Uitvoeringsbesluit (EU) 2025/123 van de Commissie van 21 januari 2025 betreffende het verzoek tot registratie van het Europees burgerinitiatief HouseEurope! Volop inzetten op renovatie op grond van Verordening (EU) 2019/788 van het Europees Parlement en de Raad

DE EUROPESE COMMISSIE,

Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

Gezien Verordening (EU) 2019/788 van het Europees Parlement en de Raad van 17 april 2019 betreffende het Europees burgerinitiatief⁽¹⁾, en met name artikel 6, leden 2 en 3,

Overwegende hetgeen volgt:

1. Op 24 november 2024 is bij de Commissie een verzoek tot registratie van het Europees burgerinitiatief “HouseEurope! Volop inzetten op renovatie” ingediend.

2. Het doel van het initiatief, zoals verwoord door de organisatoren, is “stimulansen [te] creëren om van de renovatie en transformatie van bestaande gebouwen de nieuwe norm te maken”. De organisatoren pleiten voor “een recht op hergebruik voor bestaande gebouwen op basis van drie belangrijke pijlers”: i) “belastingverlagingen voor renovatiewerkzaamheden en hergebruikte materialen”; ii) “eerlijke regels om zowel het potentieel als de risico’s van bestaande gebouwen te beoordelen”, en iii) “nieuwe waarden voor de CO2 die in bestaande gebouwen is opgeslagen”.

3. Nadere details over het onderwerp, de doelstellingen en de achtergrond van het initiatief zijn in een bijlage opgenomen. Daarin wordt verwezen naar speculatieve vastgoedontwikkeling en de milieueffecten van de sloop en bouw van gebouwen. De organisatoren zijn van mening dat de renovatie van gebouwen kan helpen om “betaalbare woonruimten te waarborgen, kleine en middelgrote ondernemingen te ondersteunen, de CO2-uitstoot te verminderen en herinneringen en gemeenschappen in stand te houden”. In de bijlage is ook een nadere omschrijving te vinden van de doelstellingen van het initiatief met betrekking tot: i) “het behoud, de renovatie en het adaptief hergebruik van gebouwen”; ii) economische stimulansen “om renovatie aantrekkelijker en rendabeler te maken dan sloop”; iii) het rekening houden “met de energie die reeds in gebouwen is geïnvesteerd, zodat milieu-impact uit het verleden wordt omgezet in duurzaamheid in de toekomst”; iv) het creëren van betaalbare huisvesting; v) een verschuiving van de bouwsector “van materiaalintensief naar arbeidsintensief”; vi) afstemming op het beleid van de Unie “om renovatie en transformatie te bevorderen en te zorgen voor meer duurzaamheid”; vii) het aanmoedigen van de renovatie en transformatie van gebouwen om bij te dragen aan de klimaatdoelstellingen van de Unie.

4. In het kader van hun registratieverzoek hebben de organisatoren ook een aanvullend document met specifieke wetgevingsvoorstellen ingediend.

5. Wat de eerste pijler van het initiatief betreft, zou de Commissie op basis van artikel 113 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) een voorstel kunnen indienen voor een rechtshandeling waarmee economische stimulansen worden gecreëerd in de vorm van belastingverlagingen voor renovatiewerkzaamheden en hergebruikte materialen. De Commissie zou ook voorstellen kunnen indienen om nieuwe voorwaarden of randvoorwaarden met betrekking tot de renovatiedoelstellingen voor woningen in te voeren, de financiering voor woninginfrastructuur te verhogen en de renovatiekosten op een sociaal rechtvaardige manier te verdelen, op basis van de artikelen 175 tot en met 178 VWEU. Ten slotte zou de Commissie op grond van artikel 173 en artikel 182, lid 1, VWEU een voorstel kunnen indienen op het gebied van onderzoek en ontwikkeling.

6. Wat de tweede pijler van het initiatief betreft, zou de Commissie op basis van artikel 114 VWEU regels kunnen voorstellen om het potentieel en de risico’s van bestaande gebouwen te beoordelen, zodat het behoud van bestaande gebouwen, de totstandbrenging van betaalbare huisvesting, de transformatie van de bouwsector en de afstemming op het beleid van de Unie mogelijk kunnen worden gemaakt, op voorwaarde dat de vereisten van deze rechtsgrondslag tijdig naar behoren worden gemotiveerd.

7. Wat tot slot de derde pijler van het initiatief betreft, zou de Commissie op basis van de artikelen 192 en 194 VWEU nieuwe waarden voor de opgeslagen CO2 in bestaande gebouwen kunnen voorstellen om de opgeslagen energie te meten en de klimaatdoelstellingen te verwezenlijken.

8. Derhalve vallen volgens de Commissie geen van de onderdelen van het initiatief duidelijk buiten het kader van haar bevoegdheden om een voorstel in te dienen voor een rechtshandeling van de Unie ter uitvoering van de Verdragen.

9. Deze conclusie doet geen afbreuk aan de beoordeling of in dit geval voldaan is aan de concrete materiële voorwaarden voor optreden van de Commissie, met inbegrip van naleving van het evenredigheidsbeginsel en het subsidiariteitsbeginsel en de verenigbaarheid met de grondrechten.

10. De groep organisatoren heeft het nodige bewijs verstrekt dat zij aan de vereisten van artikel 5, leden 1 en 2, van Verordening (EU) 2019/788 voldoet en heeft de contactpersonen aangewezen overeenkomstig artikel 5, lid 3, eerste alinea, van die verordening.

11. Het initiatief is niet kennelijk beledigend, lichtzinnig of ergerlijk en druist niet kennelijk in tegen de in artikel 2 van het Verdrag betreffende de Europese Unie vastgelegde waarden van de Unie, noch tegen de in het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie vervatte rechten.

12. Het initiatief “HouseEurope! Volop inzetten op renovatie” moet daarom worden geregistreerd.

13. De conclusie dat aan de voorwaarden voor registratie krachtens artikel 6, lid 3, van Verordening (EU) 2019/788 is voldaan, impliceert geenszins dat de Commissie de feitelijke juistheid van de inhoud van het initiatief bevestigt; deze is de uitsluitende verantwoordelijkheid van de groep organisatoren van het initiatief. De inhoud van het initiatief geeft alleen de standpunten weer van de groep organisatoren en kan in geen geval worden opgevat als een weergave van de standpunten van de Commissie,

HEEFT HET VOLGENDE BESLUIT VASTGESTELD: