Aanbeveling (EU) 2016/1871 van de Commissie van 28 september 2016 gericht tot de Helleense Republiek over de door Griekenland te nemen specifieke dringende maatregelen met het oog op de hervatting van overdrachten uit hoofde van Verordening (EU) nr. 604/2013 van het Europees Parlement en de Raad

21.10.2016

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 286/75

(1)

Sinds 2011 hebben de lidstaten de overdracht aan Griekenland van verzoekers om internationale bescherming uit hoofde van Verordening (EU) nr. 604/2013 van het Europees Parlement en de Raad⁽¹⁾ (hierna „de Dublinverordening” genoemd) geschorst naar aanleiding van twee uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) en het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ-EU)⁽²⁾, waarin wordt gewezen op fundamentele tekortkomingen in het Griekse asielstelsel die een inbreuk vormen op de grondrechten van personen die om internationale bescherming verzoeken en die door andere lidstaten aan Griekenland worden overgedragen uit hoofde van Verordening (EG) nr. 343/2003 van de Raad⁽³⁾.

(2)

Sinds de uitspraak in de zaak M.S.S./België en Griekenland door het EHRM in 2011 heeft het Comité van ministers van de Raad van Europa de situatie in Griekenland gevolgd aan de hand van de voortgangsverslagen waarmee Griekenland moet aantonen dat het arrest wordt uitgevoerd en aan de hand van bewijsmateriaal dat afkomstig is van in Griekenland actieve ngo's en internationale organisaties, zoals de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen (UNHCR).

(3)

Naar aanleiding van het M.S.S.-arrest heeft Griekenland zich ertoe verbonden zijn asielstelsel te hervormen op basis van een nationaal actieplan inzake hervorming van het asielstelsel en migratiebeheer (hierna „het Griekse actieplan” genoemd), dat in augustus 2010 is voorgesteld en in januari 2013 is herzien. Griekenland heeft op 1 oktober 2015 aan de Raad een stappenplan voor de uitvoering van de herplaatsingsregeling en de totstandbrenging van hotspots voorgesteld, waarin ook een aantal prioritaire acties is opgenomen die de uitvoering van de overeengekomen lopende acties op het gebied van asiel en opvang moeten garanderen.

(4)

Tegelijk leidt de huidige vluchtelingen- en migratiecrisis nog steeds tot druk op de asiel- en migratiestelsels van Griekenland, dat het voornaamste land van eerste binnenkomst op de oostelijke Middellandse Zeeroute is. Van januari tot 12 september 2016 kwamen 165 202 migranten irregulier in Griekenland aan⁽⁴⁾. Hoewel de verklaring EU-Turkije⁽⁵⁾ heeft geleid tot een aanzienlijke afname van het aantal migranten dat dagelijks vanuit Turkije in Griekenland aankomt⁽⁶⁾, heeft zij voor de Griekse autoriteiten ook nieuwe verantwoordelijkheden meegebracht. Voorts is de situatie in Griekenland ook sterk veranderd sinds de Westelijke Balkanroute de facto is gesloten, waardoor onderdanen van derde landen niet kunnen doorreizen. Bijgevolg zijn 60 528 irregulier aangekomen onderdanen van derde landen in Griekenland gestrand⁽⁷⁾. Tegelijkertijd zijn de herplaatsingsregelingen door de lidstaten nog niet volledig ten uitvoer gelegd en hebben zij de druk op Griekenland slechts gedeeltelijk verlicht⁽⁸⁾.

(5)

Op 10 februari 2016 heeft de Commissie een eerste aanbeveling tot de Helleense Republiek gericht over de door Griekenland te nemen dringende maatregelen in het licht van de hervatting van overdrachten uit hoofde van de Dublin-verordening (hierna „de eerste aanbeveling” genoemd)⁽⁹⁾. Op 15 juni 2016 heeft de Commissie een tweede aanbeveling tot de Helleense Republiek gericht over de door Griekenland te nemen specifieke dringende maatregelen met het oog op de hervatting van overdrachten uit hoofde van de Dublin-verordening (hierna „de tweede aanbeveling” genoemd)⁽¹⁰⁾. In de aanbevelingen werd geconcludeerd dat de situatie in Griekenland nog steeds aanzienlijk dient te verbeteren, wil de Commissie nader kunnen beoordelen of de overdrachten uit hoofde van de Dublinverordening aan Griekenland kunnen worden hervat.

(6)

Op 14 juli 2016 ontving de Commissie van Griekenland een algemeen overzicht van de situatie van asielzoekers in Griekenland en de vooruitgang die is geboekt met de nog resterende kwesties waarop in de tweede aanbeveling is gewezen.

(7)

De Griekse autoriteiten hebben van 1 januari tot en met 18 september 201628 752 asielverzoeken ontvangen. Op 1 september 2016 heeft Griekenland de Commissie in kennis gesteld van de succesvolle beëindiging van de zogenaamde preregistratieoperatie, die op 8 juni 2016 was begonnen⁽¹¹⁾. Deze operatie had ten doel alle vóór 20 maart 2016 irregulier in Griekenland aangekomen onderdanen van derde landen te registreren die om internationale bescherming wilden verzoeken, maar ten aanzien van wie door de Griekse autoriteiten nog geen asielprocedure was ingeleid. Volgens de beschikbare informatie⁽¹²⁾ hebben de Griekse autoriteiten in juni en juli 2016 27 592 personen op het vasteland gepreregistreerd als asielzoekers wier verzoek nog moet worden ingediend. Sinds 1 september 2016 is het proces van het indienen van deze verzoeken begonnen. Op de eilanden werden van 20 maart tot en met 18 september 2016 nog eens 15 253 personen gepreregistreerd, waarvan er 6 298 thans een asielverzoek hebben ingediend.

(8)

Bij brief van 19 september 2016 heeft Griekenland de Commissie aanvullende informatie verstrekt over de actuele situatie van asielzoekers in Griekenland en over de vorderingen die het land heeft geboekt met de hervorming van zijn asielstelsel. Griekenland heeft zich ook bezorgd getoond over het vooruitzicht van een eventuele hervatting van Dublinoverdrachten, gezien het huidige aantal in Griekenland gestrande migranten, van wie de meesten nu de asielprocedure doorlopen, en de problemen waarmee het kampt bij de tenuitvoerlegging van de verklaring EU-Turkije. Griekenland wees er ook op dat het aantal herplaatsingen vanuit Griekenland naar andere lidstaten nog altijd ver onder het in de herplaatsingsbesluiten beoogde niveau blijft.

(9)

De Commissie heeft nota genomen van de verbeteringen die Griekenland heeft aangebracht in zijn nationale wetgeving, waardoor ervoor is gezorgd dat de nieuwe wettelijke bepalingen van de herschikte Richtlijn 2013/32/EU van het Europees Parlement en de Raad⁽¹³⁾ inzake asielprocedures en een aantal bepalingen van de herschikte Richtlijn 2013/33/EU van het Europees Parlement en de Raad⁽¹⁴⁾ inzake opvangvoorzieningen zijn omgezet. Een nieuwe wet (wet nr. 4375/2016) is op 3 april 2016 door het Griekse parlement goedgekeurd, maar niet alle bepalingen zijn in werking getreden⁽¹⁵⁾. Op 22 juni 2016 heeft het Parlement een amendement op wet 4375/2016 goedgekeurd, waarbij onder meer de samenstelling van de commissies voor beroepszaken en het recht van asielzoekers om mondeling door deze commissies te worden gehoord, werden gewijzigd (wet nr. 4399/2016)⁽¹⁶⁾. Op 31 augustus 2016 heeft het Griekse Parlement ook een wet aangenomen over schoolgaande kindvluchtelingen die in Griekenland verblijven (wet nr. 4415/2016)⁽¹⁷⁾.

(10)

Sinds de goedkeuring van de twee aanbevelingen heeft Griekenland zijn totale opvangcapaciteit voor zowel irreguliere migranten als verzoekers om internationale bescherming aanzienlijk vergroot. Volgens door de Griekse autoriteiten op 14 september 2016 vrijgegeven dagelijkse informatie zijn er 62 987 plaatsen beschikbaar in tijdelijke opvangcentra voor zowel irreguliere migranten als verzoekers om internationale bescherming in Griekenland⁽¹⁸⁾. Op 14 juli 2016 heeft Griekenland de Commissie ervan in kennis gesteld dat het in staat is de overgrote meerderheid van de in Griekenland gestrande irreguliere migranten en asielzoekers onderdak, voedsel en alle basisdiensten te verschaffen en dat het zich ervoor inzet om de hele vluchtelingenpopulatie een passende levensstandaard te bieden.

(11)

Voorts heeft Griekenland op 14 juli ook informatie verstrekt over de voorgenomen uitbreiding van de huisvesting voor kwetsbare aanvragers, met name voor niet-begeleide minderjarigen. Het was de bedoeling om voor het einde van de zomer 700 extra plaatsen te creëren, in aanvulling op de 622 plaatsen waarvan al in juli sprake was, alsook om met financiële ondersteuning van de EU binnen de huidige locaties gebruik te maken van afzonderlijke ruimten, totdat er voor niet-begeleide minderjarigen nieuwe locaties zijn aangewezen. Dit doel werd echter niet bereikt: op 19 september 2016 heeft Griekenland de Commissie meegedeeld dat er 891 plaatsen beschikbaar zijn in opvangcentra voor niet-begeleide minderjarigen. Deze capaciteit wordt momenteel volledig benut en er is een wachtlijst van 1 487 niet-begeleide minderjarigen die passende opvang nodig hebben⁽¹⁹⁾. Er wordt op dit gebied dus maar langzaam vooruitgang geboekt en het is duidelijk dat Griekenland zich meer dient in te spannen om ervoor te zorgen dat er een passend aantal opvangcentra voor niet-begeleide minderjarigen beschikbaar is en om in de behoefte aan dergelijke accommodatie te voorzien.

(12)

Bovendien zijn er ernstige problemen wat betreft nieuwkomers op de eilanden in de Egeïsche Zee. De maximumopvangcapaciteit blijft steken op 7 450 plaatsen, terwijl het totale aantal geregistreerde migranten op de eilanden op 27 september 201613 863 bedroeg. De afgenomen — maar wel nog aanhoudende — instroom van nieuwkomers leidt tot problemen op het gebied van veiligheid, zekerheid en hygiëne, alsmede tot ongepaste omstandigheden voor kwetsbare groepen.

(13)

Bovendien bestaat de meerderheid van de faciliteiten in Griekenland slechts uit tijdelijke voorzieningen en bieden sommige daarvan alleen de meest essentiële opvangvoorzieningen, zoals voedsel, water, sanitaire voorzieningen en elementaire gezondheidszorg. Hoewel dit voldoende kan zijn om een heel korte tijdspanne te overbruggen totdat de personen naar betere centra kunnen worden overgebracht, beantwoorden de voorzieningen in sommige faciliteiten nog steeds bij lange na niet aan de voorschriften van Richtlijn 2013/33/EU inzake opvangvoorzieningen voor verzoekers om internationale bescherming.

(14)

In januari 2016 hebben de Commissie en de UNHCR een delegatieovereenkomst voor een totaalbedrag van 80 miljoen EUR ondertekend voor het scheppen van 20 000 plaatsen in open opvangcentra (via regelingen inzake huur van appartementen, hotelvouchers en programma's inzake gastgezinnen), voornamelijk ten behoeve van verzoekers om internationale bescherming die in aanmerking komen voor herplaatsing⁽²⁰⁾. De delegatieovereenkomst werd in juli 2016 herzien zodat het in het kader van de opvangregeling ook mogelijk werd om voor plaatsen te zorgen op de door de UNHCR beheerde locaties voor herplaatsing en in de tekst duidelijker werd aangegeven dat de doelgroep van de opvangregeling niet alleen kandidaten voor herplaatsing omvat, maar ook ook andere asielzoekers. Sinds juni is het aantal beschikbare opvangplaatsen aanzienlijk gestegen (met ongeveer 5 600). Van de 20 000 plaatsen die in december 2015 zijn toegezegd voor verzoekers die in aanmerking komen voor herplaatsing in het kader van de huurregeling van de UNHCR, waren er op 19 september 12 045 plaatsen beschikbaar, waaronder 3 404 in hotels/volledige gebouwen, 6 559 in appartementen, 385 bij gastgezinnen en 507 in speciale voorzieningen voor niet-begeleide minderjarigen⁽²¹⁾.

(15)

Uit het bovenstaande volgt dat Griekenland nog de nodige vooruitgang moet boeken, wil er voor asielzoekers sprake zijn van voldoende, adequate, specifieke en permanente open opvangfaciliteiten van voldoende kwaliteit. Volgens de informatie die Griekenland in een brief van 25 augustus heeft verstrekt, wordt de totale geplande capaciteit van de 39 permanente locaties op het vasteland geraamd op ongeveer 32 700 plaatsen. In de brief van 19 september heeft Griekenland bevestigd dat deze nieuwe locaties, die waardige levensomstandigheden volgens de EU-normen waarborgen, inmiddels zijn aangewezen en volledig zullen worden gerenoveerd. Het is absoluut noodzakelijk om deze plannen daadwerkelijk met spoed uit te voeren en aangezien bepaalde tijdelijke voorzieningen zullen worden omgezet in permanente voorzieningen, worden ook voldoende tijdelijke voorzieningen gehandhaafd voor het geval de capaciteit tekortschiet als gevolg van een onverwachte instroom. Zoals verzocht in de tweede aanbeveling, dienen de Griekse autoriteiten meer nauwkeurige gegevens te verschaffen over de opvangcapaciteit en een uitgebreide en continu bijgewerkte beoordeling te overleggen van de behoeften wat betreft de totale opvangcapaciteit en de aard daarvan.

(16)

Er zijn aanzienlijke verbeteringen vastgesteld met betrekking tot de oprichting van de regionale asielkantoren. De Griekse wet voorziet in de oprichting van regionale asielkantoren in de regio's Attica, Thessaloniki, Tracië, Epirus, Thessalië, West-Griekenland, Kreta, Lesbos, Chios, Samos, Leros en Rhodos⁽²²⁾. Bij besluit van de directeur van de asieldienst is het ook mogelijk om autonome asieleenheden in het leven te roepen, teneinde aan de toegenomen behoeften van de asieldienst te voldoen. Tot dusver zijn er acht regionale kantoren operationeel geworden, in de regio's Attica, Thracië, Thessaloniki, Lesbos, Samos en Rhodos. Bovendien zijn op Chios en Kos twee extra asieleenheden opgericht, waardoor het totaal op vijf asieleenheden komt. Zoals de wet voorschrijft, zullen er nog eens drie regionale asielkantoren operationeel worden in de regio's Kos, Epirus (Ioannina), Kreta (Heraklion) en Thessalië (Volos). Bovendien zal de asieleenheid in West-Griekenland (Patra) de status moeten krijgen van regionaal asielkantoor. Ook is op Alimos een speciale herplaatsingseenheid opgericht, die sinds 26 september 2016 operationeel is.

(17)

In hun verslagen hebben de Griekse autoriteiten de Commissie ook ervan in kennis gesteld dat zij bezig waren met de aanwerving van extra personeelsleden om de verwerkingscapaciteit van de asieldienst te vergroten. Volgens de op 14 juli 2016 verstrekte gegevens waren er op dat moment 350 personeelsleden werkzaam bij de asieldienst, wat twee keer zoveel is als in 2015. Een derde van het personeel heeft een overeenkomst van bepaalde duur, gefinancierd uit verschillende financieringsbronnen van de EU en de EER. Het Griekse parlement heeft zijn goedkeuring gegeven om de komende maanden 300 extra personeelsleden in vaste dienst te nemen. Dit komt boven op het tijdelijke personeel dat door de UNHCR is ingehuurd en de deskundigen die door de lidstaten, via het EASO, voor een bepaalde duur bij de Griekse asieldienst worden ingezet.

(18)

Om het hoofd te bieden aan de asielaanvragen van de onlangs gepreregistreerde asielzoekers is de asieldienst van plan om vanaf medio september tot medio november geleidelijk 177 nieuwe personeelsleden aan te werven, teneinde de capaciteit voor de indiening en verwerking dienovereenkomstig te vergroten: 56 functionarissen zullen de verzoekers registreren die voor herplaatsing in aanmerking komen, 25 functionarissen zullen de verzoeken registreren die binnen de werkingssfeer van de Dublin-verordening vallen, 7 functionarissen zullen via een versnelde procedure de asielverzoeken behandelen die kennelijk ongegrond zijn, 60 functionarissen zullen de verzoeken om internationale bescherming volgens de normale procedure registeren en verwerken en 29 functionarissen zullen worden belast met diverse taken van administratieve en statistische aard.

(19)

Gezien de zeer forse toename van het aantal asielzoekers in Griekenland ten aanzien waarvan een asielprocedure is ingeleid, is het duidelijk dat het niveau van het huidige en het geplande personeelsbestand voor de asieldienst nog steeds ver achterblijft bij dat wat nodig is om de huidige en de verwachte aantallen dossiers op adequate wijze te verwerken, met name aangezien Griekenland in juli heeft aangegeven dat de behandeling van de ingediende verzoeken wel tot drie jaar in beslag kan nemen. De Griekse autoriteiten hebben in de brief van 14 juli 2016 verklaard dat een snellere uitbreiding van het personeelsbestand niet mogelijk is omdat er een tekort is aan leidinggevend personeel dat nieuw aangeworven personeelsleden kan opleiden, begeleiden en superviseren. Het zou echter belangrijk zijn om ervoor te zorgen dat de asieldienst verder wordt versterkt met aanzienlijk meer personele en materiële middelen, zodat de dienst het toegenomen aantal asielverzoeken kan verwerken. Daartoe moet een uitgebreide en permanent geactualiseerde behoeftenanalyse worden uitgevoerd, waarin rekening wordt gehouden met het aantal asielaanvragen dat aanhangig is en dat de Griekse asieldienst naar verwachting op enig moment zal behandelen alsook met het aantal beschikbare personeelsleden dat nodig is, of naar verwachting nodig zal zijn, om die aanvragen te verwerken. Zodoende zal niet alleen kunnen worden geraamd welke personele middelen de asieldienst nodig heeft, maar ook kunnen worden beoordeeld hoe de Commissie, haar agentschappen alsook de lidstaten Griekenland het best kunnen helpen om deze verzoeken sneller af te handelen.

(20)

Overeenkomstig het M.S.S.-arrest moeten asielzoekers kunnen beschikken over doeltreffende rechtsmiddelen tegen een negatieve beslissing over hun verzoek. In dit opzicht is belangrijke vooruitgang geboekt. Bij de in april 2016 goedgekeurde wet 4375/2016 werden de beroepsinstantie en de commissies voor beroepszaken ingesteld. Er moet een zodanig aantal commissies voor beroepszaken worden ingesteld dat de beroepsinstantie tegen het einde van 2016 volledig operationeel kan zijn.

(21)

Bij de onlangs aangenomen wet 4399/2016 zijn nieuwe commissies voor beroepszaken ingesteld. Zij zijn verantwoordelijk voor het onderzoeken van alle beroepen die met ingang van 24 juni 2016 zijn ingesteld tegen beslissingen van de Griekse asieldienst. De commissies voor beroepszaken richten zich hoofdzakelijk op zaken die op de Griekse eilanden aanhangig zijn gemaakt, om zo bij te dragen aan de uitvoering van de verklaring EU-Turkije. De nieuwe commissies voor beroepszaken hebben medio augustus hun eerste beslissingen gegeven. Er zijn momenteel vijf van deze commissies. Bij wet 4399/2016 is ook de structuur van deze commissies gewijzigd; zij bestaan voortaan uit drie leden: twee rechters van de administratieve rechtbank en één Griekse burger met de relevante achtergrond en ervaringen, die door de UNHCR of de nationale commissie voor de rechten van de mens naar voren kan worden gebracht.

(22)

De oude commissies voor „achterstallige” beroepszaken, die werden opgericht om de achterstand in asielberoepszaken in Griekenland weg te werken, werd aanvankelijk een aanvullend mandaat gegeven om naast inhoudelijke beroepszaken tegen beslissingen in eerste aanleg ook beroepszaken tegen beslissingen op grond van ontvankelijkheid in het kader van de verklaring EU-Turkije te behandelen. De oprichting van extra commissies voor beroepszaken in juni moet de lasten verlichten van de twintig commissies voor „achterstallige” beroepszaken, zodat zij de achterstallige beroepszaken sneller kunnen afhandelen.

(23)

Er is verdere vooruitgang geboekt met het wegwerken van de langdurige achterstand in beroepszaken volgens de „oude procedure”, vastgesteld bij presidentieel decreet 114/2010. De huidige achterstand betreft per 21 september 2016 ongeveer 8 075 zaken (tegenover een totaal van ongeveer 51 000 zaken die begin 2013 als achterstallig werden beschouwd en ongeveer 13 975 zaken in juni 2016). De Griekse autoriteiten hebben vergunningen op humanitaire gronden verleend aan personen wier asielaanvraag reeds een aanzienlijke tijd in behandeling is en die volgens de Griekse wet 4375/2016 in aanmerking komen voor toekenning van een verblijfsvergunning op humanitaire of andere uitzonderlijke gronden. De verblijfsvergunningen hebben een geldigheidsduur van twee jaar en kunnen worden verlengd⁽²³⁾. Aan begunstigden worden dezelfde rechten en voordelen geboden als aan personen die in Griekenland subsidiaire bescherming genieten⁽²⁴⁾, en zij worden vervolgens niet langer als asielzoekers beschouwd. Een aantal achterstallige beroepszaken wordt echter ten gronde behandeld. Ondanks de aanzienlijk vooruitgang die er sinds de eerste aanbeveling is geboekt, moet Griekenland zich in dit verband blijven inspannen om de achterstand bij de afhandeling van achterstallige beroepszaken weg te werken en ervoor zorgen dat de asielzoekers wier beroep nog steeds aanhangig is, hun recht op een doeltreffende voorziening in rechte kunnen uitoefenen.

(24)

Gezien de stijging van het aantal verzoeken dat in Griekenland sinds de uitvoering van de verklaring EU-Turkije is ingediend, is een volledig bemande beroepsinstantie die berekend is op de verwachte sterke stijging van het aantal beroepszaken, des te meer van essentieel belang. Er moet ook permanente evaluatie plaatsvinden op grond van het aantal beroepsprocedures dat momenteel bij de verschillende beroepsinstanties aanhangig is en dat door die instanties waarschijnlijk zal worden afgehandeld.

(25)

De nieuwe wet (wet 4375/2016) voorziet voor verzoekers in kosteloze rechtsbijstand in de beroepsfase. Nog niet alle maatregelen ter uitvoering van deze wet zijn echter ook daadwerkelijk genomen. Op 9 september 2016 werd een ministerieel besluit genomen inzake de verlening van rechtsbijstand uit hoofde van wet 4375/2016 en volgens de Griekse autoriteiten moeten na de vaststelling van het besluit met spoed alle maatregelen worden genomen die nodig zijn om alle verzoekers in Griekenland in de beroepsfase kosteloze rechtsbijstand te verlenen. Voor financiering voor de uitvoering van kosteloze rechtsbijstand is gezorgd via het Griekse nationale programma in het kader van het Fonds voor asiel, migratie en integratie (AMIF). Bovendien is aan de UNHCR in het kader van noodhulp uit het AMIF een subsidie toegekend voor een totaalbedrag van 30 miljoen EUR⁽²⁵⁾. De UNHCR gebruikt deze middelen onder meer om verzoekers om internationale bescherming gratis rechtsbijstand te verlenen in beroepsprocedures tot begin 2017. De Griekse autoriteiten worden geacht dan hun eigen regeling voor kosteloze rechtsbijstand te hebben ingevoerd. Op 19 september heeft Griekenland de Commissie ervan in kennis gesteld dat het dienstrooster van advocaten, dat de asieldienst moet bijhouden, begin 2017 zal worden vastgesteld. Griekenland dient de nodige maatregelen te treffen om onverwijld het recht op kosteloze rechtsbijstand in de asielprocedure te garanderen.

(26)

De nieuwe wet 4375/2016 voorziet in een nieuwe directie Opvang en een directie Sociale Integratie binnen het ministerie van Binnenlandse Zaken en Bestuurlijke Reorganisatie, die beide beschikken over gespecialiseerde departementen voor de opvang en de integratie van niet-begeleide minderjarigen, inclusief de toewijzing van een wettelijke vertegenwoordiger. Desondanks moeten de Griekse autoriteiten nog uitvoeringsmaatregelen goedkeuren om ervoor te zorgen dat niet-begeleide minderjarigen in de praktijk passende procedurele waarborgen en opvangvoorzieningen worden aangeboden. Hoewel een ministerieel besluit over het leeftijdsonderzoek van niet-begeleide minderjarige asielzoekers reeds door de Griekse regering is goedgekeurd⁽²⁶⁾, dient een nieuw presidentieel decreet met bepalingen voor een doeltreffend voogdijstelsel nog te worden goedgekeurd.

(27)

Ngo's hebben hun bezorgdheid geuit over het feit dat veel kinderen in Griekenland geen toegang tot onderwijs hebben. In dit opzicht werd vooruitgang geboekt door de goedkeuring in augustus 2016 van wet 4415/2016. Deze wet heeft onder meer tot doel ervoor te zorgen dat kinderen van asielzoekers psychosociale hulp en onderwijs krijgen en dat degenen die in Griekenland zullen blijven, na een voorbereidende overgangsperiode, soepel binnen het Griekse onderwijsstelsel integreren. Het is van essentieel belang dat dit wetgevingskader met spoed doeltreffend en volledig ten uitvoer wordt gelegd. Volgens een aantal ngo's is de situatie van niet-begeleide minderjarigen bovendien in het algemeen precair. Er wordt door sommige ngo's op gewezen dat kinderen in afwachting van passende huisvesting nog steeds gedurende langere perioden in bewaring worden gehouden onder onhygiënische omstandigheden en samen met te veel anderen, zonder dat zij een wettelijke vertegenwoordiger of toegang tot rechtsbijstand hebben⁽²⁷⁾. Zoals vermeld in overweging 11, is het ontbreken van geschikte accommodatie voor minderjarigen een belangrijk probleem, dat nog steeds dringend moet worden verholpen.

(28)

De Europese Commissie heeft Griekenland aanzienlijke financiële bijstand verleend om het land te steunen bij zijn inspanningen om zijn asielstelsel aan te passen aan de EU-normen. Sinds begin 2015 is via de fondsen voor binnenlandse zaken (AMIF en het Fonds voor interne veiligheid (ISF)) meer dan 352 miljoen EUR aan noodhulp toegekend aan Griekenland, hetzij rechtstreeks aan de Griekse autoriteiten, hetzij via agentschappen van de Unie en internationale organisaties die in Griekenland actief zijn. Van dit bedrag werd ongeveer 90 miljoen EUR in juli 2016 rechtstreeks aan de Griekse autoriteiten toegekend om hen beter in staat te stellen in de opvangcentra voor vluchtelingen de levensomstandigheden te verbeteren en elementaire gezondheidszorg te verstrekken en migranten diensten te bieden op het gebied van opvang en gezondheidszorg. Ook worden humanitaire partnerorganisaties aanzienlijke financiële middelen geboden (circa 198 miljoen EUR) via het onlangs ingestelde instrument voor noodhulp, ter dekking van de elementaire humanitaire behoeften van migranten en vluchtelingen. Deze middelen dragen bij tot de uitvoering van het noodplan dat samen met de Commissie, de Griekse overheid en belanghebbende partijen is ontwikkeld om de huidige humanitaire situatie ter plaatse aan te pakken en uitvoering te geven aan de verklaring EU-Turkije.

(29)

Deze noodhulp komt boven op de 509 miljoen EUR die voor de periode 2014-2020 aan Griekenland is toegewezen via zijn nationale programma's in het kader van het AMIF en het ISF, waardoor Griekenland van alle EU-lidstaten de belangrijkste begunstigde van de EU-fondsen voor binnenlandse zaken is.

(30)

Griekenland dient ervoor te zorgen dat deze middelen ten volle, op de meest doelmatige en doeltreffende manier en zonder verder uitstel, worden benut. Daartoe moet de lopende herziening, bedoeld om Griekenlands nationale programma's in het kader van de fondsen voor binnenlandse zaken (AMIF, ISF) aan te passen aan de nieuwe prioriteiten, dringend worden voltooid. De herziening van het nationale AMIF-programma is bijna voltooid. Er hoeven nog slechts enkele kwesties te worden opgelost vóór de goedkeuringsprocedure, die naar verwachting spoedig van start zal gaan. Van het nationale ISF programma, waarvan de herziening minder ver gevorderd is, moet dringend een herziene versie worden ingediend bij de Commissie ter formele raadpleging. Wat betreft de autoriteit die verantwoordelijk is voor het beheer van deze middelen, die is overgeheveld van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Bestuurlijke Reorganisatie naar het ministerie van Economische Zaken, Ontwikkeling en Toerisme, dient Griekenland er nu onverwijld kennis van te geven dat de nieuwe verantwoordelijke autoriteit formeel is aangewezen, in overeenstemming met de vereisten die zijn neergelegd in de rechtsgrondslag.

(31)

Zoals erkend in de mededeling van de Commissie van 4 maart 2016„Terug naar Schengen”⁽²⁸⁾, is het waarborgen van een volledig functionerend Dublinsysteem een essentieel onderdeel van de ruimere inspanningen die nodig zijn om het asiel-, migratie- en grenzenbeleid te stabiliseren. Deze inspanningen moeten leiden tot herstel van de normale werking van het Schengengebied. Het is daarom belangrijk dat Griekenland met spoed de in deze aanbeveling genoemde maatregelen neemt die nog niet genomen zijn. Tegelijkertijd moet de door de Commissie voorgestelde hervorming van de Dublinregels⁽²⁹⁾, op basis van het streven naar solidariteit en een eerlijke verdeling van de lasten over de lidstaten, een prioriteit zijn. De onderhandelingen over dit voorstel lopen nog.

(32)

Om goed te kunnen beoordelen of de omstandigheden van dien aard zijn dat de lidstaten de individuele overdrachten uit hoofde van de Dublinverordening kunnen hervatten, moet worden gekeken naar de regelmatige verslagen van Griekenland over de met het uitvoeren van die maatregelen geboekte vooruitgang, alsook naar andere relevante elementen, waaronder eventuele toekomstige informatie van de UNHCR of andere betrokken organisaties, waarbij er rekening mee dient te worden gehouden dat het aantal overdrachten en de categorieën van over te dragen personen moeten overeenstemmen met de specifieke vooruitgang die is geboekt. Griekenland moet uiterlijk op 31 oktober 2016 een geactualiseerd verslag indienen, zoals uiteengezet is in deze aanbeveling.

(33)

De Commissie erkent dat Griekenland, bijgestaan door de Commissie, het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken (EASO), lidstaten en internationale en niet-gouvernementele organisaties (ngo's), sinds de vaststelling van de twee aanbevelingen aanzienlijke vooruitgang heeft geboekt met het verbeteren van het functioneren van het Griekse asielstelsel. Griekenland heeft grote inspanningen geleverd om de institutionele en wettelijke structuren in te voeren die voor een goed functionerend asielstelsel van essentieel belang zijn. De Commissie erkent met name dat Griekenland belangrijke stappen heeft genomen om door middel van de preregistratieoperatie ten aanzien van de meeste irreguliere migranten de asiel- dan wel de terugkeerprocedure in te leiden. Griekenland heeft ook de algehele opvangcapaciteit en de capaciteit van de asieldienst vergroot, de achterstand wat betreft beroepszaken aanzienlijk verminderd en zowel nieuwe commissies voor beroepszaken ingesteld als een wettelijk kader inzake kosteloze rechtsbijstand en de toegang van minderjarigen tot openbaar onderwijs vastgesteld.

(34)

Griekenland wordt echter nog steeds geconfronteerd met problemen bij het verwerken van een groot aantal nieuwe asielzoekers, met name als gevolg van de uitvoering van de preregistratieoperatie en de voortdurende aankomst van irreguliere migranten, zij het dat de betrokken aantallen lager zijn dan in maart 2016. Er moeten bovendien andere belangrijke stappen worden genomen om de resterende fundamentele tekortkomingen in het Griekse asielstelsel aan te pakken, met name gezien het gebrek aan capaciteit. Ervan uitgaande dat er verdere vooruitgang wordt geboekt, moet bij een toekomstige hervatting van overdrachten naar Griekenland uit hoofde van de Dublinverordening rekening worden gehouden met de gevolgen van deze problemen voor de algehele werking van het asielstelsel en moet met deze hervatting geleidelijk en op ad-hocbasis worden begonnen. In dit verband moet worden voorkomen dat op Griekenland een te grote last wordt gelegd.

(35)

Deze aanbeveling bevat de maatregelen die door de Griekse autoriteiten moeten worden genomen of voortgezet, wil een dergelijke geleidelijke hervatting van Dublinoverdrachten vóór eind december 2016 kunnen worden aanbevolen. Met dit doel voor ogen moet Griekenland dringend alle in deze aanbeveling beschreven stappen nemen. De Commissie is voornemens om in december 2016 de balans van de in dit opzicht geboekte vooruitgang op te maken en verdere aanbevelingen uit te brengen. In deze aanbevelingen kan worden aangegeven wat volgens de Commissie de passende reikwijdte en aard van een dergelijke geleidelijke hervatting van Dublinoverdrachten zou zijn, waarbij met name rekening wordt gehouden met de specifieke behoeften van kwetsbare verzoekers, en de wijze waarop het proces, in nauwe samenwerking met de Griekse autoriteiten, zou kunnen worden beheerd.

(36)

De bevoegdheid om in individuele gevallen te beslissen over een hervatting van dergelijke overdrachten berust uitsluitend bij de autoriteiten van de lidstaten onder toezicht van de rechter, die kan verzoeken om een prejudiciële beslissing van het Europees Hof van Justitie over de interpretatie van de Dublinverordening,

1.

Griekenland moet zich blijven inspannen om ervoor te zorgen dat de opvangcentra toereikend zijn om alle verzoekers om internationale bescherming op zijn grondgebied te huisvesten en dat de opvangvoorzieningen in al deze opvangcentra voldoen aan de normen die zijn vastgelegd in de EU-wetgeving, met name Richtlijn 2013/33/EU. Griekenland moet de hoogste prioriteit geven aan:

Griekenland dient er ook voor te zorgen dat er, naast de permanente opvangcentra, een passend aantal tijdelijke open opvangcentra beschikbaar wordt gehouden, of op korte termijn beschikbaar kan worden gesteld, zodat in geval van een onverwachte toestroom van personen die om internationale bescherming verzoeken en personen die ten laste van deze laatsten komen, deze personen in adequate omstandigheden kunnen worden opgevangen.

De Griekse autoriteiten moeten een brede analyse uitvoeren van de totale behoefte aan opvangcapaciteit en de aard van die capaciteit en deze behoefteanalyse voortdurend bijwerken naargelang van nieuwe ontwikkelingen. De Griekse autoriteiten moeten ook zorgen voor het doeltreffend en continu beheren en coördineren van alle opvangfaciliteiten, met inbegrip van de hotspots, en ervoor zorgen dat de verantwoordelijke ministeries hiertoe over voldoende middelen beschikken.

2.

Griekenland moet zich blijven inspannen om alle verzoekers om internationale bescherming daadwerkelijk toegang te geven tot de asielprocedure, met name door:

De onder a) bedoelde behoefteanalyse moet voortdurend worden bijgewerkt en informatie bevatten over het aantal personeelsleden dat is aangeworven.

3.

Griekenland moet zich blijven inspannen om ervoor te zorgen dat een doeltreffende voorziening in rechte beschikbaar is voor alle personen die om internationale bescherming verzoeken, met name door ervoor te zorgen dat:

De Griekse autoriteiten moeten op basis van een grondige en permanente behoefteanalyse vaststellen over hoeveel commissies van beroep de nieuwe beroepsinstantie moet beschikken om alle door verzoekers om internationale bescherming ingediende beroepen te kunnen behandelen, en hoeveel personeelsleden nodig zullen zijn om de soepele werking van deze commissies te kunnen blijven garanderen.

4.

Griekenland moet ervoor zorgen dat het rechtskader inzake de toegang tot kosteloze rechtsbijstand in de praktijk werkt en dat alle asielzoekers de nodige rechtsbijstand krijgen voor de rechterlijke toetsing van administratieve beslissingen over verzoeken om internationale bescherming. In het bijzonder moet Griekenland:

5.

Griekenland moet ervoor zorgen dat er passende structuren worden opgezet om kwetsbare verzoekers, waaronder niet-begeleide minderjarigen, als zodanig te identificeren en te behandelen. In het bijzonder moet Griekenland:

6.

Griekenland moet ervoor zorgen dat de aanzienlijke financiële steun van de EU volledig wordt benut, met name door onverwijld gebruik te maken van de beschikbare middelen uit de nationale AMIF- en ISF-programma's en de mogelijkheden tot aanvullende financiering uit de structuurfondsen te onderzoeken. In dit verband moet Griekenland met spoed de thans lopende herziening van de nationale programma's afronden, teneinde deze programma's beter af te stemmen op de nieuwe prioriteiten, en er onverwijld kennis van geven dat de nieuwe verantwoordelijke autoriteit formeel is aangewezen, in overeenstemming met de vereisten die zijn neergelegd in de rechtsgrondslag.

7.

Griekenland wordt verzocht uiterlijk op 31 oktober 2016 verslag uit te brengen over de vooruitgang die is geboekt met de uitvoering van deze aanbeveling en de aanbevelingen van 15 juni en 10 februari 2016. Het verslag dient met name een beschrijving te bevatten van de maatregelen die zijn genomen om de in deze aanbeveling vastgestelde tekortkomingen te verhelpen en onder meer aan te geven hoe de Griekse autoriteiten hebben voorzien in de nodige personele en materiële middelen als bedoeld in de leden 1 tot en met 5 van deze aanbeveling, of hoe zij denken dit te zullen doen. Dit verslag dient tevens een beschrijving te bevatten van de voortdurende behoefteanalyses als bedoeld in de leden 1 tot en met 3 van deze aanbeveling. Het verslag moet voorts de volgende gegevens bevatten: