Jaarverslag en betrouwbaarheidsverklaring 2001 met betrekking tot de EGKS, vergezeld van de antwoorden van de Commissie
Jaarverslag en betrouwbaarheidsverklaring 2001 met betrekking tot de EGKS, vergezeld van de antwoorden van de Commissie
Jaarverslag en betrouwbaarheidsverklaring 2001 met betrekking tot de EGKS, vergezeld van de antwoorden van de Commissie
Publicatieblad Nr. C 302 van 05/12/2002 blz. 0001 - 0010
Jaarverslag en betrouwbaarheidsverklaring 2001 met betrekking tot de EGKS,
vergezeld van de antwoorden van de Commissie
(Artikel 45 C, leden 1 en 4, van het EGKS-Verdrag en artikel 88 van het Financieel Reglement van 21 december 1977, laatstelijk gewijzigd bij Verordening (EG, EGKS, Euratom) nr. 762/2001 van de Raad)
(2002/C 302/01)
INHOUD
>RUIMTE VOOR DE TABEL>
ONTWIKKELING VAN DE EGKS-BALANS
1. Het balanstotaal van de EGKS is tussen 31 december 2000 en 31 december 2001 verminderd met 684 miljoen euro (17 %), namelijk van 3972 tot 3288 miljoen euro (zie tabel 1). Bij de activa komt die vermindering bijna volledig door de afname van de vorderingen op klanten: - 256 miljoen euro voor de kredietinstellingen en - 414 miljoen euro voor de ondernemingen. Bij de passiva komt de vermindering vooral door de daling van de schulden aan kredietinstellingen (- 377 miljoen euro) en van de verplichte leningen (- 226 miljoen euro).
2. De kasrekeningen en de leningen zijn goed voor respectievelijk 53 % en 43 % van de totale activa van de EGKS. De kasrekeningen 2001 bleven ongewijzigd tegenover die van 2000; per 31 december 2001 beliepen ze 1755 miljoen euro. De betrokken kasrekeningen en hun tegenposten aan de passiefzijde zijn opgenomen in tabel 2.
3. Sinds enkele jaren wordt de jaarrekening van de EGKS gecontroleerd door een particulier accountantskantoor. De Rekenkamer heeft overeenkomstig de door haar gevolgde internationale controlepraktijken gebruikgemaakt van het controlewerk van dit kantoor om tot haar oordeel over de jaarrekening van de EGKS te komen.
ONTWIKKELING VAN DE BESTEDINGEN EN MIDDELEN VAN DE EGKS
4. Anders dan in vorige begrotingsjaren zijn de kredieten van de operationele begroting van de EGKS (OBE) in 2001 gestegen: zij beliepen 195 miljoen euro, ofwel 17 miljoen euro meer dan in 2000. Die stijging is te verklaren door het feit dat de Commissie met het oog op het verstrijken van het Verdrag de lidstaten heeft aangespoord om de wederaanpassingssteun inclusief de sociale component niet alleen voor het afgelopen jaar, maar ook voor het lopende jaar aan te vragen, zoals trouwens in de toepassingsregels voor die steun is voorgeschreven. De tabellen 3 en 4 geven een gedetailleerd beeld van de ontwikkeling van de bestedingen en middelen van de EGKS alsook de mutaties in de voorziening voor de financiering van de OBE in 2001.
5. Zoals voorheen vielen de begrotingsuitgaven lager uit dan was geraamd (23 % in 1999, 24,2 % in 2000 en 5,3 % in 2001). Anders dan in vorige begrotingsjaren kwamen de werkelijke behoeften inzake wederaanpassingssteun in 2001 voor 100 % overeen met de ramingen, die inzake de sociale component voor steenkool voor 88 %. Ter informatie zij vermeld dat dit in 1999 slechts 50 % en in 2000 slechts 46 % was.
SOLVABILITEIT VAN DE EGKS
Solvabiliteitsratio
6. De solvabiliteitsratio ging van 41,4 % per 31 december 2000 naar 56,1 % per 31 december 2001. Zoals voorheen is de stijging het gevolg van de toename van de middelen van het Garantiefonds en vooral van de daling van de bij de bankinstellingen uitstaande leningen (zie tabel 5).
7. De Commissie heeft besloten het leningenbeleid af te stemmen op het verstrijken van het EGKS-Verdrag op 23 juli 2002(1). Zij heeft zich ertoe verbonden op dat tijdstip een reserve te bereiken van 100 % van de nog lopende leningen waarvoor geen staatsgarantie is verleend. Per 31 december 2001 was voor deze leningen, die op 23 juli 2002 een bedrag van 572 miljoen euro hebben bereikt, meer dan 100 % dekking gerealiseerd, aangezien de voorziening aan het eind van het begrotingsjaar 2001 580 miljoen euro bedroeg.
Voorziening voor grote risico's
8. De voorziening voor grote risico's is bedoeld voor de leningen zonder eersterangsgarantie, die meer dan 25 % van de eigen middelen van de EGKS uitmaken. Het hoofddoel ervan is, de met deze concentratie verbonden risico's te dekken en een eventueel in gebreke blijven op te vangen. Zoals in eerdere verslagen van de Rekenkamer werd vermeld, wijst de toepassing van de richtlijn, die juridisch gezien niet van toepassing is op de EGKS, op een voorzichtig beleid inzake de overschrijdingen ten gevolge van verrichtingen uit het verleden.
9. Wegens de vermindering van de betrokken activa door terugbetalingen die de laatste jaren hebben plaatsgevonden, wordt het bedrag van deze voorziening steeds kleiner: 18 miljoen euro per 31 december 1999, 17 miljoen euro per 31 december 2000 en 6 miljoen euro per 31 december 2001.
LIQUIDATIE VAN DE EGKS
Afloop van het EGKS-Verdrag
10. Reeds vanaf het begin van de jaren negentig analyseren de verschillende communautaire instanties de gevolgen van de liquidatie van de EGKS. Overeenkomstig het bij het Verdrag van Nice gevoegde protocol moet het vermogen van de "EGKS in liquidatie", dat hoofdzakelijk voortkomt uit de heffing op de productie van kolen en staal(2), aan deze twee economische sectoren toekomen om hun onderzoeksactiviteiten te financieren; de verdeelsleutel is 27,2 % voor steenkool en 72,8 % voor staal(3). Voor het beheer van die onderzoeksactiviteiten wordt een "Fonds voor onderzoek inzake kolen en staal" opgericht.
11. Ter invoering van de procedures voor de liquidatie van de EGKS en voor de oprichting van het Fonds voor onderzoek heeft de Commissie bij de Raad drie voorstellen voor besluiten ingediend:
a) het eerste bevat de nodige bepalingen voor de tenuitvoerlegging van het Protocol van Nice(4);
b) het tweede betreft de financiële meerjarenrichtsnoeren voor het beheer van de activa van de "EGKS in liquidatie"(5);
c) het derde stelt de technische meerjarenrichtsnoeren voor het onderzoeksprogramma vast(6).
Implicaties van de niet-ratificatie van het Verdrag van Nice
12. De niet-ratificatie van het Verdrag van Nice zet de door de Commissie beoogde regeling op de helling. Volgens het internationaal recht zou het vermogen van de EGKS op de verstrijkingsdatum aan de lidstaten moeten toekomen. Maar omdat deze oplossing niet werd overwogen, hebben de lidstaten in het kader van een conferentie van vertegenwoordigers van de regeringen der lidstaten besloten, de Commissie opdracht te geven(7) deze middelen te beheren volgens dezelfde beginselen die zij zou hebben toegepast voor het "Fonds voor onderzoek inzake kolen en staal". Deze - voorlopige - regeling geldt totdat het Verdrag van Nice is bekrachtigd of er een andere oplossing is gevonden.
FOLLOW-UP VAN EERDERE OPMERKINGEN
Annulering van sluimerende verplichtingen
13. Aan het eind van het begrotingsjaar bereikte het bedrag van de annuleringen van sluimerende verplichtingen 58 miljoen euro. Die annuleringen betroffen de wederaanpassingssteun en de sociale component (respectievelijk 23,2 miljoen en 15,5 miljoen euro), de rentesubsidies (10,3 miljoen euro) en het onderzoek (9,1 miljoen euro). In 2001 annuleerde de Commissie bedragen die zij reeds in eerdere begrotingsjaren had moeten annuleren. Gezien de liquidatie van de EGKS op 23 juli 2002 geeft de Rekenkamer de Commissie in overweging, een buitengewoon onderzoek te verrichten naar alle nog lopende verplichtingen en alle verplichtingen waarvoor in de toekomst a priori geen betalingen zullen plaatsvinden, te annuleren.
Leningen aan ambtenaren
14. De Commissie (directoraat-generaal Personeelszaken en algemeen beheer) moet een jaarverslag opstellen over de situatie van de leningen aan ambtenaren, die eind 2001 34,8 miljoen euro beliepen. Tot in 1987 werd dit verslag naar de Raad gezonden. Sindsdien gaat het alleen naar de verschillende diensten van de Commissie. Het laatste door de diensten van de Commissie opgestelde verslag betreft de periode 1994-1995. In haar antwoord op het verslag van de Rekenkamer over het begrotingsjaar 2000(8) had de Commissie zich ertoe verbonden de ontbrekende verslagen uiterlijk eind 2001 op te stellen. Zij heeft zich niet aan deze toezegging gehouden.
15. Tot juli 1999 werkten de diensten van de Commissie met een bepaalde database om de leningen aan ambtenaren te beheren. Wegens diverse problemen bracht de Commissie de gegevens over naar een andere database zonder ze te valideren. Pas begin februari 2002 is de Commissie begonnen de gegevens over de begrotingsjaren na 1999 te valideren. Er is verder een tijdsverschil van twee à drie maanden tussen de registratie van gegevens bij DG ADMIN (directoraat-generaal Personeelszaken en algemeen beheer) en DG ECFIN (directoraat-generaal Economische en financiële zaken), dat de maand- en jaarbalansen van de EGKS moet opstellen. De Rekenkamer signaleert met bezorgdheid de in het beheer van deze leningen aangetroffen gebreken en beveelt aan, met spoed maatregelen te treffen om weer tot een goed beheer te komen.
BETROUWBAARHEIDSVERKLARING BETREFFENDE DE EGKS
16. Overeenkomstig artikel 45 C van het EGKS-Verdrag heeft de Rekenkamer de rekeningen van de EGKS onderzocht teneinde het Europees Parlement en de Raad een verklaring voor te leggen over de betrouwbaarheid van de rekeningen en de wettigheid en regelmatigheid van de onderliggende verrichtingen.
17. De betrokken rekeningen vormen de jaarrekening van de EGKS per 31 december 2001, opgesteld onder de verantwoordelijkheid van de Commissie en bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen(9).
18. In haar verslag over de jaarrekening van de EGKS per 31 december 2001(10), dat geldt als verklaring van betrouwbaarheid en tezamen met de betrokken jaarrekening wordt gepubliceerd, concludeert de Rekenkamer dat deze "een getrouw beeld geeft van het vermogen en de financiële situatie van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal per 31 december 2001, alsmede van het resultaat van haar verrichtingen in het op die datum afgesloten begrotingsjaar".
19. De Rekenkamer heeft haar controle uitgevoerd overeenkomstig haar controlebeleidslijnen en -normen. Deze zijn op basis van de algemeen aanvaarde internationale controlenormen afgestemd op het specifieke karakter van de communautaire context. Zij heeft de administratie gecontroleerd en de in dit kader noodzakelijk geachte controleprocedures toegepast. De Rekenkamer heeft met deze controle een redelijke basis gelegd ter onderbouwing van het hiernavolgende oordeel.
20. Naar het oordeel van de Rekenkamer zijn de wettigheid en de regelmatigheid van de verrichtingen die ten grondslag liggen aan de rekeningen van de EGKS over het begrotingsjaar 2001, over het geheel genomen voldoende verzekerd.
Dit verslag werd door de Rekenkamer te Luxemburg vastgesteld op haar vergadering van 10 oktober 2002.
Voor de Rekenkamer
Juan Manuel Fabra Vallés
President
(1) Beleid inzake het opnemen en verstrekken van leningen met het oog op de afloop van het Verdrag (23 juli 2002) (PB C 175 van 28.6.1994, blz. 5).
(2) Vastgesteld krachtens artikel 49 van het EGKS-Verdrag.
(3) SEC(1998) 1998, blz. 11: Wat betreft de per 31 december 1997 geactualiseerde waarde belopen de percentages van de bijdragen van de sectoren kolen en staal respectievelijk 27,2 % en 72,8 %.
(4) COM(2001) 121 def. van 7 maart 2001: Gewijzigd voorstel voor een besluit van de Raad tot vaststelling van de bepalingen die nodig zijn voor de uitvoering van het aan het Verdrag van Nice gehechte protocol betreffende de financiële gevolgen van de beëindiging van het EGKS-Verdrag en betreffende het Fonds voor onderzoek inzake kolen en staal (PB C 180 E van 26.6.2001).
(5) COM(2001) 121 def. van 7 maart 2001: Gewijzigd voorstel voor een besluit van de Raad tot vaststelling van de financiële meerjarenrichtsnoeren voor het beheer van de activa van de "EGKS in liquidatie" en, wanneer de liquidatie is afgesloten, van de "activa van het Fonds voor onderzoek inzake kolen en staal" (PB C 180 E van 26.6.2001).
(6) COM(2001) 121 def. van 7 maart 2001: Gewijzigd voorstel voor een besluit van de Raad tot vaststelling van de technische meerjarenrichtsnoeren betreffende het onderzoeksprogramma van het "Fonds voor onderzoek inzake kolen en staal" (PB C 180 E van 26.6.2001).
(7) Besluit 2002/234/EGKS van de vertegenwoordigers van de regeringen der lidstaten, in het kader van de Raad bijeen, van 27 februari 2002 betreffende de financiële gevolgen van de beëindiging van het EGKS-Verdrag en betreffende het Fonds voor onderzoek inzake kolen en staal (PB L 79 van 22.3.2002, blz. 42).
(8) Jaarverslag 2000 met betrekking tot de EGKS (PB C 366 van 20.12.2001).
(9) Financiële staten van de EGKS per 31 december 2001 (PB C 158 van 3.7.2002).
(10) Verslag over de jaarrekening van de EGKS per 31 december 2001 (PB C 158 van 3.7.2002).
Tabel 1
Ontwikkeling van de samengevatte EGKS-balans vóór toewijzing van het resultaat, tussen 31 december 2000 en 31 december 2001
>RUIMTE VOOR DE TABEL>
Bron:
Jaarrekening van de EGKS per 31 december 2001.
Tabel 2
Ontwikkeling van de liquide middelen van de EGKS en van de tegenposten, tussen 31 december 2000 en 31 december 2001
>RUIMTE VOOR DE TABEL>
Bron:
Jaarrekening van de EGKS per 31 december 2001.
Tabel 3
Ontwikkeling van de bestedingen en middelen van de EGKS tussen 1994 en 2001
>RUIMTE VOOR DE TABEL>
Bron:
Jaarrekening van de EGKS voor de betrokken begrotingsjaren.
Tabel 4
Mutaties in de voorziening voor de financiering van de operationele begroting van de EGKS (OBE) in 2001
>RUIMTE VOOR DE TABEL>
Bron:
Jaarrekening van de EGKS per 31 december 2001.
Tabel 5
Ontwikkeling van het eigen vermogen van de EGKS in 2001
>RUIMTE VOOR DE TABEL>
Bron:
Jaarrekening van de EGKS per 31 december 2001.
Antwoord van de commissie
ONTWIKKELING VAN DE BESTEDINGEN EN MIDDELEN VAN DE EGKS
5. De uitgavenramingen voor 2001 zijn evenals in voorgaande jaren gemaakt op basis van door de lidstaten verstrekte ramingen.
FOLLOW-UP VAN EERDERE OPMERKINGEN
13. De Commissie deelt de bezorgdheid van de Rekenkamer wat betreft de annuleringen van verplichtingen en zij onderzoekt de openstaande verplichtingen regelmatig om ze zo nodig te annuleren, getuige het relatief hoge niveau van de annuleringen in 2001.
Omdat annuleringen onherroepelijk zijn, is evenwel voorzichtigheid geboden. Voor rentesubsidies moet een minimum aan kredieten achter de hand worden gehouden voor het geval dat een secundaire lener aanvullende documenten overlegt op grond waarvan alsnog een rentesubsidie moet worden betaald.
14. De Commissie is zich bewust van de problematische situatie die in de laatste jaren is ontstaan op het gebied van het beheer van de bouwleningen. Deze situatie houdt verband met de wens van de Commissie om de toekenning van bouwleningen vóór het aflopen van het EGKS-Verdrag te beëindigen en het tamelijk ingewikkelde administratieve systeem dat hoofdzakelijk op een permanente dubbele controle door de beherende dienst berust. Deze dienst heeft voorrang gegeven aan het minimaal noodzakelijke dagelijkse beheer. Thans kan de Commissie, gezien het aflopen van het EGKS-Verdrag, garanderen dat de achterstallige jaarverslagen in de loop van het najaar 2002 zullen worden ingediend.
15. De Commissie heeft de validatie van de dossiers van 1999 tot 2002 afgerond. De validatie van de dossiers van vóór 1999 is gaande.
Vanaf september 2002 zullen de maandelijkse afsluitingen met een vertraging van ten hoogste zes weken geschieden.