91/515/EGKS: Beschikking van de Commissie van 9 september 1991 tot goedkeuring van een overeenkomst tot gemeenschappelijke verkoop tussen Arbed SA en Usinor Sacilor SA inzake balken (Europrofil) (Slechts de tekst in de Franse taal is authentiek)

BESCHIKKING VAN DE COMMISSIE van 9 september 1991 tot goedkeuring van een overeenkomst tot gemeenschappelijke verkoop tussen Arbed SA en Usinor Sacilor SA inzake balken (Europrofil) (Slechts de tekst in de Franse taal is authentiek) (91/515/EGKS)

DE COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN,

Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, inzonderheid op artikel 65, lid 2,

Gelet op de op 10 oktober 1990 gelijktijdig door Arbed SA, Luxemburg, en Usinor Sacilor SA, Paris-La Défense, ingediende verzoeken met het oog op het verkrijgen van goedkeuring voor de uitvoering van een overeenkomst tot gemeenschappelijke verkoop op het gebied van balken,

Overwegende hetgeen volgt:

I. DE PARTIJEN (1) Arbed SA, Luxemburg, hierna Arbed te noemen, is de moedermaatschappij van de Arbed-groep en beschikte op 31 december 1989 over een ingeschreven kapitaal van 12 513 256 000 Lfr. (288,5 miljoen ecu). De voornaamste activiteiten van de groep zijn de produktie en de distributie van EGKS-staalprodukten. Het bedrijf heeft zich verder in de afgelopen jaren sterk gediversifieerd en is met name actief in de sector eerste verwerking van staal (draadtrekkerij), alsmede in de sectoren metaalconstructie, engineering, cementindustrie en de industrie van non-ferrometalen.

(2) In het boekjaar 1989 realiseerde de Arbed-groep een geconsolideerde mondiale omzet van rond 222 miljard Lfr. (ongeveer 5,1 miljard ecu), waarin Arbed zelf voor rond 65 miljard Lfr. (1,5 miljard ecu) heeft bijgedragen. Het gedeelte van de omzet van de groep dat afkomstig is van EGKS-activiteiten bedraagt rond 71 % en het gedeelte dat met activiteiten op het gebied van verkoop, distributie en handel (EGKS- en EEG-produkten) verband houdt, beloopt iets meer dan 19 %.

(3) In de sector EGKS-produkten is Arbed zelf actief in Luxemburg en bezit zij, rechtstreeks en/of langs haar dochterondernemingen en dochterondernemingen daarvan om, deelnemingen in de volgende ondernemingen: >RUIMTE VOOR DE TABEL>

(4) Bij Beschikking 84/317/EGKS van de Commissie (1) zijn tussen Arbed en de onderneming Cockerill-Sambre gesloten specialisatieovereenkomsten op het gebied van platte en lange ijzer- en staalprodukten goedgekeurd. Deze ondernemingen hebben, overeenkomstig artikel 3 van genoemde beschikking, de Commissie in 1989 in kennis gesteld van hun voornemen de overeenkomsten te wijzigen. De diensten van de Commissie hebben tegen deze wijzigingen die op 1 januari 1990 van kracht zijn geworden, geen bezwaar gemaakt. Zo heeft Arbed van Cockerill-Sambre het gedeelte van het bedrijf overgenomen dat enerzijds de produktie van walsdraad, profielen en zwaar hoekstaal omvat, welke tot dan toe, met gebruikmaking van haar walsgroepen, voor rekening van Cockerill-Sambre geschiedde, en anderzijds de produktie van profielen door Cockerill-Sambre op haar eigen walsgroep T600 te Charleroi. Daarnaast is door beide partijen een overeenkomst gesloten voor de exclusieve loonwalsing door Cockerill-Sambre op de wals T600 voor rekening van Arbed.

(5) Usinor Sacilor SA, Paris-La Défense hierna U-S te noemen, is de moederonderneming van de groep Usinor Sacilor, de grootste Europese ijzer- en staal-groep, zowel door de omvang ervan als door het feit dat een groot deel van de produktie in Duitsland geschiedt. U-S beschikt over een ingeschreven kapitaal van 4 miljard Ffr. (569,5 miljoen ecu). De voornaamste activiteiten van de groep zijn de produktie en de distributie van EGKS-staalprodukten. Het bedrijf is verder zeer actief in aanverwante sectoren, zoals de eerste verwerking van staal (draadtrekkerij, buizen, gieten, ponsen), metaalconstructie en machinebouw.

(6) In het boekjaar 1989 had de groep Usinor Sacilor een geconsolideerde mondiale omzet van rond 97 miljard Ffr. (ongeveer 13,8 miljard ecu). Het gedeelte van deze omzet dat door niet-Franse ondernemingen van de groep (voornamelijk Duitse ondernemingen) werd verwezenlijkt, bedroeg rond 26 miljard Ffr. (ongeveer 3,7 miljard ecu), d.w.z. bijna 27 %.

(7) In de sector van de EGKS-produktie produceert U-S slechts in haar dochterondernemingen en in de dochterondernemingen daarvan en bezit zij, rechtstreeks of langs deze ondernemingen om, deelnemingen in de volgende ondernemingen: >RUIMTE VOOR DE TABEL>

(8) De Commissie heeft bij Beschikking 88/461/EGKS (2) specialisatieovereenkomsten en overeenkomsten voor de uitwisseling van eindprodukten en halffabrikaten tussen Arbed en Unimétal (de dochteronderneming van U-S die lange produkten van gewoon staal vervaardigt) goedgekeurd voor een periode tot en met 31 december 1992. Deze overeenkomsten betreffen met name grote balken, zware rails, damwandstaal en middelgrote profielen met een tonnage van ten minste 54 000 ton per jaar en rond 50 000 ton wat de uitwisseling van halffabrikaten betreft.

(9) Arbed, U-S en Cockerill-Sambre hebben de gemeenschappelijke onderneming Laminés marchands européens SA (LME) opgericht, die bij beschikking van de Commissie van 27 juli 1990 is goedgekeurd. Deze onderneming produceert een bepaald gamma staafstaal dat de moederondernemingen niet meer produceren.

II. BESCHRIJVING VAN DE OPERATIE (10) Door middel van een op 22 mei 1991 gesloten overeenkomst hebben Arbed en U-S besloten samen te werken voor de verkoop (gemeenschappelijke verkoop) op het gebied van balken en aanverwante produkten (overige zware profielen met uitzondering van spoorwegmateriaal en damwandstaal). Deze samenwerking omvat de oprichting van de gemeenschappelijke onderneming Europrofil.

(11) Deze overeenkomst strookt met het voornemen van Arbed en U-S om het rationalisatieproces in de sector lange produkten te intensiveren. Om verschillende strategische redenen hebben de ondernemingen ervoor gekozen om met de sector balken te beginnen, welke de gehele produktie van Arbed en U-S van balken, profielen, zwaar staal en speciale profielen omvat.

(12) De huidige operatie zal door andere fasen worden gevolgd, ten einde tot de vergemeenschappelijking en definitieve integratie van de bedrijfs- en handelsactiviteiten met betrekking tot de betrokken produkten, en zelfs van andere lange produkten, te komen. Zo is Europrofil voorlopig een gemeenschappelijke onderneming van Arbed en U-S, waarin deze elk voor de helft deelnemen, die zich met de uitvoering van de overeenkomst tot gemeenschappelijke verkoop van balken zal bezighouden. De deelnemingen van beide ondernemingen zullen worden herzien wanneer hun respectieve inbreng, na rationalisatie, definitief naar waarde kan worden geschat. In ieder geval is bepaald dat Arbed zeggenschap over Europrofil zal hebben.

(13) De functies van Europrofil weerspiegelen de oogmerken van de overeenkomst en zijn tweeledig:

- commercieel: Europrofil is exclusief verantwoordelijk voor het op de markt brengen van alle onder de overeenkomst vallende produkten die door de twee overeenkomstsluitende groepen worden gefabriceerd; verder neemt zij de uitvoering van studies, verkoopbevordering en technische bijstand op zich. De verkoop geschiedt in Frankrijk, Duitsland en de Benelux langs dochterondernemingen of verkoopkantoren van Europrofil om en, voor de andere landen, met inschakeling van de bestaande netwerken, nadat deze zijn gerationaliseerd;

- industrieel: Europrofil zorgt voor de specialisatie van de walsstraten, de optimalisering van de installatieopstelling en het in evenwicht brengen van de produktie.

(14) In het kader van de overeenkomst zullen industriële studies worden uitgevoerd inzake de modernisering en rationalisatie van de produktie-installaties met het oog op de daadwerkelijke gemeenschappelijke produktie van onder de overeenkomst vallende produkten; de resultaten van deze studies zullen in praktijk worden gebracht. De partijen zijn overeengekomen dat de fase van industriële integratie uiterlijk op 31 december 1993 zal ingaan. Tot die datum moeten alle beleidsbeslissingen inzake investeringen met betrekking tot de produkten die in de overeenkomst zijn opgenomen, door de partijen in onderling overleg worden genomen.

(15) Indien Europrofil de gestelde doelen bereikt, kan ten aanzien van andere lange produkten op termijn een soortgelijk specialisatieproces worden toegepast.

III. RESULTAAT VAN DE OPERATIE (16) Thans vormt de oprichting van Europrofil, waarin Arbed en U-S gemeenschappelijk zeggenschap hebben, slechts het praktische kader voor de tenuitvoerlegging van de overeenkomst tot gemeenschappelijke verkoop welke van een gemeenschappelijke produktieplanning en een gemeenschappelijk investeringsbeleid voor de betrokken produkten vergezeld zal gaan. Bepaalde elementen van het uiteindelijk op zich nemen van de controle door Arbed kunnen echter op het ogenblik nog niet precies worden onderkend (bij voorbeeld de respectieve deelnemingsniveaus, industriële aspecten). De oprichting van Europrofil heeft dus slechts een secundair en voorlopig karakter en het zal pas nodig zijn om deze oprichting uit hoofde van artikel 66 te onderzoeken, wanneer de met de overeenkomst beoogde doelstellingen worden bereikt. De overeenkomst tot gemeenschappelijke verkoop op het gebied van balken van 22 mei 1991 dient uit hoofde van artikel 65 van het EGKS-Verdrag te worden onderzocht.

IV. DE RELEVANTE MARKT (17) De twee ondernemingen bezitten en/of exploiteren produktie-eenheden in vier landen van de Gemeenschap en verkopen hun produkten in de gehele Gemeenschap. Sommige Lid-Staten produceren de betrokken produkten niet, doch verbruiken deze. De betrokken geografische markt is derhalve de Gemeenschap.

(18) De term "balken" heeft hier betrekking op produkten zoals zeer zware balken met een lijf van 1 100 mm hoog, die op de wals Grey van Arbed te Differdange worden geproduceerd, en hoekstaal van kleinere afmetingen (90 × 90 mm bij voorbeeld). Deze produkten worden bijna uitsluitend in de bouwsector gebruikt. In het produktiegamma van Arbed en U-S waarop de overeenkomst betrekking heeft, valt rond [ . . . ] % (1) van de geproduceerde tonnage in de communautaire statistiek onder de categorieën "profielen van 80 mm en meer" en "overige profielen". Deze beide categorieën dienen derhalve in hun totaliteit als de betrokken markt te worden beschouwd.

(19) Sommige walserijen waarmee balken worden vervaardigd, zijn eigenlijk gemengde installaties waarop bij gebruik van bepaalde walsrollen eveneens rails en/of damwandstaal kan worden geproduceerd; dit geldt met name voor de walsgroep 950 van Unimétal te Hayange (balken/rails), de walsgroep 2 van Arbed te Esch-Belval (balken/damwanden) en de walsgroep A van MMR-A (balken/rails). Dit industriële aspect heeft echter, door het betrekkelijk geringe aantal geproduceerde tonnage, geen invloed op de commerciële beoordeling die voortvloeit uit de in punt 18 gegeven omschrijving van de markt.

V. MARKTAANDELEN (20) In 1989 produceerden de groep Usinor Sacilor (met inbegrip van Saarstahl AG) en de groep Arbed (met inbegrip van MMR-A en de gewalste produkten van de walsgroep T600 van Charleroi) respectievelijk [ . . . ] ton (d.w.z. [ . . . ] % van de communautaire produktie) en [ . . . ] ton ([ . . . ] % van de communautaire produktie) balken.

(21) In de tabel hierna worden de in 1989 in de verschillende fabrieken van beide groepen geproduceerde volumes weergegeven.

(22) De betrokken overeenkomst betreft derhalve een totale produktie van 2 308 000 ton, hetgeen neerkomt op 29,1 % van de communautaire produktie.

(23) De invoer van balken in de Gemeenschap in 1989 bedroeg 857 000 ton, d.w.z. 10,8 % van de communautaire produktie of 13,1 % van het zichtbare verbruik van deze produkten in de Gemeenschap.

Produktie van balken in 1989 >RUIMTE VOOR DE TABEL>

VI. TOEPASSING VAN ARTIKEL 65 VAN HET EGKS-VERDRAG (24) Arbed en U-S, die EGKS-produkten produceren en distribueren, zijn ondernemingen in de zin van artikel 80 van het EGKS-Verdrag.

(25) De overeenkomst tot gemeenschappelijke verkoop met betrekking tot balken beperkt de normale werking van de mededinging tussen Arbed en U-S; immers, de partijen komen overeen:

a) hun prijsbeleid te cooerdineren door een exclusief verkooprecht aan een gemeenschappelijke dochteronderneming te verlenen;

b) hun produktie gemeenschappelijk te plannen en hun beslissingen op het gebied van investeringen voor de betrokken produkten op elkaar af te stemmen.

Onder deze voorwaarden valt de overeenkomst onder het principiële verbod van artikel 65, lid 1, van het EGKS-Verdrag.

(26) Bij artikel 65, lid 2, wordt de Commissie evenwel de bevoegdheid verleend om overeenkomsten tot gemeenschappelijke verkoop en overeenkomsten die wat aard en werking betreft hieraan volstrekt analoog zijn, goed te keuren indien zij van mening is dat deze overeenkomsten aan de in het genoemde artikel vermelde voorwaarden voldoen.

(27) De bij deze beschikking bedoelde overeenkomst is een overeenkomst tot gemeenschappelijke verkoop of een volstrekt analoge overeenkomst.

(28) Hieruit volgt dat deze overeenkomst op grond van artikel 65, lid 2, kan worden goedgekeurd, doch uitsluitend indien zij:

- tot een duidelijke verbetering van de produktie of de verdeling van bedoelde produkten bijdraagt;

- onmisbaar is voor het bereiken van deze doeleinden en niet van beperkender aard is dan voor het doel van de overeenkomst noodzakelijk is, en - niet aan de belanghebbende ondernemingen de macht zou kunnen geven om voor een belangrijk gedeelte van de betrokken produkten op de gemeenschappelijke markt de prijzen vast te stellen, de produktie of de afzet te beheersen of te beperken, noch deze ondernemingen zou kunnen onttrekken aan een daadwerkelijke mededinging van andere ondernemingen op de gemeenschappelijke markt.

(29) Wat de vraag betreft, of de overeenkomst tot een duidelijke verbetering van de produktie of de verdeling van bedoelde produkten bijdraagt, kan in algemene zin worden opgemerkt dat de rationalisatie van de produktie en de afzet ertoe zullen bijdragen het gebruik van de installaties en het rendement ervan aanzienlijk te verbeteren, waarbij tevens een verlaging van de produktiekosten en de vervoerkosten mogelijk is evenals kwalitatieve verbeteringen en een vermindering van de leveringstermijnen, effecten die evenzeer ten goede komen aan de overeenkomstsluitende partijen als aan de verbruikers.

(30) Opgemerkt zij namelijk dat ook al is de omvang van de installaties voor de produktie van lange produkten wat de geproduceerde tonnage betreft noodgedwongen kleiner dan die van de installaties voor platte produkten, beide groepen in 1989, gespreid over twaalf walsgroepen en negen bedrijfsvestigingen, rond 2,3 miljoen ton balken hebben geproduceerd. Hieruit vloeit voort dat voor de meeste produkten, afgezien van zeer grote balken die slechts op de walsgroep Grey bij Arbed te Differdange kunnen worden gewalst, een groot aantal produkten van dezelfde afmetingen thans tegelijkertijd op verschillende walsen wordt vervaardigd.

(31) De rationalisatie zal, door de duidelijke spreiding van de profielen over de verschillende betrokken walsgroepen, ten opzichte van het huidige gemiddelde reeds een produktiviteitswinst opleveren van rond [ . . . ] %.

(32) Elk van de partijen is reeds begonnen om voor eigen rekening een walsgroep te sluiten; Arbed heeft in januari 1991 haar walsgroep nr. 5 te Esch-Belval stilgelegd en U-S heeft in januari 1990 de walsgroep van haar dochteronderneming Trancel gesloten. Daarnaast is het de bedoeling de wals nr. 3/4 van Arbed te Esch-Belval stil te leggen.

Deze sluitingen zullen tot rechtstreeks gevolg hebben dat de bedrijfstijd van de andere betrokken installaties van de partijen wordt verhoogd. Op basis van de produktie van 1989 zou de sluiting van de drie bovengenoemde walsgroepen en de overbrenging van de produktie daarvan (balken en andere produkten) naar de negen overige groepen tot een opvoering van rond [ . . . ] % van de bezettingsgraad van deze installaties hebben geleid.

(33) Door de rationalisatie zal het tevens mogelijk zijn een betere kwaliteit van de produkten te garanderen, doordat de produktieapparaten met een grotere regelmaat in bedrijf zijn.

(34) Een verlaging van de vervoerkosten is mogelijk dank zij een optimale keuze van de plaats van produktie met het oog op de bestemming/cliënt. De rationalisatie van de commerciële netwerken houdt met een dergelijk beleid gelijke tred.

(35) Het schaaleffect dat door de gemeenschappelijke verkoop wordt bereikt, zal het tevens mogelijk maken de voorraden te verminderen en de daarmee samenhangende kosten te verlagen.

(36) Uit het voorafgaande blijkt dat de met het oog op de goedkeuring ervan ingediende overeenkomst tot een duidelijke verbetering van de produktie en de verdeling van de bedoelde produkten zal bijdragen en dat zij derhalve aan de voorwaarden van artikel 65, lid 2, onder a), van het EGKS-Verdrag beantwoordt.

(37) De gemeenschappelijke verkoop, de overbrenging van de produktie en de cooerdinatie van de investeringsbesluiten zijn interdependent en hangen nauw met elkaar samen. Indien de betrokken bedrijven afzonderlijk zouden opereren, zouden zij niet de verbetering van de produktie en van de distributie kunnen bereiken, althans niet in dezelfde mate als thans het geval is. Het is met name noodzakelijk dat zij op het gebied van investeringen overlappingen vermijden, met name gelet op de hoge kosten die de investeringen vertegenwoordigen. De voorgelegde overeenkomst is derhalve onmisbaar voor het bereiken van de gewenste verbetering van de produktie en de distributie en is niet van beperkender aard dan voor het doel van de overeenkomst noodzakelijk is. Met name de gemeenschappelijke produktieplanning en het overleg over de investeringen zijn aan de overeenkomst tot gemeenschappelijke verkoop toegevoegde overeenkomsten; de concurrentiebeperking die hieruit voortvloeit, is evenwel onvermijdelijk indien de partijen zo snel mogelijk hun doelstelling met het oog op concentratie willen bereiken. De overeenkomst beantwoordt derhalve aan de voorwaarden van artikel 65, lid 2, onder b), van het EGKS-Verdrag.

(38) Om na te gaan of de overeenkomst die ter goedkeuring is voorgelegd, aan de voorwaarden van artikel 65, lid 2, onder c), voldoet, dient de betekenis van de betrokken ondernemingen te worden onderzocht alsmede het niveau van de concurrentie waaraan zij zullen worden blootgesteld.

(39) In de betrokken sector van balken vertegenwoordigen de groep Arbed ([ . . . ] %) en de groep Usinor Sacilor ([ . . . ] %) gezamenlijk 29,1 % van de communautaire produktie en nemen de eerste plaats in onder de communautaire producenten, gevolgd door producenten waarvan het marktaandeel respectievelijk 23,1 %, 12,4 %, 8,7 %, 5,3 % en 4,8 % bereikt. In totaal maken de tien grootste groepen producenten (met inbegrip van Arbed en U-S) 94,0 % van de communautaire produktie uit.

(40) Derhalve kan worden geconcludeerd dat, ook al maakt de tussen Arbed en U-S gesloten overeenkomst hen te zamen tot de grootste producent van de Gemeenschap wat de betrokken produkten betreft, de andere producenten van de sector, evenals de invoer die thans rond 13,1 % van het zichtbare verbruik vertegenwoordigt, het behoud van een daadwerkelijke concurrentie waarborgen.

(41) Onder deze omstandigheden geeft de overeenkomst aan de belanghebbende ondernemingen niet de macht om voor een belangrijk gedeelte van de betrokken produkten op de gemeenschappelijke markt de prijzen vast te stellen, de produktie of de afzet te beheersen of te beperken, of om deze ondernemingen aan een daadwerkelijke mededinging van andere ondernemingen op de gemeenschappelijke markt te onttrekken. De overeenkomst voldoet derhalve aan de voorwaarden van artikel 65, lid 2, onder c), van het EGKS-Verdrag.

(42) De overeenkomst wordt voorgesteld als de eerste fase van een operatie die de huidige activiteiten van Arbed en U-S in de sector balken onder de zeggenschap van Arbed moet brengen. De uitwerking van deze operatie kan voor de partijen en de verbruikers slechts gunstig zijn indien zij tot de noodzakelijke herstructurerings- en moderniseringsmaatregelen, vergezeld van de passende investeringen, leidt. Slechts onder deze voorwaarden kunnen de beperkingen die de operatie met zich brengt, bij wijze van uitzondering worden toegestaan.

(43) De partijen dienen de Commissie van iedere wijziging of toevoeging die zij voornemens zijn in de overeenkomst aan te brengen, in kennis te stellen. Het is derhalve dienstig te bepalen dat deze wijzigingen en toevoegingen in de overeenkomst niet in werking kunnen treden alvorens de Commissie deze geoorloofd heeft verklaard of deze uit hoofde van artikel 65, lid 2, heeft goedgekeurd.

(44) Tevens is het dienstig zich door beperking van de geldigheidsperiode van de goedkeuring ervan te verzekeren dat de partijen de doelstellingen die zij zich hebben gesteld spoedig verwezenlijken. Rekening houdende met de omvang van de ondernemingen en de complexiteit van de uit te voeren studies dient de goedkeuring voor een tot en met 31 december 1993 lopende termijn te gelden.

(45) De overeenkomst van 22 mei 1991 waarvoor om goedkeuring is verzocht, is verenigbaar met artikel 65, lid 2, van het EGKS-Verdrag en kan derhalve worden goedgekeurd,

HEEFT DE VOLGENDE BESCHIKKING GEGEVEN:

Artikel 1

De overeenkomst tot gemeenschappelijke verkoop van 22 mei 1991 tussen Arbed SA en Usinor Sacilor SA, welke tevens de oprichting van de onderneming Europrofil omvat, wordt uit hoofde van artikel 65 goedgekeurd.

Artikel 2

De betrokken ondernemingen stellen de Commissie in de toekomst in kennis van elke wijziging of toevoeging die zij voornemens zijn in de overeenkomst aan te brengen.

De wijzigingen of toevoegingen kunnen eerst worden uitgevoerd, nadat de Commissie heeft vastgesteld dat zij met de bij deze beschikking verleende goedkeuring verenigbaar zijn of nadat zij deze uit hoofde van artikel 65, lid 2, heeft goedgekeurd.

Artikel 3

Deze beschikking is van toepassing tot en met 31 december 1993.

Artikel 4

Deze beschikking is gericht tot Arbed SA, avenue de la Liberté, L-2930 Luxembourg, en tot Usinor Sacilor SA, Immeuble Île-de-France, Cedex 33, F-92070 Paris-La Défense.

Gedaan te Brussel, 9 september 1991. Voor de Commissie Leon BRITTAN Vice-Voorzitter

(1) In de voor bekendmaking bestemde versie van deze beschikking zijn enige gegevens weggelaten, conform de bepalingen van artikel 47, tweede alinea, van het EGKS-Verdrag.