Uitvoeringsbesluit (EU) 2023/2683 van de Commissie van 30 november 2023 tot vaststelling van uitvoeringsbepalingen voor Richtlijn (EU) 2019/904 van het Europees Parlement en de Raad wat betreft de berekening, verificatie en rapportage van gegevens over het gehalte aan gerecycleerde kunststof in kunststoffen drankflessen voor eenmalig gebruik (Voor de EER relevante tekst)

DE EUROPESE COMMISSIE,

Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

Gezien Richtlijn (EU) 2019/904 van het Europees Parlement en de Raad van 5 juni 2019 betreffende de vermindering van de effecten van bepaalde kunststofproducten op het milieu⁽¹⁾, en met name artikel 6, lid 5, tweede alinea, en artikel 13, lid 4, derde alinea,

Overwegende hetgeen volgt:

1. Richtlijn (EU) 2019/904 stelt met het oog op recycling minimumgehalten aan gerecycleerde kunststof vast voor de in de in deel F van de bijlage bij die richtlijn opgenomen kunststoffen drankflessen voor eenmalig gebruik, met inbegrip van petflessen. Overeenkomstig Richtlijn (EU) 2019/904 moeten petflessen tegen 2025 voor ten minste 25 % uit gerecycleerde kunststof bestaan, berekend als gemiddelde voor alle petflessen die op het grondgebied van de lidstaat in de handel zijn gebracht, en moeten alle drankflessen tegen 2030 voor ten minste 30 % uit gerecycleerd kunststof bestaan, berekend als gemiddelde voor alle drankflessen die op het grondgebied van de lidstaat in de handel zijn gebracht. Het is aan de Commissie om vast te stellen hoe die minimumgehalten aan gerecycleerde kunststof worden berekend en geverifieerd, en het format aan te geven voor de jaarlijks door de lidstaten te rapporteren gegevens over het gehalte aan gerecycleerde kunststof in petflessen en drankflessen.

2. Met het oog op de berekening en verificatie van minimumgehalten aan gerecycleerde kunststof in kunststoffen drankflessen voor eenmalig gebruik, moeten etiketten en wikkels als onderdelen van drankflessen worden beschouwd. Ten eerste bestaat een drankfles, in de vorm waarin hij gewoonlijk aan de consument wordt verkocht, uit een romp, dop of deksel en een etiket en/of een wikkel. Etiketten en wikkels worden gebruikt om consumenten informatie te verstrekken, onder meer voor merk- en reclamedoeleinden. Wikkels bedekken normaliter de gehele omtrek van de fles, terwijl andere soorten etiketten meestal een kleiner deel van de fles bedekken. Ten tweede worden etiketten en wikkels vaak in dezelfde productiefase aan de fles bevestigd als doppen en deksels. Daarom moet, bij de berekening van het gewicht van drankflessen, het gewicht van etiketten en wikkels worden meegeteld, en moet bij de berekening van het gewicht van gerecycleerde kunststof in drankflessen dat van de etiketten en wikkels worden meegeteld. In deel F van de bijlage bij Richtlijn (EU) 2019/904 worden doppen en deksels meegeteld bij flessen. In tegenstelling tot doppen en deksels komen etiketten en wikkels meestal niet voor als een aparte categorie zwerfvuil, los van de romp van de fles, wat verklaart waarom zij in Richtlijn (EU) 2019/904 niet expliciet als onderdeel van de fles worden genoemd.

3. De in Richtlijn (EU) 2019/904 vastgestelde minimumgehalten aan gerecycleerde kunststof zijn vastgesteld als een percentage van de petflessen en van alle drankflessen die op de markt van de lidstaten zijn gebracht. Aangezien die minimumgehalten, overeenkomstig overweging 17 van die richtlijn, bedoeld zijn om de marktacceptatie van gerecycleerde kunststoffen te bevorderen, met als uiteindelijk doel het circulaire gebruik van kunststoffen te waarborgen, is het passend bij de vaststelling van de regels voor de berekening en verificatie van het gehalte aan gerecycleerde kunststoffen alleen rekening te houden met de kunststofonderdelen van de drankflessen. Naar verwachting zal het etiket, dat van papier kan zijn, het enige deel van een gemeenschappelijke plastic drankfles voor eenmalig gebruik zijn dat eventueel niet van kunststof is gemaakt. Aangezien het gewicht van het etiket wordt geschat op ten hoogste 5 % van het gewicht van de fles, heeft de uitsluiting van niet-kunststoffen onderdelen van drankflessen van de berekening geen significant effect op de beoordeling of de minimumgehalten zijn bereikt.

4. Om het gehalte aan gerecycleerde kunststof in drankflessen te berekenen en te verifiëren en daarover verslag uit te brengen, moet de term “gerecycleerde kunststof” worden gedefinieerd. Gerecycleerde kunststof zou alleen kunststofmateriaal mogen omvatten dat afval na consumptie is geweest voordat het wordt gerecycled, aangezien er al voldoende marktstimulansen zijn voor de recycling van kunststofafval vóór consumptie. Bovendien heeft Richtlijn (EU) 2019/904 tot doel de effecten van bepaalde kunststofproducten op het milieu te verminderen en wordt kunststofafval vóór consumptie gewoonlijk niet in het milieu geloosd. Onder “kunststofafval na consumptie” moet afval worden verstaan dat afkomstig is van in de handel gebrachte kunststofproducten. Kunststofafval van kunststofverpakkingen van producten die in de handel zijn gebracht maar hun vervaldatum hebben overschreden voordat het aan consumenten werd verkocht, moet daarom worden beschouwd als kunststofafval na consumptie. Bijgevolg mogen kunststofmaterialen en -afvalstoffen die tijdens productie- of productieprocessen worden geproduceerd, met inbegrip van alle secundaire verwerking, tests, opslag en overbrenging voordat het product in de handel wordt gebracht, niet worden beschouwd als afval na consumptie.

5. Krachtens Richtlijn (EU) 2019/904 moeten de lidstaten aan de Commissie informatie verstrekken over het gehalte aan gerecycleerde kunststof in petflessen en in alle drankflessen om aan te tonen dat de minimumgehalten aan gerecycleerde kunststof zijn bereikt. Hoewel gehaltes aan gerecycleerd materiaal verwijzen naar de hoeveelheden gerecycleerd materiaal, worden de minimumgehalten uitgedrukt als percentages, namelijk als het aandeel gerecycleerde kunststof in drankflessen en petflessen. Om aan te tonen dat de minimumgehalten zijn bereikt, moeten de lidstaten daarom worden verplicht om niet alleen het totale gewicht gerecycleerde kunststof in drankflessen en petflessen te rapporteren, maar ook het totale gewicht van de kunststofonderdelen van de flessen, zodat het gehalte aan gerecycleerde kunststof kan worden berekend.

6. Bij Verordening (EU) 2022/1616 van de Commissie⁽²⁾ is een rapportageketen voor opeenvolgende fabricagestappen vastgesteld, die de rapportage omvat van het percentage gerecycleerde kunststof in elke partij materiaal dat gerecycleerde kunststoffen bevat en bestemd is om met levensmiddelen in contact te komen. Die rapportageketen verplicht marktdeelnemers die in een vroeg stadium van de productieketen actief zijn, namelijk recyclers en verwerkers, een verklaring van overeenstemming te verstrekken. Verwerkers die de drankflessen niet in de handel brengen en recyclers zijn niet verplicht het gewicht van gerecycleerde kunststof in dergelijke flessen te berekenen. De verklaring van overeenstemming moet worden doorgegeven aan de marktdeelnemers in latere stadia van de productieketen, met inbegrip van de marktdeelnemers die de drankflessen in de handel brengen. De rapportageverplichtingen uit hoofde van Verordening (EU) 2022/1616 hebben betrekking op alle kunststofonderdelen met gerecycleerde inhoud van drankflessen die binnen het toepassingsgebied van Richtlijn (EU) 2019/904 vallen. De marktdeelnemers die drankflessen in de handel brengen, kunnen daarom het gewicht van gerecycleerde kunststof in dergelijke flessen berekenen op basis van het percentage gerecycleerde kunststof dat voor elk deel van de flessen in de verklaring van overeenstemming is vermeld. Aangezien dit besluit tot doel heeft een uniforme berekening en verificatie van de in Richtlijn (EU) 2019/904 vastgestelde minimumgehalten aan gerecycleerd materiaal mogelijk te maken, moet de berekening in alle lidstaten op consistente wijze worden uitgevoerd. De lidstaten moeten daarom de berekening van het gehalte aan gerecycleerde kunststof in drankflessen baseren op de overeenkomstig Verordening (EU) 2022/1616 gegenereerde gegevens. Bovendien beperkt een dergelijke methode de administratieve lasten voor de marktdeelnemers en de lidstaten tot een minimum. De lidstaten moeten daarom gegevens over het gewicht van de kunststofonderdelen van die flessen en het gewicht van de daarin aanwezige gerecycleerde kunststof inzamelen bij marktdeelnemers die drankflessen in de handel brengen.

7. De definitie van “kunststof” waarnaar in Verordening (EU) 2022/1616 wordt verwezen, verschilt van de definitie in Richtlijn (EU) 2019/904, aangezien zij verwijzen naar verschillende definities van “polymeer”; de eerste is gebaseerd op de wijze waarop het materiaal is vervaardigd, terwijl de tweede is gebaseerd op de huidige structurele eigenschappen ervan. Bovendien sluit de definitie van “kunststof” in Richtlijn (EU) 2019/904 natuurlijke polymeren die niet chemisch zijn gewijzigd, uit. Deze verschillen zijn echter niet relevant voor drankflessen die binnen het toepassingsgebied van Richtlijn (EU) 2019/904 vallen. De definitie van “gerecycleerde kunststof” in Verordening (EU) 2022/1616 wijkt af van de definitie die bij dit besluit is ingevoerd, in die zin dat die gerecycleerde kunststof nieuw geproduceerde kunststof kan bevatten die tijdens decontaminatie is toegevoegd. Indien echter nieuw materiaal zou worden toegevoegd, zou dit tot uiting komen in de door recyclers verstrekte en langs de waardeketen doorgegeven informatie. Dit nieuwe materiaal zou niet meetellen voor het gehalte aan gerecycleerde kunststof zoals gedefinieerd in dit besluit. De verschillen in de definities van “kunststof” en “gerecycleerde kunststof” zijn derhalve niet relevant voor de toepassing van dit besluit.

8. Aangezien alle onderdelen van drankflessen materialen zijn die bestemd zijn om met levensmiddelen in contact te komen, is Verordening (EU) 2017/625 van het Europees Parlement en de Raad⁽³⁾ van toepassing op drankflessen, met inbegrip van officiële controles van het percentage gerecycleerde kunststof dat recyclers en verwerkers moeten verstrekken in de verklaring van overeenstemming overeenkomstig Verordening (EU) 2022/1616. Daarom mag van de lidstaten alleen worden verlangd dat zij aanvullende verificatiebepalingen invoeren met betrekking tot de bij dit besluit vereiste doorgifte van informatie aan de lidstaten door de marktdeelnemers die drankflessen in de handel brengen.

9. Gerecycleerde kunststof in drankflessen valt ofwel onder Verordening (EU) 2022/1616, ofwel onder Verordening (EU) nr. 10/2011 van de Commissie⁽⁴⁾, afhankelijk van de recyclingtechnologie waarmee het wordt verkregen. Krachtens Verordening (EU) 2022/1616 is de enige geschikte recyclingtechnologie die momenteel kan worden gebruikt om gerecycleerde kunststof voor drankflessen te verkrijgen, de mechanische recycling van PET-afval na consumptie. Het is niet mogelijk kunststof die het resultaat is van technologieën voor chemische recycling waarbij de als input gebruikte afval wordt opgesplitst in stoffen die zijn opgenomen in bijlage I bij Verordening (EU) nr. 10/2011, en die vervolgens overeenkomstig die verordening bij de vervaardiging van nieuwe kunststoffen wordt gebruikt, te onderscheiden van nieuw materiaal. Daarom wordt in de conformiteitsdocumentatie die overeenkomstig die verordening wordt verstrekt, op dit moment niet aangegeven hoeveel gerecycleerde inhoud er in de nieuwe kunststoffen is. In dit besluit wordt alleen rekening gehouden met gerecycleerde kunststoffen in drankflessen die binnen het toepassingsgebied van Verordening (EU) 2022/1616 vallen.

10. Om ook rekening te houden met gerecycleerde kunststof in drankflessen die niet is verkregen door mechanische recycling van PET-afval, is de Commissie voornemens een wijziging van dit besluit op te nemen om een methode op te nemen voor het berekenen, verifiëren en rapporteren van het gehalte aan gerecycleerde kunststof in drankflessen die gebaseerd is op de toepassing van bepaalde modellen voor de controleketen zoals gedefinieerd in ISO 22095-2020 (Chain of Custody — Terminologie en handelsmodellen). Met name gecontroleerde vermenging, waardoor ook niet-mechanisch gerecycleerde PET kan worden verwerkt, is een mogelijk controleketenmodel. Daarnaast kan een massabalansbenadering worden opgenomen als een toelaatbaar controleketenmodel om ook rekening te houden met kunststoffen in niet-petflessen die het resultaat zijn van de basismateriaalrecycling.

11. De regels voor de berekening en verificatie van de minimumgehalten aan gerecycleerde kunststoffen en het formaat voor de rapportage van gegevens en informatie over het gehalte aan gerecycleerde kunststoffen zijn nauw met elkaar verbonden, aangezien zij betrekking hebben op dezelfde gerecycleerde kunststof in dezelfde flessen. Met het oog op de samenhang moeten de regels voor de berekening en verificatie van de minimumgehalten en het formaat voor de rapportage van gegevens en informatie in één rechtshandeling worden vastgesteld.

12. Het formaat voor de rapportage van gegevens en informatie houdt rekening met de meetmethoden en rapportageformaten voor verpakking en verpakkingsafval zoals vastgesteld in Beschikking 2005/270/EG van de Commissie⁽⁵⁾, die ook op gewicht en materiaal gebaseerd zijn.

13. De in dit besluit vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het bij artikel 39 van Richtlijn 2008/98/EG van het Europees Parlement en de Raad ingestelde comité⁽⁶⁾,

HEEFT HET VOLGENDE BESLUIT VASTGESTELD: