Mededeling van de Commissie aan de Raad, het Europees Parlement, het Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's over de stand van het onderzoek naar de wenselijkheid van een voorstel voor een kaderrichtlijn inzake diensten van algemeen belang

Mededeling van de Commissie aan de Raad, het europees Parlement, het Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's over de stand van het onderzoek naar de wenselijkheid van een voorstel voor een kaderrichtlijn inzake diensten van algemeen belang

A. Achtergrond

1. Op verzoek van de Europese Raad van Nice van 7, 8 en 9 december 2000 heeft de Commissie de Europese Raad van Laken een verslag voorgelegd over diensten van algemeen belang [1]. Daarin kondigde de Commissie met name aan dat zij voornemens was te onderzoeken of het wenselijk is "de aan artikel 16 van het Verdrag ten grondslag liggende beginselen betreffende diensten van algemeen belang in een kaderrichtlijn te bundelen en nader toe te lichten."

[1] COM(2001) 598 def., 17.10.2001.

2. Ter voorbereiding op de Europese Raad van Laken keurde de Raad (Interne markt) op 26 november 2001 conclusies goed waarin hij verklaarde uit te zien naar de resultaten van dat onderzoek. De Europese Raad van Laken van 14 en 15 december 2001 heeft met voldoening nota genomen van de conclusies van de Raad en het verslag van de Commissie.

3. Naar aanleiding van het verslag van de Commissie hebben het Europees Parlement [2] en het Economisch en Sociaal Comité [3] de Commissie verzocht een kaderrichtlijn betreffende diensten van algemeen belang in te dienen.

[2] EP-resolutie van 13 november 2001 over de mededeling van de Commissie "Diensten van algemeen belang in Europa", PB C 140E, 13.6.2002, blz. 153.

[3] Advies van het Economisch en Sociaal Comité van 17 juli 2002 over diensten van algemeen belang, CES 860/2002.

4. De Europese Raad van Barcelona van 15 en 16 maart 2002 heeft de Commissie verzocht "haar onderzoek voort te zetten teneinde de aan artikel 16 van het Verdrag ten grondslag liggende beginselen inzake diensten van algemeen economisch belang in een voorstel voor een kaderrichtlijn te bevestigen en nader te omschrijven, rekening houdend met de kenmerken van de verschillende betrokken sectoren en met inachtneming van artikel 86 van het Verdrag". Tegelijkertijd heeft de Europese Raad de Commissie verzocht voor het einde van het jaar een verslag in te dienen.

5. Deze mededeling is opgesteld in antwoord op het verzoek van de Europese Raad van Barcelona.

B. Een groenboek over diensten van algemeen belang

6. In vervolg op haar toezegging aan de Europese Raad van Laken heeft de Commissie besloten een groenboek over diensten van algemeen belang op te stellen. Dit zal de Commissie in de gelegenheid stellen de wenselijkheid van een voorstel voor een kaderrichtlijn te onderzoeken en tevens grondiger in te gaan op de rol van de Europese Unie bij het waarborgen van de beschikbaarheid van kwalitatief goede diensten van algemeen belang voor de consumenten en het bedrijfsleven in Europa.

7. De haalbaarheid en mogelijke toegevoegde waarde van een kaderrichtlijn zal in het groenboek centraal staan. Zoals reeds door de Commissie in haar verslag aan de Europese Raad van Laken werd aangevoerd, roept deze kwestie ingewikkelde vragen op, onder meer met betrekking tot de mogelijke doelstellingen, de werkingssfeer en de inhoud van een dergelijke richtlijn en de relaties ervan met sectorspecifieke wetgeving.

Over deze vragen moet verder worden nagedacht en gediscussieerd, en dat is wat het groenboek beoogt te stimuleren.

8. De Commissie heeft algemene beleidslijnen op het gebied van diensten van algemeen belang uitgestippeld in twee mededelingen van 1996 en 2000 [4], alsook in haar verslag aan de Europese Raad van Laken. De twee vorige mededelingen en het verslag vormen het uitgangspunt voor een nadere beschouwing van dit vraagstuk.

[4] Diensten van algemeen belang in Europa, PB C 281, 26.9.1996, blz. 3; Diensten van algemeen belang in Europa, mededeling van de Commissie, PB C 17, 19.1.2001, blz. 4.

9. Evenals de Europese burgers en ondernemingen hecht de Commissie groot belang aan de instandhouding en ontwikkeling van diensten van algemeen belang. Maar gezien de uiteenlopende standpunten en verwachtingen van alle belanghebbenden, is de Commissie van mening dat een bredere discussie en raadpleging op Europees niveau een nuttige en ook noodzakelijke bijdrage zal vormen tot de verdere verduidelijking en ontwikkeling van de algemene benadering van de Commissie van de vraag hoe de beginselen inzake diensten van algemeen economisch belang die aan artikel 16 van het Verdrag ten grondslag liggen, het best met de andere doelstellingen van het Verdrag gerijmd kunnen worden. De Commissie heeft het groenboek in haar wetgevings- en werkprogramma voor 2003 [5] als een belangrijk initiatief aangemerkt.

[5] COM(2002) 590 def., 30.10.2002.

10. Het groenboek is bedoeld als discussiestuk. Het zal geen harde standpunten innemen, maar vragen aansnijden die nader onderzoek vereisen, en problemen aan de orde stellen. De andere instellingen van de Gemeenschappen, de lidstaten en alle betrokken partijen zal om hun op -en aanmerkingen worden verzocht en zij krijgen de gelegenheid hun mening kenbaar te maken, met name over alles wat met een mogelijke kaderrichtlijn verband houdt. Ons doel is de basis te leggen voor de ontwikkeling van een gemeenschappelijke benadering van de vraag hoe de toekomst van efficiënte, kwalitatief goede diensten van algemeen belang in de Europese Unie moet worden veilig gesteld.

11. Het groenboek zal zich in de eerste plaats richten op de situatie zoals die er thans bij het huidige Verdrag uitziet. Het doel is een discussie aan te zwengelen waarin ook de werkzaamheden worden meegenomen die momenteel door de Conventie worden verricht, maar het is niet bedoeld als rechtstreekse bijdrage tot dit debat.

12. Het voornemen van de Commissie om een groenboek op te stellen, betekent niet dat de lopende werkzaamheden met betrekking tot onderwerpen die verband houden met diensten van algemeen belang, zijn opgeschort. Die werkzaamheden gaan normaal door, tegelijk met de opstelling van het groenboek [6], en vormen mogelijk een nuttige inbreng daarin.

[6] Zo is de Commissie bijvoorbeeld met betrekking tot de prestatiebeoordeling en de toepassing van de regels inzake overheidssteun, twee andere onderwerpen die in het verslag aan de Europese Raad van Laken aan bod kwamen, in juni met een mededeling gekomen over een evaluatiemethode en een verslag over de stand van de werkzaamheden betreffende de richtsnoeren inzake steunmaatregelen van de staten in verband met de diensten van algemeen economisch belang (Methodologische nota voor de horizontale evaluatie van diensten van algemeen economisch belang, COM(2002) 331 def., 18.6.2002; Verslag aan de Europese Raad van Sevilla over de stand van de werkzaamheden betreffende de richtsnoeren inzake steunmaatregelen van de staten in verband met diensten van algemeen economisch belang, COM(2002) 280 def., 5.6.2002)).

C. Volgende stappen

13. De Commissie werkt op het ogenblik aan het groenboek en is voornemens dit in het eerste kwartaal van 2003 te publiceren.

14. Na een openbare raadpleging op grond van het groenboek zal de Commissie voor de zomer van 2003 haar onderzoek afronden en haar conclusies kenbaar maken, tezamen met concrete initiatieven en, zo nodig, wetgevingsvoorstellen.