Besluit nr. 1025/2013/EU van het Europees Parlement en de Raad van 22 oktober 2013 tot toekenning van macrofinanciële bijstand aan de Kirgizische Republiek
Besluit nr. 1025/2013/EU van het Europees Parlement en de Raad van 22 oktober 2013 tot toekenning van macrofinanciële bijstand aan de Kirgizische Republiek
HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,
Gezien het Verdrag betreffende werking van de Europese Unie, en met name artikel 209,
Gezien het voorstel van de Europese Commissie,
Na toezending van het ontwerp van wetgevingshandeling aan de nationale parlementen,
Handelend volgens de gewone wetgevingsprocedure(1),
Overwegende hetgeen volgt:
De samenwerking tussen de Unie en de Kirgizische Republiek is gebaseerd op de Partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst waarbij een partnerschap tot stand wordt gebracht tussen de Europese Gemeenschappen en hun lidstaten, enerzijds, en de Republiek Kirgizstan, anderzijds(2) (de PSO), die in 1999 in werking is getreden. De Unie past het stelsel van algemene preferenties op de Kirgizische Republiek toe.
De Kirgizische economie is in 2009 getroffen door de internationale financiële crisis, en in juni 2010 door etnisch geweld. Deze gebeurtenissen hebben de economische bedrijvigheid verstoord, hebben tot aanzienlijke overheidsuitgaven voor wederopbouw en sociale bijstand geleid, en hebben geresulteerd in grote externe en budgettaire tekorten.
Tijdens een donorenbijeenkomst op hoog niveau in Bisjkek op 27 juli 2010 heeft de internationale gemeenschap 1,1 miljard USD aan noodhulp toegezegd om het herstel in de Kirgizische Republiek te ondersteunen. De Unie heeft op die bijeenkomst aangekondigd tot 117,9 miljoen EUR aan financiële bijstand te zullen toekennen.
De Raad, bijeengekomen in de raadsformatie Buitenlandse Zaken, heeft in zijn conclusies van 26 juli 2010 over de Kirgizische Republiek de inspanningen van de nieuwe Kirgizische regering om een democratisch institutioneel bestel te vestigen verwelkomd, en heeft de Commissie verzocht de overheid van de Kirgizische Republiek te blijven voorzien van assistentie, waaronder in de vorm van nieuwe bijstandprogramma’s, bij de uitvoering van hun hervormingsplan en bij te dragen tot de duurzame economische en sociale ontwikkeling van het land.
Met het verlenen door de Unie van politieke en economische steun aan de ontluikende parlementaire democratie van de Kirgizische Republiek zou het politieke signaal worden gegeven dat de Unie ten volle achter de democratische hervormingen in Centraal-Azië staat, in overeenstemming met het door de Unie ten aanzien van de regio gevoerde beleid als uiteengezet in de strategie van de Unie voor Centraal-Azië (2007-2013) en in de Raadsconclusies van 25 juni 2012 over Centraal-Azië.
Overeenkomstig de gezamenlijke verklaring van het Europees Parlement en de Raad, tegelijk vastgesteld met het Besluit nr. 778/2013/EU van het Europees Parlement en de Raad(3), moet macrofinanciële bijstand van de Unie een uitzonderlijk financieel instrument zijn van ongebonden en niet-toegewezen betalingsbalanssteun, gericht op het herstellen van een houdbare externe financiële situatie, en dienen ter ondersteuning van een beleidsprogramma met krachtige aanpassings- en structurele hervormingsmaatregelen die gericht zijn op het verbeteren van de betalingsbalanspositie, met name tijdens de programmeringsperiode, en ter versterking van de uitvoering van gerelateerde overeenkomsten en samenwerkingsprogramma’s met de Unie.
Het economische aanpassings- en hervormingsproces in de Kirgizische Republiek wordt ondersteund door financiële bijstand van het Internationaal Monetair Fonds (IMF). In juni 2011 hebben de Kirgizische overheid en het IMF overeenstemming bereikt over een niet uit voorzorg getroffen driejarige Extended Credit Facility („het IMF-programma”) ten belope van 66,6 miljoen SDR (bijzondere trekkingsrechten) ter ondersteuning van het land. Het IMF heeft in juni 2013 de vierde herziening van het programma goedgekeurd. De doelstellingen van het IMF-programma stroken met het doel van de macrofinanciële bijstand van de Unie, namelijk het verlichten van betalingsbalansmoeilijkheden op korte termijn en het uitvoeren van krachtige aanpassingsmaatregelen die beantwoorden aan het doel van de macrofinanciële bijstand van de Unie.
De Unie verstrekt in het kader van het Instrument voor Ontwikkelingssamenwerking over de periode 2011-2013 voor in totaal 33 miljoen EUR aan sectorale begrotingssteun aan de Kirgizische Republiek, ter ondersteuning van hervormingen in de sociale bescherming, het onderwijs en het beheer van de overheidsfinanciën.
In 2010 heeft de Kirgizische Republiek, in het licht van de versomberende economische situatie en vooruitzichten, de Unie om macrofinanciële bijstand verzocht.
Gezien het strategische belang van de Kirgizische Republiek voor de Unie, en de beslissende rol die zij speelt voor de regionale stabiliteit, moet de Kirgizische Republiek, bij uitzondering, worden geacht in aanmerking te komen voor macrofinanciële bijstand van de Unie.
Aangezien er nog steeds sprake is van een aanzienlijk resterend extern financieringstekort op de betalingsbalans van de Kirgizische Republiek dat de door het IMF en andere multilaterale instellingen verstrekte middelen te boven gaat, en ondanks het feit dat de Kirgizische Republiek krachtige economische stabilisatie- en hervormingsprogramma’s uitvoert, wordt de door de Unie aan de Kirgizische Republiek te verlenen macrofinanciële bijstand („de macrofinanciële bijstand van de Unie”), onder de huidige uitzonderlijke omstandigheden, aangemerkt als een passende reactie op het verzoek van de Kirgizische Republiek om in samenhang met het IMF-programma de economische stabilisatie te ondersteunen.
De macrofinanciële bijstand van de Unie moet gericht zijn op het helpen herstellen van een houdbare externe financiële situatie voor de Kirgizische Republiek om aldus haar economische en sociale ontwikkeling te ondersteunen.
De vaststelling van het bedrag van de macrofinanciële bijstand van de Unie is gebaseerd op een volledige kwantitatieve beoordeling van de resterende externe financieringsbehoeften van de Kirgizische Republiek en bij de bepaling ervan is rekening gehouden met het vermogen van het land zichzelf te financieren met eigen middelen, en met name de internationale reserves die het tot zijn beschikking heeft. De macrofinanciële bijstand van de Unie moet complementair zijn aan de programma’s van het IMF en de Wereldbank en de door hen verstrekte middelen. Bij het vaststellen van het bedrag voor bijstand wordt ook rekening gehouden met verwachte financiële bijdragen van multilaterale donoren en met de noodzaak te zorgen voor een billijke verdeling van de lasten tussen de Unie en andere donoren, alsook met de reeds bestaande inzet van de andere externe financieringsinstrumenten van de Unie in de Kirgizische Republiek en met de toegevoegde waarde die over het geheel genomen door de betrokkenheid van de Unie wordt geboden.
Rekening houdend met de resterende externe financieringsbehoeften van de Kirgizische Republiek, haar economisch ontwikkelingspeil, gemeten naar het inkomen per hoofd van de bevolking en armoedepercentages, haar vermogen om zichzelf te financieren met eigen middelen, en in het bijzonder de internationale reserves die zij tot haar beschikking heeft, en ook haar vermogen tot terugbetaling op basis van een analyse van de houdbaarheid van haar schulden, moet een deel van de bijstand in de vorm van giften worden verstrekt.
De Commissie moet ervoor zorgen dat de macrofinanciële bijstand van de Unie juridisch en materieel verenigbaar is met de hoofdbeginselen, de doelstellingen en de maatregelen die zijn genomen in het kader van de verschillende onderdelen van het extern optreden en het relevante beleid van de Unie op andere terreinen.
De macrofinanciële bijstand van de Unie moet het externe beleid van de Unie jegens de Kirgizische Republiek ondersteunen. De diensten van de Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden moeten gedurende de hele macrofinanciële bijstandsoperatie nauw samenwerken om het externe beleid van de Unie te coördineren en de consistentie ervan te waarborgen.
De macrofinanciële bijstand van de Unie moet de Kirgizische Republiek ondersteunen in haar engagement met betrekking tot waarden die zij met de Unie deelt, waaronder democratie, de rechtsstaat, goed bestuur, eerbiediging van de mensenrechten, duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding, en ook haar engagement met betrekking tot de beginselen van open, op regels gebaseerde en eerlijke handel.
Eerbiediging door de Kirgizische Republiek van effectieve democratische mechanismen, waaronder een parlementair stelsel met meerdere partijen, de rechtsstaat en de mensenrechten, moet een randvoorwaarde zijn voor het verlenen van de macrofinanciële bijstand van de Unie. Daarnaast dienen de specifieke doelstellingen van de macrofinanciële bijstand van de Unie de doelmatigheid, transparantie en verantwoordingsplicht inzake de systemen voor het beheer van de overheidsfinanciën in de Kirgizische Republiek te bevorderen. Zowel het voldoen aan de randvoorwaarde als het verwezenlijken van die doelstellingen dient regelmatig door de Commissie te worden gecontroleerd.
Om te verzekeren dat de financiële belangen van de Unie in het kader van de macrofinanciële bijstand van de Unie op efficiënte wijze worden beschermd, moet de Kirgizische Republiek passende maatregelen nemen in verband met de preventie en bestrijding van fraude, corruptie en andere onregelmatigheden met betrekking tot deze bijstand. Daarnaast moet er in worden voorzien dat de Commissie controles verricht en dat de Rekenkamer audits verricht.
De uitkering van de macrofinanciële bijstand van de Unie laat de bevoegdheden van het Europees Parlement en de Raad onverlet.
De in de vorm van een gift verstrekte bedragen aan macrofinanciële bijstand en de bedragen van voorzieningen voor in de vorm van leningen verstrekte macrofinanciële bijstand moeten sporen met de in het meerjarig financieel kader vastgestelde begrotingskredieten.
De macrofinanciële bijstand van de Unie moet door de Commissie worden beheerd. Teneinde te waarborgen dat het Europees Parlement en de Raad op de tenuitvoerlegging van dit besluit kunnen toezien, dient de Commissie hen regelmatig in te lichten over ontwikkelingen met betrekking tot de bijstand en hun daarbij de relevante documenten te verschaffen.
Om eenvormige voorwaarden te waarborgen voor de uitvoering van dit besluit, moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend. Die bevoegdheden moeten worden uitgeoefend overeenkomstig Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad(4).
De macrofinanciële bijstand van de Unie dient onderworpen te zijn aan voorwaarden inzake economisch beleid, die in een memorandum van overeenstemming dienen te worden vastgelegd. Omwille van de efficiëntie en om eenvormige voorwaarden voor de uitvoering te waarborgen, dient de Commissie te worden gemachtigd om met de Kirgizische overheid onderhandelingen over deze voorwaarden te voeren onder toezicht van het comité van vertegenwoordigers van de lidstaten waarin Verordening (EU) nr. 182/2011 voorziet. Krachtens die verordening moet in de regel de raadplegingsprocedure worden gebruikt in alle andere gevallen dan in die verordening zijn voorzien. Gezien de mogelijk belangrijke effecten van bijstand van meer dan 90 miljoen EUR, past het dat de onderzoeksprocedure voor deze verrichtingen wordt gebruikt. Gezien het bedrag van de macrofinanciële bijstand van de Unie aan de Kirgizische Republiek, moet de raadplegingsprocedure worden toegepast op de vaststelling van het memorandum van overeenstemming, of voor het verlagen, opschorten of annuleren van de bijstand.
Volgens het IMF valt de Kirgizische Republiek onder de categorie opkomende en ontwikkelingseconomieën; volgens de Wereldbank maakt de Kirgizische Republiek deel uit van de groep van economieën met een laag inkomen per hoofd en van de landen van de Internationale Ontwikkelingsorganisatie (IOA); volgens de UN-OHRLLS(5) valt de Kirgizische Republiek onder de categorie geheel door land omsloten ontwikkelingsland; volgens de Commissie voor Ontwikkelingsbijstand van de OESO staat de Kirgizische Republiek op de lijst van overige lage-inkomenslanden. De Kirgizische Republiek moet derhalve als ontwikkelingsland in de zin van artikel 208 van het Verdrag worden aangemerkt, wat de keuze van artikel 209 van het Verdrag als rechtsgrondslag voor dit besluit rechtvaardigt,
HEBBEN HET VOLGENDE BESLUIT VASTGESTELD:
Artikel 1
De Unie stelt de Kirgizische Republiek macrofinanciële bijstand („de macrofinanciële bijstand van de Unie”) beschikbaar ten belope van maximaal 30 miljoen EUR, om de economische stabilisatie van de Kirgizische Republiek te ondersteunen en haar in het kader van het lopende IMF-programma vastgestelde betalingsbalansbehoefte te lenigen. Van dat maximumbedrag wordt ten hoogste 15 miljoen EUR verstrekt in de vorm van leningen en ten hoogste 15 miljoen EUR in de vorm van giften. De macrofinanciële bijstand van de Unie wordt uitgekeerd na goedkeuring van de begroting van de Unie voor het betrokken jaar door het Europees Parlement en de Raad.
Met het oog op de financiering van de leningcomponent van de macrofinanciële bijstand is de Commissie bevoegd om namens de Unie op de kapitaalmarkten of bij financiële instellingen de nodige middelen te lenen en deze aan de Kirgizische Republiek door te lenen. De leningen hebben een looptijd van ten hoogste vijftien jaar.
De uitkering van de macrofinanciële bijstand van de Unie wordt door de Commissie beheerd op een wijze die verenigbaar is met de overeenkomsten of afspraken tussen het IMF en de Kirgizische Republiek en met de hoofdbeginselen en -doelstellingen van de economische hervormingen die zijn bepaald in de PSO en in de strategie van de Unie voor Centraal-Azië (2007-2013). De Commissie licht het Europees Parlement en de Raad regelmatig in over de ontwikkelingen inzake de macrofinanciële bijstand van de Unie, met inbegrip van de uitkeringen, en verstrekt daarbij tijdig de relevante documenten aan die instellingen.
De macrofinanciële bijstand van de Unie wordt beschikbaar gesteld voor een periode van twee jaar, met ingang van de eerste dag na de inwerkingtreding van het in artikel 3, lid 1, bedoelde memorandum van overeenstemming.
Indien de financieringsbehoeften van de Kirgizische Republiek tijdens de periode van uitbetaling van de macrofinanciële bijstand aanzienlijk verminderen ten opzichte van de oorspronkelijke prognoses, verlaagt de Commissie, handelend in overeenstemming met de in artikel 7, lid 2, bedoelde raadplegingsprocedure, het bedrag van de bijstand of schort zij deze op of staakt zij deze.
Artikel 2
Eerbiediging door de Kirgizische Republiek van effectieve democratische mechanismen, waaronder een parlementair stelsel met meerdere partijen, de rechtsstaat en de mensenrechten, is een randvoorwaarde voor het verlenen van de macrofinanciële bijstand van de Unie. Tijdens de volledige duur van de macrofinanciële bijstand van de Unie controleert de Commissie of aan deze randvoorwaarde is voldaan. Dit artikel wordt toegepast in overeenstemming met Besluit 2010/427/EU van de Raad(6).
Artikel 3
De Commissie bereikt, in overeenstemming met de in artikel 7, lid 2, bedoelde raadplegingsprocedure, met de Kirgizische overheid overeenstemming over duidelijk bepaalde voorwaarden inzake economische beleid en financiële voorwaarden, gericht op structurele hervormingen en gezonde overheidsfinanciën, waaraan de macrofinanciële bijstand van de Unie onderworpen is en die worden vastgelegd in een memorandum van overeenstemming („het memorandum van overeenstemming”) dat een tijdschema bevat voor de verwezenlijking van die voorwaarden. De in het memorandum van overeenstemming vastgelegde voorwaarden inzake economisch beleid en financiële voorwaarden stroken met de in artikel 1, lid 3, bedoelde overeenkomsten of afspraken, met inbegrip van de programma’s voor macro-economische aanpassing en structurele hervorming die door de Kirgizische Republiek met steun van het IMF worden uitgevoerd.
Die voorwaarden zijn in het bijzonder gericht op het versterken van de doelmatigheid, transparantie en verantwoording van de macrofinanciële bijstand van de Unie, met inbegrip van de systemen voor het beheer van overheidsfinanciën in de Kirgizische Republiek. Bij het bepalen van de beleidsmaatregelen moet ook terdege rekening worden gehouden met vooruitgang wat betreft het wederzijds openstellen van markten, de ontwikkeling van op regels gebaseerde en eerlijke handel en andere prioriteiten in het kader van het externe beleid van de Unie. De vooruitgang behaald bij het verwezenlijken van die doelstellingen wordt regelmatig door de Commissie gecontroleerd.
De gedetailleerde financiële voorwaarden van de macrofinanciële bijstand van de Unie worden vastgelegd in een tussen de Commissie en de Kirgizische overheid te sluiten giftovereenkomst en leningovereenkomst.
Tijdens de tenuitvoerlegging van de macrofinanciële bijstand van de Unie controleert de Commissie de deugdelijkheid van de voor de bijstand relevante financiële en administratieve procedures en interne en externe controlemechanismen in de Kirgizische Republiek, alsmede de naleving door de Kirgizische Republiek van het overeengekomen tijdschema.
De Commissie onderzoekt op gezette tijden of de in artikel 4, lid 3, gestelde voorwaarden vervuld blijven, onder meer of het economische beleid van de Kirgizische Republiek verenigbaar is met de doelstellingen van de macrofinanciële bijstand van de Unie. De Commissie werkt daarbij nauw samen met het IMF en de Wereldbank en, indien nodig, met het Europees Parlement en de Raad.
Artikel 4
Behoudens de in lid 3 vermelde voorwaarden wordt de macrofinanciële bijstand van de Unie door de Commissie beschikbaar gesteld in twee tranches, die elk bestaan uit een lening- en een giftcomponent. De omvang van elke tranche wordt in het memorandum van overeenstemming vastgelegd.
De in de vorm van een lening verstrekte bedragen van de macrofinanciële bijstand van de Unie worden, indien voorgeschreven, beschikbaar gesteld overeenkomstig Verordening (EG, Euratom) nr. 480/2009 van de Raad(7).
De Commissie besluit tot uitkering van de tranches mits aan alle van de volgende voorwaarden voldaan is:
-
de in artikel 2 gestelde randvoorwaarde;
-
een bevredigende voortgang bij de uitvoering van een beleidsprogramma met krachtige maatregelen voor aanpassing en structurele hervorming, ondersteund door een niet uit voorzorg getroffen kredietregeling met het IMF, en
-
het binnen een specifieke termijn uitvoering geven aan de in het memorandum van overeenstemming overeengekomen voorwaarden inzake economisch beleid.
De tweede tranche wordt niet vroeger dan drie maanden na de uitkering van de eerste tranche uitbetaald.
Indien de in lid 3 bepaalde voorwaarden niet zijn vervuld, wordt de uitkering van de macrofinanciële bijstand van de Unie door de Commissie opgeschort of geannuleerd. In die gevallen stelt zij het Europees Parlement en de Raad in kennis van de redenen van die opschorting of annulering.
De macrofinanciële bijstand van de Unie wordt uitbetaald aan de Nationale Bank van de Kirgizische Republiek. Met inachtneming van de in het memorandum van overeenstemming vast te leggen bepalingen, onder andere betreffende een bevestiging van de resterende budgettaire financieringsbehoefte, kunnen de middelen van de Unie aan de Schatkist van de Kirgizische Republiek als eindbegunstigde worden overgemaakt.