Speciaal verslag nr. 1/2010 „Worden vereenvoudigde douaneprocedures voor importen op doeltreffende wijze gecontroleerd?”

Speciaal verslag nr. 1/2010 „Worden vereenvoudigde douaneprocedures voor importen op doeltreffende wijze gecontroleerd?”

Afkortingen

AEO : Authorized Economic Operator (geautoriseerd marktdeelnemer)

CRMF : Common Risk Management Framework (gemeenschappelijk kader voor risicobeheer)

DG BUDG : Directoraat-generaal Begroting

DG TAXUD : Directoraat-generaal Belastingen en douane-unie

EU : Europese Unie

DP : Domiciliëringsprocedure

PVA : Procedure van vereenvoudigde aangifte

TCDW : Toepassingsbepalingen bij het communautair douanewetboek

TEM : Traditionele eigen middelen

WDO : Werelddouaneorganisatie

Verklarende woordenlijst

Aanbrengen van goederen bij de douane : mededeling aan de douaneautoriteiten van de aankomst van de goederen bij het douanekantoor of op enige andere, door de douaneautoriteiten aangewezen of goedgekeurde plaats.

Aangifte/douaneaangifte : handeling waarbij een persoon het voornemen kenbaar maakt goederen onder een bepaalde douaneregeling te plaatsen.

Aansluitingscontrole : een controle tussen de vereenvoudigde aangifte (PVA) of de boeking in de administratie van de handelaar (DP) en de aanvullende verklaring. De controle kan een gegevensgerichte controle omvatten op afzonderlijke punten (nauwkeurigheid) en/of verzekeren dat alle vereenvoudigde verrichtingen zijn opgenomen in een aanvullende aangifte (volledigheid).

Certificaat van oorsprong : een verplicht document bij het claimen van een preferentieel douanetarief dat ingevuld dient te zijn door de exporteur van de goederen (bijv. EUR .1, formulier A, factuurverklaring).

Controle achteraf : het controleren van handelaren door onderzoek van hun boekhouding, stukken en systemen om de naleving van douaneregelgeving te waarborgen en de risico's te beoordelen die zijn verbonden aan hun zakelijke activiteiten.

Controles/douanecontroles : specifieke handelingen die worden verricht door de douaneautoriteiten ter waarborging van de correcte toepassing van douaneregelgeving; dergelijke handelingen kunnen het onderzoeken van goederen omvatten, het verifiëren van aangiftegegevens alsmede van het bestaan en de authenticiteit van elektronische of schriftelijke documenten, het onderzoeken van de boekhouding van ondernemingen en andere stukken, het inspecteren van vervoermiddelen, het inspecteren van bagage en andere soortgelijke handelingen.

Controle op stukken : een controle betreffende de juistheid, volledigheid en geldigheid van informatie die is opgegeven in de douaneaangifte (bijv. beschrijving van goederen, waarde, hoeveelheid) of andere documenten (bijv. invoervergunningen, certificaten van oorsprong).

Controle vóór de goedkeuring/controle vooraf : het controleren van handelaren door onderzoek van hun boekhouding, stukken en systemen voordat toestemming wordt verleend voor gebruikmaking van een douaneprocedure. Het doel is te toetsen of de handelaar de voorwaarden naleeft voor gebruikmaking van de procedure en de risico's te beoordelen die zijn verbonden aan diens zakelijke activiteiten.

Controle voorafgaand aan vrijgave : een fysieke controle of controle op stukken voordat de goederen beschikbaar worden gesteld aan de handelaar ten behoeve van het vastgestelde doel van de respectieve douaneprocedure.

Douaneprocedure : het toepassen van een van de volgende procedures: vrijgave voor het vrije verkeer; doorvoer; opslag in douane-entrepots; actieve veredeling; behandeling onder douanetoezicht; tijdelijke invoer; passieve veredeling; uitvoer.

Fysieke controle : het onderzoeken van goederen inclusief een gedetailleerde telling en het nemen van monsters om te controleren of deze overeenkomen met de douaneaangifte die bij de goederen is gevoegd.

Geautomatiseerd(e) risicobeheer/risicoanalyse : het systematisch identificeren van risico en de tenuitvoerlegging van alle maatregelen die nodig zijn om blootstelling aan risico's te beperken door gebruik te maken van geautomatiseerde gegevensverwerkingstechnieken. Dit omvat activiteiten zoals het verzamelen van gegevens en informatie, het analyseren en beoordelen van risico, het voorschrijven en uitvoeren van acties, en het regelmatig monitoren en beoordelen van het proces en de uitkomsten, gebaseerd op internationale, EU- en nationale bronnen en strategieën.

Inklaring door de douane : het proces van het vervullen van douaneformaliteiten zodat de aanvrager over de goederen kan beschikken.

Invoer : toepassing van de douaneprocedure "vrijgave voor het vrije verkeer" die ertoe leidt dat goederen verkocht of geconsumeerd kunnen worden op de EU -markt.

Invoervergunning : een document dat is afgegeven door de bevoegde autoriteiten van een lidstaat ter goedkeuring van de import in de EU van bepaalde goederen waarvoor een beperking geldt. Iedere vergunning bepaalt het toegestane importvolume en het in totaal geïmporteerde volume dient dit maximum niet te overschrijden.

Na afloop : na vrijgave van de goederen.

Risico : de waarschijnlijkheid dat er een gebeurtenis plaatsvindt die de juiste toepassing van EU- of nationale maatregelen verhindert, de financiële belangen van de EU en haar lidstaten in gevaar brengt, of een bedreiging vormt voor de veiligheid en zekerheid van de EU, de volksgezondheid, het milieu of consumenten.

Risicoprofiel : een combinatie van risicocriteria en controleterreinen (bijv. soort goederen, landen van oorsprong) die duidt op de aanwezigheid van risico en leidt tot een voorstel om een controlemaatregel ten uitvoer te leggen.

Toezichtsdocument : onder EU-toezicht geplaatste producten mogen pas worden ingevoerd na overlegging van een toezichtsdocument dat is afgegeven door de bevoegde autoriteiten van een lidstaat.

Vrij verkeer : de status van goederen die zijn ingevoerd uit derde landen en die alle invoerformaliteiten hebben ondergaan teneinde verkocht of geconsumeerd te mogen worden op de EU-markt.

Vrijgave van goederen : terbeschikkingstelling van goederen door de douaneautoriteiten voor de doeleinden die zijn bepaald in de douaneregeling waaronder de goederen zijn geplaatst.

Samenvatting

I. Handelaren die toestemming hebben gekregen om gebruik te maken van vereenvoudigde procedures voor invoer profiteren van een versneld inklaringsproces bij de douane. De douane vertrouwt op de juistheid van hun aangiften ten invoer en verricht minder controles vóór vrijgave. Dit dient gecompenseerd te worden door controles vóór de vergunningverlening en controles achteraf. Deze procedures bestaan reeds lang en worden veelvuldig gevolgd in de EU; in 2008 werd in de EU bij meer dan twee derde van alle douaneaangiften ten invoer gebruik gemaakt van vereenvoudigde procedures.

II. Deze procedures zijn een belangrijk onderdeel van het handelsfaciliteringsbeleid van de EU, dat in 2008 verder werd ontwikkeld door de invoering van het concept van de "geautoriseerd marktdeelnemer" (AEO), een geprivilegieerd gebruiker van vereenvoudigde douaneprocedures, bij Verordening (EG) nr. 1192/2008, en door de vaststelling van het gemoderniseerde douanewetboek,dat vanaf 2013 van toepassing zal zijn.

III. De controle van de Rekenkamer moet uitwijzen of de twee voornaamste douaneprocedures voor invoer doeltreffend werden gecontroleerd teneinde redelijke zekerheid te verschaffen over de juiste inning van traditionele eigen middelen (TEM) en bij te dragen tot de waarborging dat handelaren de verplichtingen naleven die voortvloeien uit het gemeenschappelijk handelsbeleid. De Rekenkamer gaat na of de Commissie bij de ontwikkeling van een goede controleaanpak voor vereenvoudigde procedures rekening heeft gehouden met internationale beste praktijken en of zij toeziet op de juiste toepassing daarvan in de gehele EU. Met de controle wordt tevens beoordeeld of de lidstaten doeltreffende controles verrichten die op een dergelijke aanpak zijn gebaseerd.

IV. De Rekenkamer constateerde het volgende:

- de Commissie heeft rekening gehouden met internationale standaarden en heeft een geschikte regelgeving ingevoerd voor vereenvoudigde procedures, maar zulks pas eind 2008;

- de Commissie heeft voor de gehele EU een geautomatiseerd systeem voor risicobeheer ontwikkeld. Het systeem maakt wel een geautomatiseerde uitwisseling van risico-informatieformulieren (RIF) mogelijk, maar omvat nog geen risicoprofielen op het gebied van TEM of het gemeenschappelijk handelsbeleid;

- de verplichting om in het kader van vereenvoudigde procedures geautomatiseerde risicoanalyse toe te passen zal pas op 1 januari 2011 ingaan;

- de Commissie verrichtte in 2008 voor het eerst specifieke inspecties van vereenvoudigde procedures voor importen en verbeterde in 2009 haar toezichtactiviteiten;

- er wordt nog geen gestandaardiseerde aanpak toegepast bij controles achteraf op vereenvoudigde procedures in de gehele EU omdat de werkzaamheden van de Commissie ter verwezenlijking hiervan nog niet afgerond zijn.

V. De Rekenkamer constateerde dat lidstaten hun eigen – soms gebrekkige – aanpak volgen om vereenvoudigde procedures te controleren, hetgeen leidt tot:

- doorgaans slechte of slecht gedocumenteerde controles voordat een handelaar toestemming krijgt om gebruik te maken van vereenvoudigde procedures;

- beperkt gebruik van geautomatiseerde gegevensverwerkingstechnieken voor het verrichten van controles gedurende de verwerking van vereenvoudigde procedures;

- overmatige gebruikmaking van vereenvoudigingspraktijken, in het bijzonder de vrijstelling van kennisgeving in de domiciliëringsprocedure, die verhindert dat op risicoanalyse gebaseerde controles worden verricht voordat de goederen op de EU-markt komen;

- controles achteraf van de handelsdocumenten en boekhouding van de handelaar van matige kwaliteit, niet frequent genoeg of niet afdoende op transacties gericht.

VI. De Rekenkamer heeft de doeltreffendheid van de controles op importen met vereenvoudigde procedures gemeten door willekeurig geselecteerde aangiften te controleren waarbij een preferentieel douanetarief werd geclaimd of waar invoerdocumenten nodig waren om te voldoen aan het gemeenschappelijk handelsbeleid. In zes van de negen lidstaten werd een hoge foutenfrequentie geconstateerd, dikwijls veroorzaakt door het feit dat handelaren niet beschikten over de vereiste documenten om goederen te mogen invoeren die vallen onder handelspolitieke maatregelen of om te kunnen profiteren van de toepassing van een preferentieel douanetarief.

VII. Teneinde de controles op vereenvoudigde procedures te verbeteren en bij te dragen tot de ontwikkeling van het handelsfaciliteringsbeleid van de EU, dient de Commissie:

- rekening te houden met de bevindingen van de Rekenkamer wanneer zij verdere vereenvoudigingen op het gebied van douaneprocedures overweegt;

- lidstaten aan te moedigen met spoed de onlangs ontwikkelde regelgeving en richtsnoeren door te voeren, toe te zien op de tenuitvoerlegging daarvan en het kader verder te verbeteren in het licht van de uitkomsten van haar eigen controle en toezicht en die van de Rekenkamer;

- gemeenschappelijke normen in te voeren voor douanecontroles achteraf, met gebruikmaking van een deugdelijke controlemethodologie en een systeemgerichte aanpak;

- geautomatiseerde risicoprofielen in de hele EU te ontwikkelen met betrekking tot de TEM en het gemeenschappelijk handelsbeleid, en de vereenvoudigingspraktijken van de lidstaten aan een kritische blik te onderwerpen;

- de lidstaten aan te moedigen alle aspecten van de verwerking van vereenvoudigde procedures voor importen te automatiseren, en

- de lidstaten te verzoeken handelaren meer bewust te maken van hun verplichtingen en verantwoordelijkheden en te bevorderen dat wordt beoordeeld in hoeverre handelaren de regels naleven.

Inleiding

1. Vereenvoudigde douaneprocedures bij invoer zijn een essentieel onderdeel van het douanebeleid van de EU: zij vergemakkelijken de zakelijke activiteiten van handelaren door de douaneformaliteiten en controles vóór de vrijgave van goederen te beperken. De cijfers voor 2008 wijzen erop dat circa 70 % van alle douaneprocedures voor invoer vereenvoudigd is. De impact hiervan op de inning van traditionele eigen middelen (TEM) wordt derhalve aanzienlijk geacht.

2. De Europese douanewetgeving werd voortdurend gewijzigd teneinde haar aan te passen aan de zich ontwikkelende technische, economische en politieke stand van zaken. Dit heeft geleid tot het gemoderniseerde douanewetboek van 2008 [1], waarmee de weg voor het bevorderen van het handelsverkeer verder wordt vrijgemaakt.

3. In dit controleverslag worden twee belangrijke douaneprocedures geanalyseerd die het in het vrije verkeer brengen van goederen vergemakkelijken: de procedure van vereenvoudigde aangifte (PVA) en de domiciliëringsprocedure (DP). Deze bestaan reeds lang, worden veelvuldig gebruikt binnen de EU en vormen een essentieel onderdeel van handelsbevordering.

4. In het kader van een standaarddouaneprocedure bij invoer dient de handelaar de goederen, voordat deze worden vrijgegeven, aan te brengen bij de douane, een standaardaangifte in te dienen en een zekerheid te betalen of te stellen voor mogelijke invoerrechten. De douane kan eventueel de documenten controleren en/of goederen inspecteren.

5. Een handelaar die regelmatig importeert, kan een verzoek indienen tot gebruikmaking van vereenvoudigde procedures. Hiervoor dient vooraf toestemming te worden verleend. Door vóór de goedkeuring een controle uit te voeren, dienen de nationale douanediensten te waarborgen dat de aanvragende handelaar betrouwbaar is, te beoordelen of het mogelijk is de controles uit te voeren die zij noodzakelijk achten en een zekerheid te verkrijgen om eventuele verschuldigde rechten te dekken.

6. Zodra toestemming is verleend voor de toepassing van vereenvoudigde procedures, kan een handelaar een gedeeltelijk ingevulde douaneaangifte indienen, een handelsdocument (bijv. een factuur) (PVA), of eenvoudigweg een boeking doen in zijn administratie (DP). De handelaar kan vereenvoudigingen verkrijgen voor het bij de douane aanbrengen van de goederen, de goederen worden dan vrijgegeven tegen een zekerheid en eventuele rechten worden in een later stadium betaald. Op deze manier wordt het volledige inklaringsproces versneld en kan de handelaar sneller over zijn goederen beschikken.

7. Na afloop van een vastgestelde periode – doorgaans een maand – dient de handelaar een uitgebreide aangifte in (aanvullende aangifte) die een samenvatting geeft van de vereenvoudigde aangiften/boekingen in zijn administratie en de ontbrekende informatie aanvult, en betaalt hij de eventueel verschuldigde rechten.

8. Douanediensten vertrouwen doorgaans op de volledigheid en nauwkeurigheid van de door de handelaar verstrekte informatie; controles vóór vrijgave worden slechts bij hoge uitzondering verricht.

9. Omdat veel van de essentiële informatie nadien in de aanvullende aangifte wordt verstrekt, vinden de controles die worden uitgevoerd meestal plaats na de vrijgave van de goederen, in de vorm van een controle van de douanedocumenten of aansluitingscontroles, of van volledige controles achteraf in de bedrijfsruimten van de handelaar.

10. De douanewetgeving van de EU vormt het juridisch kader voor de uitvoering van controles en stelt risicobeheer verplicht. Met ingang van 1 januari 2009 heeft de Commissie specifieke regels ingevoerd ten aanzien van het controleren van vereenvoudigde procedures, met name wat betreft controles die aan vergunningverlening voorafgaan, en de voorwaarden en criteria geharmoniseerd waaraan de handelaar moet voldoen voordat de goedkeuring voor gebruikmaking van vereenvoudigde procedures wordt verleend.

11. De doelstelling van de Commissie [2] bestaat erin nationale douaneautoriteiten als één geheel te laten optreden en zij heeft daartoe tevens richtsnoeren ontwikkeld ("soft law") met betrekking tot douanecontrole in het algemeen en controles op vereenvoudigde procedures in het bijzonder.

12. Een schematische weergave van de werking van PVA en DP is opgenomen in bijlage I.

Reikwijdte en aanpak van de controle

Voornaamste controledoelstelling

13. Aan de hand van de controle werd beoordeeld of de regelgeving en controleaanpak, zoals ontwikkeld door de Commissie en ingevoerd in de lidstaten, in een doeltreffende controle op de vereenvoudigde procedures voorzien, redelijke zekerheid verschaffen over de juiste inning van TEM en bijdragen tot de garantie dat handelaren de verplichtingen naleven die voortvloeien uit het gemeenschappelijk handelsbeleid.

14. De controle moest antwoord geven op de volgende specifieke vragen:

a) Heeft de Commissie, met inachtneming van de internationale beste praktijken, een goede aanpak ontwikkeld voor de controles op vereenvoudigde procedures en heeft zij toegezien op de correcte toepassing van vereenvoudigde procedures en de controles daarop?

b) Volgen de lidstaten een goede, gestandaardiseerde aanpak voor controles op vereenvoudigde procedures en zijn deze controles doeltreffend?

Aanpak en methodologie van de controle

15. De controle werd verricht in twee fasen. Allereerst stelde de Rekenkamer een controlemodel op voor vereenvoudigde procedures (zie bijlage II), dat gebaseerd is op haar eigen ervaring en die van andere organisaties. Zij heeft de huidige praktijk geanalyseerd door contact op te nemen met landen buiten de EU en een bezoek te brengen aan de Werelddouaneorganisatie (WDO), teneinde informatie te verkrijgen over de internationale controleaanpak voor vereenvoudigde procedures.

16. De Rekenkamer toetste vervolgens de aanbevolen controleaanpak van de Commissie aan het controlemodel en beoordeelde de toezichtactiviteiten van de Commissie op het gebied van vereenvoudigde procedures.

17. In de tweede fase onderzocht de Rekenkamer de kwaliteit van strategieën en controles die daadwerkelijk werden toegepast ten aanzien van vereenvoudigde procedures in negen lidstaten [3] en vergeleek zij deze met het controlemodel. Deze lidstaten waren goed voor meer dan 60 % van alle in 2008 in de EU geïnde TEM en maakten in belangrijke mate [4] gebruik van vereenvoudigde procedures voor aangiften ten invoer.

18. De kwaliteit van de controlestrategieën en de in deze lidstaten daadwerkelijk verrichte controles werden beoordeeld aan de hand van de antwoorden die waren ontvangen op vragenlijsten, door middel van ter plaatse verkregen bewijsstukken en door lijncontroles op een totaal van 157 dossiers van handelaren.

Grafiek 1

Gecontroleerde lidstaten en hun aandeel bij de inning van TEM in 2008

+++++ TIFF +++++

19. Tijdens een controle in 2007 had de Rekenkamer gebreken geconstateerd in de werking van vereenvoudigde procedures in verscheidene lidstaten, en met name een hoger foutenrisico bij vereenvoudigde procedures wanneer handelaren om toepassing van een preferentieel douanetarief [5] vragen of goederen importeren waarvoor gemeenschappelijke handelspolitieke maatregelen gelden [6].

20. De wettigheid en regelmatigheid van 967 willekeurig in de gecontroleerde lidstaten geselecteerde douaneaangiften met betrekking tot de jaren 2005–2008 werd gecontroleerd, teneinde vast te stellen of de ingestelde controles in deze lidstaten hadden voorkomen dat er te weinig TEM werden betaald of importen plaatsvonden waarbij het gemeenschappelijk handelsbeleid niet werd nageleefd.

Opmerkingen

Heeft de Commissie, met inachtneming van de internationale beste praktijken, een goede aanpak ontwikkeld voor de controles op vereenvoudigde procedures en heeft zij toegezien op de correcte toepassing van vereenvoudigde procedures en de controles daarop?

21. Vereenvoudigde procedures bestaan reeds lang en werden in 1992 gecodificeerd in het douanewetboek [7]. De Rekenkamer heeft beoordeeld in hoeverre de Commissie algemene standaarden heeft ontwikkeld voor de controle op vereenvoudigde procedures en hoe zij heeft toegezien op de daadwerkelijke tenuitvoerlegging daarvan.

De oorspronkelijke regelgeving was ontoereikend maar werd verbeterd vanaf begin 2009

22. In 2008 is in de EU met de tenuitvoerlegging van het AEO-concept begonnen. Een AEO is een geprivilegieerd gebruiker van douanevereenvoudigingen die aan specifieke voorwaarden en criteria moet voldoen voordat deze status wordt toegekend [8].

23. Teneinde de AEO-voorwaarden en criteria te harmoniseren met die voor handelaren die gebruikmaken van PVA en DP , heeft de Commissie een verordening [9] vastgesteld die per 1 januari 2009 voor het eerst een aantal specifieke controles introduceert die verricht dienen te worden wanneer de douane handelaren toestaat gebruik te maken van deze twee procedures. Tevens legt de verordening de lidstaten de wettelijke verplichting op, vóór 1 januari 2011 vereenvoudigde procedures te automatiseren.

24. De Commissie heeft ook uitvoerige richtsnoeren ontwikkeld voor de grensoverschrijdende vergunning voor vereenvoudigde procedures [10]. Een dergelijke vergunning stelt handelaren in staat de formaliteiten te centraliseren bij de douaneadministratie van de lidstaat die deze vergunning verleent, zelfs wanneer de importen plaatsvinden in een andere lidstaat. In de loop van 2008 heeft de Commissie het toepassingsgebied van de concepten in deze richtsnoeren uitgebreid naar nationale vergunningen voor vereenvoudigde procedures, d.w.z. vergunningen waarbij importen en douaneformaliteiten plaatsvinden in dezelfde lidstaat aangezien de voorwaarden en criteria voor het verlenen van beide vergunningen hetzelfde zijn.

25. Het kader stemt nu grotendeels overeen met het controlemodel van de Rekenkamer betreffende de vereenvoudigde procedures en houdt eveneens rekening met de internationaal aanvaarde standaarden [11] voor dergelijke controles.

26. De richtsnoeren van de Commissie beschrijven echter niet:

- het hanteren van een risicobeoordelingsmethodologie, zoals het AEO-compactmodel [12], tijdens controles vóór de vergunningverlening;

- de noodzaak een minimumaantal controles te verrichten voordat tot vrijgave wordt overgegaan;

- het voordeel van een geautomatiseerde aansluiting tussen aanvullende en vereenvoudigde aangiften/boekingen in de administratie om de volledigheid van het eerstgenoemde te waarborgen, noch

- het voordeel van assurance-maatregelen (bijv. nagaan in hoeverre handelaren de regels hebben nageleefd).

Verplichte toepassing van geautomatiseerde risicoanalyse is nog niet ingevoerd

27. Verordening (EG) nr. 648/2005 van het Europees Parlement en de Raad [13] heeft de verplichting geïntroduceerd douanecontrole te baseren op risicoanalyse aan de hand van geautomatiseerde gegevensverwerkingstechnieken en de Commissie heeft voor de douane een EU-breed IT-systeem voor risicobeheer ontwikkeld, het gemeenschappelijk kader voor risicobeheer (CRMF) [14].

28. Uit veiligheids-/beveiligingsoverwegingen werd prioriteit gegeven aan het doorvoeren van gemeenschappelijke criteria (risicoprofielen) voor risicoanalyse op het moment dat goederen voor het eerst de EU binnenkomen. Tot op heden zijn dergelijke profielen met betrekking tot de TEM of het gemeenschappelijk handelsbeleid in dit verband nog niet op EU-niveau ontwikkeld.

29. Aangezien vereenvoudigde procedures tot eind 2010 handmatig kunnen worden uitgevoerd, zal de toepassing van geautomatiseerde (nationale of EU-brede) risicoprofielen bovendien afhangen van de mate van automatisering en het besluit van de individuele lidstaat om daadwerkelijk geautomatiseerde risicoanalyse te verrichten voor vereenvoudigde procedures. Daarom zal een gezamenlijke aanpak voor het beheren van (TEM-gerelateerde en andere) risico's, voortvloeiend uit het gebruik van vereenvoudigde procedures, tot die tijd niet worden toegepast.

30. Voorts staan de douaneautoriteiten van een aantal lidstaten in het kader van DP praktijken toe die het onmogelijk maken risicoanalyses of controles te verrichten voordat de goederen worden vrijgegeven. Deze lidstaten hanteren een flexibele interpretatie van de douanewetgeving van de EU, die deze praktijk alleen in uitzonderlijke omstandigheden toestaat (zie paragraaf 46).

31. De Commissie heeft verzuimd de noodzakelijke begeleiding te bieden ter voorkoming van onterecht en buitensporig gebruik van deze praktijk, die de toepassing van geautomatiseerde risicoanalyse belemmert, zelfs nadat de volledige automatisering van vereenvoudigde procedures is voltooid.

Richtsnoeren voor controles achteraf zijn nog niet volledig

32. Door de modernisering van de douanewetgeving van de EU heeft de Commissie handelsfacilitering aangemoedigd, die gepaard ging met de bijbehorende afname van het aantal douanecontroles vóór de vrijgave, welke gecompenseerd dient te worden door een risicogeoriënteerde, gezamenlijke aanpak van versterkte douanecontrole, met name achteraf.

33. Met betrekking tot de standaardisering van controles achteraf heeft de Commissie in 2007 de Gids voor douanebedrijfscontroles [15] opgesteld, die alle douaneprocedures bestrijkt. In deze gids wordt geen rekening gehouden met het risico van door verjaring [16] gederfde TEM, en de afdeling betreffende controlemethodologie bestrijkt evenmin essentiële aspecten zoals instrumenten voor risicobeoordeling, steekproefmethoden en controlerisico's.

In 2008 verrichtte de Commissie voor het eerst specifieke inspecties van vereenvoudigde procedures

34. Het is de verantwoordelijkheid van DG Belastigen en douane-unie, een uniforme toepassing van de douanewetgeving van de EU te garanderen en nationale douaneadministraties als één geheel te laten optreden. DG Begroting verricht inspecties van de TEM, waarbij ook de naleving van toepasselijke douanewetgeving wordt geverifieerd.

35. De Rekenkamer heeft in 2007 in verschillende lidstaten [17] gebreken geconstateerd in de werking van vereenvoudigde procedures en vervolgens besloten deze complete controle te verrichten.

36. DG Begroting selecteerde in 2008 voor het eerst vereenvoudigde procedures als specifiek onderwerp voor zijn inspectie. Het stelde in de zeven gecontroleerde lidstaten een aantal tekortkomingen vast (cf. tabel 1).

37. In 2006 heeft DG Belastigen en douane-unie een toezichtfunctie ingesteld voor de uniforme toepassing van douanewetgeving van de EU. Het toezicht op onderdelen van vereenvoudigde procedures werd opgenomen in zijn toezichtprogramma's voor 2009 en 2010.

38. De pas sinds 2009 geldende verplichting een geschikt controlekader toe te passen, het ontbreken van een gemeenschappelijke en geautomatiseerde risicoanalyse voor controles op TEM, aspecten van gemeenschappelijk handelsbeleid die een rol spelen vóór vrijgave, en onvolledige richtsnoeren voor controles achteraf, verhogen de kans dat risico's die verband houden met het gebruik van vereenvoudigde procedures worden gerealiseerd.

Tabel 1

Overzicht van de inspectiebevindingen van DG Begroting betreffende vereenvoudigde procedures in 2008

| lidstaat |

Tekortkomingen in | DE | IE | ES | FR | PL | FI | UK |

Volgen de lidstaten een goede, gestandaardiseerde aanpak voor controles op vereenvoudigde procedures en zijn deze controles doeltreffend?

39. De Rekenkamer heeft de controles en controleaanpak beoordeeld die worden toegepast in negen lidstaten en heeft deze getoetst aan haar eigen controlemodel. Dit hield onder meer in dat 157 dossiers van handelaren werden beoordeeld. Bovendien heeft de Rekenkamer de doeltreffendheid van de controles gemeten aan de hand van een steekproef van douaneaangiften. In totaal werden 967 douaneaangiften gecontroleerd.

De lidstaten volgden hun eigen aanpak met verschillen in iedere fase van de controles

40. Alle lidstaten beschikten over nationale instructies voor vereenvoudigde procedures en volgden bij controles ter zake hun eigen methodologie. De kwaliteit en kwantiteit van controles die werden verricht in de verschillende verwerkingsfasen (vóór verlening van de vergunning, tijdens verwerking en achteraf) van vereenvoudigde procedures verschilde van lidstaat tot lidstaat. Bijlage III biedt een overzicht van de kwaliteit en kwantiteit per standaard uit het controlemodel voor iedere gecontroleerde lidstaat.

Controlefase voorafgaand aan de verlening van de vergunning

De Nederlandse douanediensten beschikten over het beste concept voor controles vóór de vergunningverlening, maar waren niet in staat aan te tonen dat ze dit hadden toegepast

41. Handelaren die zijn geautoriseerd voor het gebruik van vereenvoudigde procedures genieten het voordeel van een versneld inklaringsproces bij de douane met minder controles voordat goederen worden vrijgegeven. Alleen betrouwbare handelaren [18] zouden over een dergelijke faciliteit moeten beschikken. Hun betrouwbaarheid dient te worden beoordeeld aan de hand van een grondige controle voorafgaand aan de vergunningverlening, inclusief een beoordeling van de risico's die verbonden zijn aan de zakelijke activiteiten van de handelaar evenals een aanbeveling inzake de frequentie en intensiteit waarmee de activiteiten van de handelaar dienen te worden gecontroleerd (controleplan) nadat de vergunning is verleend.

42. Van de negen gecontroleerde lidstaten beschikte Nederland over het beste concept voor controles vóór de vergunningverlening en dit concept was volledig identiek aan het controlemodel van de Rekenkamer. De Rekenkamer vond echter nauwelijks bewijs dat de Nederlandse douanediensten deze aanpak hadden gevolgd. De aanpak die in andere lidstaten werd toegepast, schoot dikwijls te kort.

43. Lidstaten konden bovendien niet altijd aantonen dat zij een controle van de interne controles en de administratieve organisatie van de handelaar hadden verricht voordat ze een vergunning verleenden. In veel gevallen konden controleverslagen niet worden gekoppeld aan de vergunning die werd onderzocht door de Rekenkamer. Alleen de Belgische douanediensten konden systematisch bevredigende bewijsstukken verstrekken van controles voorafgaand aan vergunningverlening. Er werden maar weinig bewijsstukken aangetroffen die aantoonden dat er risicobeoordelingen met betrekking tot de handelaar of controleplannen waren opgesteld.

44. Tabel 2 toont een meer gedetailleerd overzicht van de bevindingen van de Rekenkamer met betrekking tot de controles vóór de vergunningverlening.

Tabel 2

Beoordeling van controles vóór de vergunningverlening

NB: bevredigend; deels bevredigend; niet bevredigend.

Het aspect van controle vóór de vergunningverlening werd voor Ierland niet gecontroleerd.

Standaarden uit het controlemodel | BE | FR | IT | HU | NL | SI | SE | UK |

Aantal onderzochte dossiers van handelaren | 17 | 20 | 20 | 16 | 18 | 17 | 22 | 20 |

Controle verricht/controleverslag beschikbaar | | | | | | | | |

Administratieve organisatie/interne controles onderzocht | | | | | | | | |

Boekhouding/systemen incl. IT gecontroleerd | | | | | | | | |

Controle op aanwezigheid van ernstige overtredingen | | | | | | | | |

Risicobeoordeling met betrekking tot de handelaar verricht | | | | | | | | |

Controles tijdens de verwerking – controles vóór vrijgave

Overmatige gebruikmaking van vereenvoudigingen in de domiciliëringsprocedure (DP)

45. Vereenvoudigde procedures houden in dat er slechts weinig controles worden verricht vóór vrijgave. De Rekenkamer is echter van oordeel dat er in dit stadium op basis van een geautomatiseerde risicoanalyse een minimumaantal controles dient te worden verricht teneinde voor de handelaar een bepaalde mate van onzekerheid te handhaven, importen op te sporen die niet in overeenstemming zijn met de gemeenschappelijke regelgeving op het gebied van handelsbeleid en om te lage betalingen van TEM te voorkomen.

46. De douanewetgeving van de EU bepaalt dat handelaren goederen moeten aanbrengen bij de douane of deze in kennis moeten stellen van hun voornemen goederen te laten vrijgeven voor het vrije verkeer. Dit geldt evenzeer bij vereenvoudigde procedures. In het kader van de domiciliëringsprocedure kan de douane echter in uitzonderlijke en gemotiveerde gevallen [19] een "supervereenvoudiging" (vrijstelling van kennisgeving) toestaan, waarbij de handelaar de douane niet hoeft in te lichten over iedere afzonderlijke zending en zijn voornemen, deze te laten vrijgeven voor het vrije verkeer (zie paragraaf 30).

47. In vijf van de negen gecontroleerde lidstaten krijgen handelaren die gebruik maken van de DP regelmatig [20] het voordeel van de "supervereenvoudiging" (vrijstelling van kennisgeving), hoewel de wetgeving een dergelijke vereenvoudiging uitsluitend toestaat onder bepaalde bijzondere omstandigheden. De Commissie trof in 2008 vergelijkbare praktijken aan in Duitsland, Spanje en Finland (cf. tabel 1).

48. Hoewel sommige lidstaten hebben aangegeven dat het gebruik van deze "supervereenvoudiging" tijdelijk kan worden opgeschort om de douane in staat te stellen controles te verrichten op de goederen, konden zij niet aantonen dat dit ook daadwerkelijk is gebeurd. Daarom werden er in deze lidstaten ten aanzien van de domiciliëringsprocedure maar weinig of geen controles vóór de vrijgave verricht.

Beperkt gebruik van geautomatiseerde risicoanalyse voor aan vrijgave voorafgaande controles inzake kwesties op het gebied van TEM en gemeenschappelijk handelsbeleid

49. Het gebruik van risicoanalyse ten behoeve van douanecontrole is sinds 1 januari 2007 wettelijk verplicht en alleen geautomatiseerde risicoprofielen die zijn geïntegreerd in de verwerking van douaneaangiften bieden voldoende bescherming voor de financiële en handelspolitieke belangen van de EU.

50. Frankrijk en Slovenië waren de enige lidstaten die voor alle vereenvoudigde procedures beschikten over geautomatiseerde risicoprofielen die ook betrekking hadden op kwesties op het gebied van TEM en het handelsbeleid van de EU. In Zweden en Nederland bestreken dergelijke profielen uitsluitend de PVA.

51. Waar zich risicogerelateerde kwesties voordeden in verband met controles vóór de vrijgave, werden deze over het algemeen correct vastgelegd, opgevolgd en teruggekoppeld naar het risicobeheersysteem. In België werden echter gebreken geconstateerd in de stroom – met name naar het centrale niveau – van informatie die verband houdt met risico.

52. Tabel 3 geeft een meer gedetailleerd overzicht van de bevindingen van de Rekenkamer met betrekking tot de controles vóór de vrijgave in de gecontroleerde lidstaten.

Tabel 3

Beoordeling van controles vóór de vrijgave

NB: bevredigend; deels bevredigend; niet bevredigend.

Standaarden uit het controlemodel | BE | FR | IE | IT | HU | NL | SI | SE | UK |

Aantal onderzochte dossiers van handelaren | 17 | 20 | 7 | 20 | 16 | 18 | 17 | 22 | 20 |

"Supervereenvoudiging" (vrijstelling van kennisgeving) voor DP | | | | | | | | | |

Geautomatiseerde risicoprofielen voor TEM | | | | | | | | | |

Terugkoppeling ten behoeve van risicobeheer | | | | | | | | | |

Controles tijdens de verwerking – controles op aanvullende aangiften

53. Een handelaar die gebruik maakt van vereenvoudigde procedures is verplicht de douaneaangiften met regelmatige tussenpozen af te ronden en dient daartoe de gedetailleerde aanvullende aangifte over te leggen. De douane dient zich, door gebruik te maken van geautomatiseerde risicoanalyse, te richten op een steekproef van verrichtingen en hierop controles uit te voeren. Deze controles dienen een beoordeling te omvatten van de relevante douanedocumenten (facturen, certificaten, vergunningen, enz.) om gevallen waar te weinig TEM worden betaald, of importen waarbij essentiële documenten ontbreken die vereist zijn uit hoofde van het gemeenschappelijk handelsbeleid, op te sporen en zo nodig onmiddellijk corrigerende maatregelen te nemen.

Slovenië vormt het ijkpunt voor controles op aanvullende aangiften

54. De Rekenkamer constateerde dat aanvullende aangiften in alle gecontroleerde lidstaten elektronisch werden ingediend. In zes [21] lidstaten werd echter weinig tot geen controle op de douanedocumenten verricht en slechts in vier [22] lidstaten werd in dit stadium voor vereenvoudigde procedures een geautomatiseerde risicoanalyse ten aanzien van TEM toegepast.

55. Er dient een systematische aansluiting te worden gemaakt tussen vereenvoudigde verrichtingen (d.w.z. vereenvoudigde aangiften – PVA – en boekingen in de administratie van de handelaar – DP) en de aanvullende aangifte, teneinde zekerheid te verkrijgen dat laatstgenoemde volledig en nauwkeurig is. Deze aansluiting dient waar mogelijk geautomatiseerd te worden en eventuele fouten verdienen follow-up.

56. Frankrijk en Slovenië beschikten over gegevensverwerkingssystemen voor vereenvoudigde procedures die zodanig waren geautomatiseerd dat het mogelijk was een automatische aansluiting te maken voor alle vereenvoudigde procedures. Enkele [23] lidstaten verrichtten alleen voor PVA een geautomatiseerde aansluiting of maakten nu en dan handmatige aansluitingen. Tabel 4 toont een meer gedetailleerd overzicht van de bevindingen met betrekking tot controles op aanvullende aangiften voor de gecontroleerde lidstaten.

Tabel 4

Beoordeling van controles op aanvullende aangiften

NB: bevredigend; deels bevredigend; niet bevredigend; n.v.t.: niet van toepassing.

Standaarden uit het controlemodel | BE | FR | IE | IT | HU | NL | SI | SE | UK |

Aantal onderzochte dossiers van handelaren | 17 | 20 | 7 | 20 | 16 | 18 | 17 | 22 | 20 |

Geautomatiseerde risicoprofielen voor TEM | | | | | | | | | |

Geautomatiseerde aansluiting | n.v.t. | | | n.v.t. | n.v.t. | | | | |

Systematische handmatige aansluiting | | n.v.t. | | | | | n.v.t. | | |

Terugkoppeling ten behoeve van risicobeheer | | | | | | | | | |

Controles achteraf

57. De aard van vereenvoudigde procedures brengt met zich mee dat er slechts weinig controles worden verricht tijdens de verwerking en dat de douane vertrouwt op de juistheid van de door de handelaar verstrekte informatie wanneer de vergunning eenmaal is verleend. De enige doeltreffende wijze om redelijke zekerheid te verkrijgen dat dit vertrouwen terecht is, bestaat uit het verrichten van goed geplande, grondige en voldoende regelmatige controles achteraf. Deze controles dienen gericht te zijn op zowel de systemen van de handelaar (interne controle, IT, boekhouding) als een steekproef van verrichtingen, met inbegrip van een onderzoek naar de onderliggende boekhoudadministratie. Bij dergelijke controles dient rekening te worden gehouden met de risico's van de zakelijke activiteiten van de handelaar voor de douane en dient met name het risico te worden ondervangen dat douanerechten niet meer kunnen worden geïnd omdat ze verjaren.

58. De Gids voor douanebedrijfscontroles van de Commissie werd niet vaak gebruikt door de nationale diensten, die in dat geval hun eigen methodologie volgden. Hoewel deze diensten zich inspannen voor de toepassing van een samenhangende controleaanpak, door bijv. gebruik te maken van standaard-controlelijsten, verslaglegging of modellen voor het inschalen van handelaarsrisico's, volgden douanecontroleurs hun eigen individuele aanpak en waren de stukken in de onderzochte dossiers van handelaren vaak onsamenhangend en/of onvolledig.

59. De lidstaten beschikten over het algemeen over nationale of regionale controleplannen met brede controledoelstellingen. De Rekenkamer trof echter zelden bewijs aan dat voor de in haar steekproef geselecteerde handelaren werkelijk een aanbeveling betreffende de controlefrequentie of de aard van te verrichten controles was gedaan als gevolg van een risicobeoordeling tijdens het goedkeuringsproces.

Controles achteraf waren niet frequent genoeg

60. In zeven van de negen gecontroleerde lidstaten werden controles achteraf verricht, inclusief de beoordeling van een toereikend aantal verrichtingen en van de zakelijke rekeningen van handelaren, maar de frequentie van deze controles, die redelijke zekerheid moeten verschaffen dat de douanerechten niet werden getroffen door verjaring, was alleen bevredigend in Hongarije. Dergelijke controles vonden met name in Zweden en het Verenigd Koninkrijk zelden plaats.

61. In vier van de negen gecontroleerde lidstaten werden geen adequate controles achteraf verricht met betrekking tot de systemen – inclusief IT-systemen – van handelaren. Alleen Nederland en het Verenigd Koninkrijk beschikken over een gestructureerde beoordeling van prestaties van handelaren (meting van de naleving). Tabel 5 verschaft een meer gedetailleerd overzicht van de bevindingen van de Rekenkamer met betrekking tot de controles achteraf.

62. De zekerheid dat vereenvoudigde procedures doeltreffend worden gecontroleerd is in de meeste gecontroleerde lidstaten ontoereikend vanwege de toepassing van een gebrekkige controlemethodologie, slechte planning en in het bijzonder het ontbreken van voldoende frequente en grondige controles achteraf bij handelaren die gebruikmaken van deze procedures. Dit leidt tot een verhoogd risico op derving van rechten voor de EU-begroting en op importen met niet-nakoming van de verplichtingen die voortvloeien uit gemeenschappelijke handelspolitieke maatregelen.

Tabel 5

Beoordeling van controles achteraf

NB: bevredigend; deels bevredigend; niet bevredigend.

Standaarden uit het controlemodel | BE | FR | IE | IT | HU | NL | SI | SE | UK |

Aantal onderzochte dossiers van handelaren | 17 | 20 | 7 | 20 | 16 | 18 | 17 | 22 | 20 |

% handelaren dat niet binnen drie jaar is gecontroleerd | 71 | 70 | 57 | 15 | 6 | 39 | 18 | 91 | 90 |

Ondoeltreffende controles in de lidstaten

63. De Rekenkamer heeft de doeltreffendheid van de controles gemeten door gebruik te maken van een steekproef van douaneaangiften. Bijlage IV verschaft een uitsplitsing per land van het aantal aangiften dat werd gecontroleerd en van de opgespoorde fouten.

64. De steekproeven werden verdeeld in twee categorieën: één betreffende recente aangiften (vanaf 2008) diende om te beoordelen of de huidige controles daadwerkelijk fouten hadden voorkomen, en één betreffende aangiften uit eerdere jaren (2006 of ouder) om vast te stellen of fouten waren opgespoord en gecorrigeerd naar aanleiding van controles achteraf.

Doeltreffendheid van de controles voor de steekproeven van 2008

65. Voor het jaar 2008 werden twee steekproeven geselecteerd uit gegevens die afkomstig zijn van alle douanekantoren van de lidstaten en betrekking hebben op twee verschillende populaties:

a) de financiële steekproef: ongeveer 30 aangiften per lidstaat om kwesties in verband met de TEM te controleren, d.w.z. de correcte toepassing van een preferentieel douanetarief op grond van geschikte bewijsstukken (bijv. een certificaat van oorsprong);

b) de niet-financiële steekproef: ongeveer 60 aangiften per lidstaat om kwesties met betrekking tot het gemeenschappelijk handelsbeleid te controleren, d.w.z. het bestaan en de juiste behandeling van invoervergunningen (textielsector) of toezichtsdocumenten (ijzer- en staalsector).

Resultaten van de financiële steekproef 2008

66. In vier van de negen gecontroleerde lidstaten werd een foutenfrequentie [24] van ten minste 10 % geconstateerd (zie grafiek 2).

67. Handelaren zijn gehouden de betrokken douanedocumenten te bewaren voor het geval de douane een controle achteraf wil verrichten. Zij worden gedurende het vergunningsproces geïnformeerd over deze verplichting. De hoge foutenfrequenties in Zweden (19 %) en Ierland (40 %) werden voornamelijk veroorzaakt door het feit dat de vereiste documenten niet bestonden of niet konden worden gevonden.

Resultaten van de niet-financiële steekproef van 2008

68. Vergunningen en toezichtsdocumenten worden afgegeven voor een vaste hoeveelheid goederen. Teneinde te waarborgen dat goederen niet zonder geldig document worden vrijgegeven voor de EU-markt, dienen de hoeveelheden schriftelijk in de vergunningen te worden vastgelegd en voor iedere afzonderlijke import door de douane te worden gecertificeerd op het moment van vrijgave.

Grafiek 2

Foutenfrequentie (%) in de financiële steekproef 2008

+++++ TIFF +++++

69. Alleen Zweden en het Verenigd Koninkrijk beschikten over een ITsysteem voor het schriftelijk vastleggen van vergunningen. In het Verenigd Koninkrijk konden handelaren echter eenvoudig voorbijgaan aan de verplichting om een geldige vergunning in te geven en de hoeveelheid bij de vrijgave van de goederen te registreren.

70. Alle lidstaten, met uitzondering van Zweden en Italië, legden de respectieve hoeveelheden systematisch enkele dagen na, of in de maand na de daadwerkelijke import schriftelijk vast, doorgaans wanneer de aanvullende aangifte werd ingediend.

71. Bij 34 van de 426 verrichtingen (8 %) geschiedde het registreren enkele maanden na het vrijgeven van de goederen of vond certificering door de douaneautoriteiten nooit plaats. In nog eens 31 gevallen (7 %) waren de invoervergunningen/toezichtsdocumenten niet geldig of betroffen zij niet de werkelijk ingevoerde goederen. Lidstaten konden bovendien bij 58 verrichtingen (14 %) geen bewijs overleggen dat dergelijke documenten op het moment van vrijgave daadwerkelijk bestonden. Deze gevallen worden samengevat in grafiek 3 [25].

Grafiek 3

Foutenfrequentie (%) in de niet-financiële steekproef 2008

+++++ TIFF +++++

72. Terwijl de fouten in de financiële steekproef gecorrigeerd kunnen worden door invordering van de rechten wanneer de fouten worden opgespoord voordat de bedragen verjaren, wordt bij de niet-financiële steekproef het belang van de producenten in de EU geschaad indien importen plaatsvinden zonder de vereiste documenten.

Doeltreffendheid van controles achteraf

73. Per lidstaat werd een steekproef van ongeveer 30 aangiften uit 2006 [26] geselecteerd teneinde een controle te verrichten op kwesties die verband houden met de TEM, d.w.z. de juiste toepassing van een preferentieel douanetarief, en te beoordelen of opgespoorde fouten gecorrigeerd waren door de douane.

74. In zes [27] van de negen gecontroleerde lidstaten werden hoge foutenfrequenties vastgesteld. Deze lidstaten konden niet aantonen dat zij vervolgens de fouten hadden gecorrigeerd door middel van controles achteraf. Iedere fout had een financiële impact en leidde tot een te lage betaling van TEM. In de 274 gecontroleerde aangiften werden 49 fouten aangetroffen die goed waren voor 558000 Eur aan gederfde invoerrechten. Deze bedragen zijn verjaard, kunnen niet langer worden ingevorderd en zijn definitief verloren voor de EU-begroting.

75. Het feit dat handelaren in vijf [28] van deze zes lidstaten niet in staat waren de gevraagde douanedocumentatie te verstrekken, zelfs maanden na dato, wijst erop dat deze handelaren de afspraken die zij maakten in het kader van de vergunning niet zijn nagekomen. Dergelijke handelaren zijn onbetrouwbaar en vormen door hun nalatigheid een risico voor de TEM en de producenten in de EU. Zij zouden geen gebruik moeten kunnen maken van vereenvoudigde procedures.

76. In de drie [29] lidstaten met een aanvaardbare frequentie van controles achteraf (cf. tabel 5) bevatte geen enkele van de door de controleurs van de Rekenkamer gecontroleerde aangiften een fout.

77. Grafiek 4 toont de totale foutenfrequentie voor de steekproef van 2006 en het aandeel van gevallen die betrekking hebben op ontbrekende essentiële documenten.

78. Op grond van deze bevindingen kan – in het bijzonder bij zes van de negen gecontroleerde lidstaten – worden betwijfeld of importen in het kader van vereenvoudigde procedures doeltreffend worden gecontroleerd ter voorkoming van derving van middelen voor de EU-begroting of schade voor producenten in de EU.

Grafiek 4

Foutenpercentage (%) in de financiële steekproef 2006

+++++ TIFF +++++

Conclusies en aanbevelingen

79. De resultaten van de controle door de Rekenkamer wijzen erop dat vereenvoudigde procedures in de meeste gecontroleerde lidstaten nog niet doeltreffend worden gecontroleerd. Er bestaat derhalve geen redelijke zekerheid over de correcte inning van TEM of over de naleving door handelaren van de verplichtingen die voortvloeien uit het gemeenschappelijk handelsbeleid.

80. De Commissie dient ervoor te zorgen dat het vanaf 2009 geldende kader in de gehele EU doeltreffend functioneert.

Heeft de Commissie een goede aanpak ontwikkeld voor de controles op vereenvoudigde procedures en heeft zij toegezien op de correcte toepassing van vereenvoudigde procedures en de controles daarop?

81. De Commissie heeft een goede aanpak ontwikkeld voor controles op vereenvoudigde procedures en heeft de regelgeving ingevoerd, ondersteund door uitvoerige richtsnoeren, doch pas eind 2008. Bepaalde aspecten, zoals het gebruik van risicoanalyse of controles tijdens de verwerking, dienen verbeterd te worden (zie de paragrafen 22-26).

82. Daar vereenvoudigde procedures tot eind 2010 handmatig kunnen zijn, zal de toepassing van een EU-brede geautomatiseerde risicoanalyse, waarbij rekening wordt gehouden met kwesties op het gebied van TEM of gemeenschappelijk handelsbeleid, pas vanaf dat moment verplicht worden gesteld. Bovendien laten lidstaten in het kader van de DP regelmatig praktijken toe die de toepassing van geautomatiseerde risicoanalyse vóór vrijgave verhinderen (zie de paragrafen 27-31).

83. De richtsnoeren voor douanecontroles achteraf zijn nog niet volledig en de Commissie is pas in 2008 begonnen met specifieke inspecties van vereenvoudigde procedures voor importen. Verdere toezichtactiviteiten zijn pas onlangs begonnen (zie de paragrafen 32-38).

84. De Commissie dient:

- bestaande regelgeving en richtsnoeren voor vereenvoudigde procedures te verbeteren door het controlemodel van de Rekenkamer als uitgangspunt te nemen;

- toe te zien op de tenuitvoerlegging van dit kader en de richtsnoeren in de lidstaten;

- EU-brede profielen te ontwikkelen voor TEM en het gemeenschappelijk handelsbeleid en deze op te nemen in het CRMF;

- de richtsnoeren voor controles achteraf te vervolledigen, en

- rekening te houden met de bevindingen van de Rekenkamer wanneer zij verdere vereenvoudigingen op het gebied van douaneprocedures overweegt.

Volgen de lidstaten een goede, gestandaardiseerde aanpak voor controles op vereenvoudigde procedures en zijn deze controles doeltreffend?

85. De lidstaten pasten geen gestandaardiseerde aanpak toe voor controles/audits in de verschillende fasen van vereenvoudigde controles, bijv. vóór de goedkeuring of achteraf, en hanteerden vaak gebrekkige methoden voor dergelijke controles/audits. De controle van de Rekenkamer heeft aangetoond dat hun controles/audits vaak ondoeltreffend waren en dat de lidstaten niet altijd de richtsnoeren opvolgden die door de Commissie waren verstrekt (zie paragraaf 40).

86. Het geconstateerde grote aantal slechte of slecht gedocumenteerde controles vóór de vergunningverlening verhoogt het risico dat onbetrouwbare handelaren gebruik kunnen maken van vereenvoudigde procedures (zie de paragrafen 41-44).

87. Er werd een uiteenlopende, vaak ondermaatse aanpak gevolgd voor controles tijdens de verwerking van vereenvoudigde procedures voor het vrijgeven van goederen (zie de paragrafen 45-56):

- het frequente en onterechte gebruik van "supervereenvoudigingen" (vrijstellingen van kennisgeving) in het kader van de DP en het doorgaans ontbreken van geautomatiseerde risicoprofielen verhinderde controles vóór de vrijgave en verhoogde het risico dat importen niet voldeden aan de verplichtingen die voortvloeien uit gemeenschappelijke handelspolitieke maatregelen en/of dat er TEM werden gederfd;

- door het beperkte aantal administratieve controles voor aanvullende aangiften en in het bijzonder het feit dat vereenvoudigde procedures / boekingen in de administratie van de handelaren niet systematisch werden aangesloten met de aanvullende aangiften, namen deze risico's toe.

88. Zeven van de negen gecontroleerde lidstaten hanteerden een gebrekkige of deels gebrekkige controlemethodologie, inclusief een slechte planning. In acht van de negen gecontroleerde lidstaten werd bij de frequentie van controles achteraf onvoldoende rekening gehouden met het risico op verjaring van rechten (zie de paragrafen 57-62).

89. Het ontbreken van controles vóór en na vrijgave, en met name van kwalitatief hoogwaardige en voldoende regelmatige controles achteraf, werkt nalatigheid van de handelaren in de hand. Dit verhoogt vervolgens het risico dat onregelmatigheden onopgemerkt blijven, hetgeen leidt tot een derving van TEM of tot importen die niet voldoen aan de verplichtingen die voortvloeien uit het gemeenschappelijk handelsbeleid (zie de paragrafen 45-62).

90. Het hoge aantal fouten in de steekproeven van douaneaangiften toont met betrekking tot vereenvoudigde procedures het volgende aan (zie de paragrafen 63-78):

a) de controles vóór de vrijgave zijn niet doeltreffend;

b) importen van goederen waarvoor vergunningen of soortgelijke documenten nodig zijn, zijn moeilijk te controleren als er geen sprake is van betrouwbaar online-IT-beheer;

c) veel handelaren kwamen hun toezeggingen in het kader van de vergunning voor het gebruik van vereenvoudigde procedures niet na;

d) in de meeste gecontroleerde lidstaten zijn controles achteraf niet frequent genoeg en er worden niet op adequate wijze fouten mee voorkomen of opgespoord.

91. De Commissie dient:

- de lidstaten aan te sporen onverwijld de onlangs ontwikkelde regelgeving betreffende vereenvoudigde procedures door te voeren, met inbegrip van een gezamenlijke aanpak voor verificaties en controles gedurende de gehele procedure, overeenkomstig het door de Rekenkamer vastgestelde controlemodel;

- de praktijk van de lidstaten om "supervereenvoudigingen" (vrijstellingen van kennisgeving) toe te staan, kritisch te bezien en richtsnoeren hiervoor te geven, met name wanneer het goederen betreft waarvoor douanebehandeling vóór de vrijgave vereist is;

- alle lidstaten aan te moedigen de verwerking van vereenvoudigde procedures te automatiseren, met inbegrip van het elektronisch beheer (online gegevensinvoer op het moment van vrijgave van goederen) van vergunningen en soortgelijke documenten, alsmede gebruik te maken van geautomatiseerde risicoprofielen die kwesties op het gebied van TEM en gemeenschappelijk handelsbeleid bestrijken;

- de lidstaten te verzoeken de opleiding voor handelaren te verbeteren teneinde hen meer bewust te maken van hun verplichtingen en verantwoordelijkheden bij gebruikmaking van vereenvoudigde procedures;

- prestatiemeting en benchmarking tussen lidstaten te bevorderen, waarbij zij worden aangemoedigd hun praktijken op het gebied van de controle van vereenvoudigde procedures te verbeteren.

Dit verslag werd door de Rekenkamer te Luxemburg vastgesteld op haar vergadering van 25 maart 2010.

Voor de Rekenkamer

+++++ TIFF +++++

Vítor Manuel da Silva Caldeira

President

[1] Verordening (EG) nr. 450/2008 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 145 van 4.6.2008, blz. 1).

[2] Overeenkomstig onder andere Beschikking nr. 624/2007/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 mei 2007 tot vaststelling van een actieprogramma voor de douane in de Gemeenschap (Douane 2013) (PB L 154 van 14.6.2007, blz. 25).

[3] België, Frankrijk, Italië, Hongarije, Nederland, Slovenië, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. Ierland werd gecontroleerd in het kader van de voorstudie, dus voordat het definitieve controlemodel was voltooid. Aangezien de controleaanpak vergelijkbaar was, worden de resultaten samen met die van de andere gecontroleerde lidstaten weergegeven.

[4] De import met gebruikmaking van vereenvoudigde procedures, uitgedrukt als percentage van de totale invoeraangiften voor de gecontroleerde lidstaten, varieerde in 2008 van 26 tot 93 %.

[5] Voor het importeren van goederen afkomstig uit derde landen gelden invoerrechten (eigen middelen van de EU begroting). Onder bepaalde omstandigheden kan het douanetarief worden verlaagd op grond van preferentiële handelsovereenkomsten, op voorwaarde dat de importeur over specifieke documenten beschikt, bijv. certificaten van oorsprong.

[6] Voor bepaalde importen, zoals textiel of staal, gelden specifieke toezichtmaatregelen voortvloeiend uit het gemeenschappelijk handelsbeleid ter bescherming van de belangen van producenten in de EU. Wanneer handelaren dergelijke goederen vanuit bepaalde landen wensen in te voeren, dienen zij op het moment van vrijgave te beschikken over specifieke douanedocumenten, bijv. invoervergunningen of toezichtsdocumenten.

[7] Verordening (EEG) nr. 2913/92 van de Raad (PB L 302 van 19.10.1992, blz. 1).

[8] De Commissie heeft uitvoerige richtsnoeren doen uitgaan voor nationale douanediensten betreffende de toekenning van de status van geautoriseerd marktdeelnemer (AEO) (cf. DOC TAXUD/2006/1450 van 29 juni 2007).

[9] Verordening (EG) nr. 1192/2008 van de Commissie (PB L 329 van 6.12.2008, blz. 1).

[10] TAXUD/1284/2005.

[11] Onder meer de herziene overeenkomst van Kyoto, waartoe de EG is toegetreden overeenkomstig Besluit 2003/231/EG van de Raad (PB L 86 van 3.4.2003, blz. 21) en de richtsnoeren ter zake.

[12] TAXUD/2006/1452; het AEO-compactmodel ("Compliance Partnership Customs and Trade") is een methodologie voor het beoordelen van risico’s die verband houden met de zakelijke activiteiten van een handelaar door middel van een analyse van zijn administratieve organisatie en zijn internecontrolesysteem.

[13] PB L 117 van 4.5.2005, blz. 13.

[14] De belangrijkste kenmerken van het CRMF gelden sinds januari 2007 en die welke betrekking hebben op veiligheid/beveiliging hadden volgens de planning vanaf 1 juli 2009 in werking moeten treden; aangezien een aantal lidstaten echter niet een voldoende hoog automatiseringsniveau heeft bereikt, kon die datum niet worden gehaald en is deze nu feitelijk uitgesteld tot eind 2010.

[15] De Gids voor douanebedrijfscontroles werd ontwikkeld in het kader van het programma Douane 2007 en vormt een overeengekomen richtsnoer tussen de Commissie en de lidstaten over de wijze waarop controles achteraf op het gebied van douane dienen te worden verricht. Deze werd vertaald in 19 talen en toegestuurd aan alle lidstaten.

[16] Onder normale omstandigheden bedraagt de toegestane periode voor het innen van douanerechten drie jaar nadat de daadwerkelijke import heeft plaatsgevonden (cf. artikel 221, lid 3, van Verordening (EEG) nr. 2913/92).

[17] Lidstaten gecontroleerd in het kader van de DAS 2007: Bulgarije, Denemarken, Duitsland, Spanje, Portugal, Roemenië.

[18] Handelaren die de wettelijke voorschriften voor het gebruik van vereenvoudigde procedures naleven en de benodigde zekerheid verschaffen dat zij op de hoogte zijn van hun verplichtingen in dit verband.

[19] Cf. artikel 266, lid 2, sub b, van de TCDW: "Voor zover dit geen gevolgen heeft voor de controle op de regelmatigheid van de handelingen, kunnen de douaneautoriteiten: [...] b) in bepaalde, door de aard van de betrokken goederen en de snelle opeenvolging van de verrichtingen gerechtvaardigde bijzondere omstandigheden, de vergunninghouder ontslaan van de verplichting iedere aankomst van goederen ter kennis te brengen van de bevoegde douanedienst, […]". Verordening (EEG) nr. 2454/93 van de Commissie (PB L 253 van 11.10.1993, blz. 1), zoals gewijzigd.

[20] Hongarije, Nederland, Slovenië, Zweden, Verenigd Koninkrijk.

[21] België, Frankrijk, Ierland, Nederland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk.

[22] Frankrijk, Italië, Hongarije en Slovenië.

[23] Zweden, Nederland (geautomatiseerde aansluiting voor PVA); België, Ierland, Hongarije, Nederland en het Verenigd Koninkrijk (incidentele handmatige aansluitingen voor PVA en/of DP).

[24] Deze fouten belopen in totaal 358000 Eur, maar kunnen nog altijd worden gecorrigeerd door invordering van de rechten. Een dergelijke invordering is mogelijk binnen drie jaar nadat de douaneschuld is ontstaan.

[25] Het systeem voor het beheer van vergunningen en toezichtsdocumenten in het Verenigd Koninkrijk werd onbetrouwbaar bevonden. De weergegeven foutenfrequentie verwijst uitsluitend naar de materiële fouten die daadwerkelijk werden aangetroffen. In Ierland was de omvang van de gecontroleerde steekproef veel kleiner omdat het slechts onderdeel was van de voorstudie.

[26] Wat Ierland en het Verenigd Koninkrijk betreft werden aangiften uit 2005 geselecteerd omdat de controlebezoeken plaatsvonden in 2008; om praktische redenen had de selectie in Nederland deels betrekking op 2007.

[27] België, Frankrijk, Ierland, Nederland, Zweden, Verenigd Koninkrijk.

[28] België, Frankrijk, Ierland, Zweden, Verenigd Koninkrijk.

[29] Italië, Hongarije, Slovenië.

--------------------------------------------------

BIJLAGE I

Overzicht van de kenmerken van vereenvoudigde procedures [30]

Artikel 76 van het communautaire douanewetboek [31] (CDW) is de rechtsgrondslag voor vereenvoudigde procedures. In artikel 76, lid 1, sub a)-c), worden de kenmerken van drie verschillende procedures beschreven:

a) de procedure van de onvolledige aangifte (buiten de reikwijdte van de controle);

b) de procedure van de vereenvoudigde aangifte;

c) de domiciliëringsprocedure.

Artikel 253 van de TCDW (de toepassingsbepalingen [32] bij het CDW) biedt een algemene omschrijving van het doel en de aard van elk van deze drie vereenvoudigde procedures. Wat met name het voorwerp van de controle – de procedure voor het in het vrije verkeer brengen – betreft, zijn er bijzonderheden vastgelegd in de artikelen 254-267 van de TCDW.

DE PROCEDURE VAN DE ONVOLLEDIGE AANGIFTE VALT BUITEN DE REIKWIJDTE VAN DEZE CONTROLE EN ER WORDT IN DEZE BIJLAGE NIET VERDER OP INGEGAAN

I. De procedure van de vereenvoudigde aangifte (artikelen 253; 253 bis-253 quaterdecies; 260-262 TCDW)

Artikel 253, lid 2, TCDW: "De procedure van de vereenvoudigde aangifte houdt in dat goederen onder de desbetreffende douaneregeling worden geplaatst onder overlegging van een vereenvoudigde aangifte, waarna een aanvullende aangifte wordt ingediend, die in voorkomend geval een algemeen, periodiek of samenvattend karakter kan hebben."

Artikel 76, lid 1, sub b), CDW, bepaalt: "[de douaneautoriteiten staan toe dat] in plaats van de […] aangifte een handels- of administratief document wordt overgelegd, vergezeld van een verzoek tot plaatsing van de goederen onder de betrokken douaneregeling".

De procedure:

a) dient vooraf te worden goedgekeurd (artikelen 253, 253 bis253 quaterdecies, 260-262 TCDW). De douane dient de betrouwbaarheid van de aanvrager grondig te controleren en alle voor de vergunning relevante gegevens te bepalen;

b) omvat het bij de douane aanbrengen van goederen.

De procedure laat ruimte voor verschillende mogelijkheden, maar een typisch geval ziet er als volgt uit:

1) de handelaar brengt goederen aan bij de douane en legt ofwel een formulier voor vereenvoudigde aangifte, ofwel een handelsdocument (bijv. een factuur) over in plaats van een gedetailleerde standaardaangifte;

2) gebruikelijke verwerking van aangiften voor het in het vrije verkeer brengen (besluiten over controles van fiscale of niet-fiscale kwesties);

3) aan het eind van de periode die in de vergunning is overeengekomen (doorgaans een maand) legt de handelaar een aanvullende aangifte over die alle gegevens (bepaling van de douanewaarde, gewicht, enz.) bevat voor iedere afzonderlijke vereenvoudigde aangifte teneinde de rechten te kunnen berekenen voor het totaal aan vereenvoudigde aangiften (totaalbedrag aan rechten) in die periode;

4) het totaalbedrag aan rechten wordt in de douaneboekhouding geboekt binnen een termijn van vijf dagen na het verstrijken van de referentieperiode, d.w.z. de maand uit het voorbeeld (cf. artikel 218, lid 1, CDW), en betaald overeenkomstig artikel 227 CDW, d.w.z. uiterlijk de 16e dag van de maand die volgt op de referentiemaand;

5) er kan een controle achteraf worden verricht in de vorm van een controle ad-hoc op de aanvullende aangifte of door grondige controles achteraf in de bedrijfsruimten van de handelaar, met inbegrip van de handelsdocumenten en de boekhouding van de handelaar.

II. Domiciliëringsprocedure (artikelen 253, lid 3, en 263-267 TCDW)

Artikel 253, lid 3: "De domiciliëringsprocedure houdt in dat goederen in de bedrijfsruimten van de belanghebbende of in andere, door de douaneautoriteiten aangewezen of goedgekeurde plaatsen onder de desbetreffende douaneregeling worden geplaatst."

Artikel 76, lid 1, sub c), CDW, bepaalt: "[de douaneautoriteiten staan toe dat] de aangifte van de goederen voor de betrokken regeling door inschrijving van de goederen in de administratie geschiedt; in dat geval kunnen de douaneautoriteiten de aangever ontheffen van de verplichting de goederen bij de douane aan te brengen."

De procedure:

a) vergt voorafgaande toestemming (artikelen 253, 253 bis-253 quaterdecies; 263-267 TCDW). De douane dient de betrouwbaarheid van de aanvrager grondig te controleren en alle voor het verlenen van de vergunning benodigde gegevens vast te stellen;

b) omvat over het algemeen een kennisgeving aan de douane van de aankomst van de goederen in de bedrijfsruimten van de handelaar (of een andere daartoe aangewezen locatie) en het voornemen deze goederen in het vrije verkeer te laten brengen.

De procedure laat ruimte voor verschillende mogelijkheden, maar een typisch geval ziet er als volgt uit:

1) De handelaar ontvangt de goederen in zijn bedrijfsruimten, doorgaans in het kader van een andere douaneregeling, waarvoor hij al een vergunning heeft ontvangen (bijv. doorvoer).

2) Afhankelijk van de graad van vereenvoudiging:

- stelt de handelaar de douane in kennis van zijn voornemen de goederen in het vrije verkeer te laten brengen, registreert de bijzonderheden die betrekking hebben op de goederen in zijn boekhouding en wacht tot de douane besluit of zij voorafgaand aan de vrijgave controles wensen te verrichten, of

- registreert de handelaar direct de bijzonderheden met betrekking tot de goederen in zijn boekhouding, hetgeen hetzelfde effect kan hebben als het in het vrije verkeer brengen van de goederen.

3) Afhankelijk van de mate van vereenvoudiging heeft de douane dus al dan niet de mogelijkheid de goederen te controleren voordat deze worden vrijgegeven.

4) Aan het eind van de periode die in de vergunning is overeengekomen (doorgaans een maand) legt de handelaar een aanvullende aangifte over die alle gegevens (bepaling douanewaarde, gewicht, enz.) bevat voor iedere afzonderlijke inschrijving, zodat de rechten kunnen worden berekend voor het totaal van alle boekingen (totaalbedrag aan rechten) in die periode.

5) Het totaalbedrag aan rechten wordt in de douaneboekhouding geboekt binnen een termijn van vijf dagen na het verstrijken van de referentieperiode, d.w.z. de maand uit het voorbeeld (cf. artikel 218, lid 1, CDW), en betaald overeenkomstig artikel 227 CDW, d.w.z. uiterlijk de 16e dag van de maand die volgt op de referentiemaand.

6) Er kan een controle achteraf worden verricht in de vorm van een controle ad-hoc op de aanvullende aangifte of door grondige controles achteraf in de bedrijfsruimten van de handelaar, met inbegrip van de handelsdocumenten en de boekhouding van de handelaar.

Schematische weergave van de vereenvoudigde aangifte en de domiciliëringsprocedure voor het in het vrije verkeer brengen van goederen

Fase Soort procedure | Procedure van de vereenvoudigde aangifte | Domiciliëringsprocedure |

Fase 1 Vergunning | Formele procedure (Aanvraag g Vergunning): vergunningverlening voorafgaand aan de proceduredouane controleert betrouwbaarheid handelaar en bepaalt verdere voorwaardenbijzonderheden over de verwerking worden nader omschreven in de vergunning | Formele procedure (Aanvraag g Vergunning): vergunningverlening voorafgaand aan de proceduredouane controleert betrouwbaarheid handelaar en bepaalt verdere voorwaardenbijzonderheden over de verwerking worden nader omschreven in de vergunning |

Fase 2 Inklaring | Handelaar: brengt goederen aan bij douanedient vereenvoudigde aangifte in (bijv. factuur) | Handelaar: ontvangt / heeft goederen in zijn bedrijfsruimten (of de aangewezen plaats)stelt de douane in kennis van zijn voornemen de goederen in het vrije verkeer te laten brengen en legt de bijzonderheden van de aangifte vast in zijn administratie (vrijstelling van kennisgeving is mogelijk) |

Douane: registreert de vereenvoudigde aangiftebesluit of controle wordt verrichtgeeft de goederen vrij voor het vrije verkeer | Douane: ontvangt (geen) kennisgeving van de handelaarbesluit of controle wordt verricht (indien nog steeds mogelijk)geeft de goederen vrij (als de handelaar dit niet reeds zelf gedaan heeft) |

Fase 3 Aanvullende aangifte | Handelaar: dient een aanvullende aangifte in (= samenvatting van alle vereenvoudigde aangiften tijdens de periode)betaalt het totaalbedrag aan verschuldigde rechten | Handelaar: dient een aanvullende aangifte in (= samenvatting van alle inschrijvingen in de boekhouding tijdens de periode)betaalt het totaalbedrag aan verschuldigde rechten |

Douane: boekt het bedrag aan rechtenbesluit of een controle achteraf verricht zal worden | Douane: boekt het bedrag aan rechtenbesluit of een controle achteraf verricht zal worden |

Fase 4 Controle achteraf | Handelaar: houdt documentatie ter beschikking van de douane | Handelaar: houdt documentatie ter beschikking van de douane |

Douane: besluit of een controle achteraf zal worden verricht | Douane: besluit of een controle achteraf verricht zal worden |

[30] Zie einde van de bijlage voor een schematische weergave.

[31] Verordening (EEG) nr. 2913/92 van de Raad, zoals gewijzigd.

[32] Verordening (EEG) nr. 2454/93 van de Commissie (PB L 253 van 11.10.1993, blz. 1), zoals gewijzigd.

--------------------------------------------------

BIJLAGE II

Controlemodel van de Europese Rekenkamer betreffende vereenvoudigde procedures

1) Criteria voor controles vóór de vergunningverlening aan een handelaar

a) Er dient te worden gecontroleerd of de handelaar een goede staat van dienst heeft wat betreft de naleving van douanevereisten, en een bevredigend en betrouwbaar (IT-)systeem voor het beheren van zijn handelsdocumenten, of hij solvabel gebleken is en of het mogelijk is de naleving van invoerverboden of -beperkingen te toetsen.

b) De administratieve organisatie en de interne controles van de handelaar dienen gecontroleerd te worden; deze controle dient een bezoek aan de bedrijfsruimten van de handelaar te omvatten.

c) De risico's die verband houden met de zakelijke activiteiten van de handelaar dienen tijdens de controle te worden vastgesteld en beoordeeld en dienen te worden afgedekt door geschikte controlemaatregelen; voor iedere handelaar dient een controleplan/-aanbeveling te worden opgesteld, gericht op de resterende risico's.

d) De resultaten van de controle dienen te worden geformaliseerd in een verslag.

e) Handelaren dienen deugdelijk advies te ontvangen gedurende het proces van vergunningverlening en dienen te worden gewezen op hun verplichtingen en op de douanerisico's die verband houden met hun handel.

f) Vergunningen dienen een formele, uitdrukkelijke schriftelijke overeenkomst te zijn tussen de douane en de handelaar, waarin zowel hun samenwerking als de rechten en plichten van iedere partij zijn beschreven, inclusief de verplichtingen voor de handelaar om alle veranderingen te melden die optreden in zijn zakelijke activiteiten en organisatie en om een vertegenwoordiger voor douanezaken aan te stellen.

2) Criteria [33] voor controles bij het verwerken van vereenvoudigde procedures, bijv. bij vereenvoudigde aangiften / boekingen en bij aanvullende aangiften

a) Voorafgaand aan vrijgave dient een minimumaantal fysieke en administratieve controles op basis van risicoanalyse te worden verricht teneinde voor de handelaar een onzekerheidsfactor te handhaven, onregelmatige importen op te sporen en te voorkomen dat er te weinig TEM wordt betaald.

b) Met hetzelfde doel dienen gegevensgerichte controles op stukken te worden verricht van aanvullende aangiften.

c) Er dient een geautomatiseerde aansluiting te worden verricht tussen de aanvullende aangiften en de vereenvoudigde aangiften/boekingen in de boekhouding van de handelaar ter waarborging van de volledigheid van de aanvullende aangiften.

d) Fysieke controles en controles op stukken dienen gebaseerd te zijn op een risicoanalyse, waarbij gebruik wordt gemaakt van geschikte geautomatiseerde gegevensverwerkingstechnieken, met onder meer een aselect element.

e) Resultaten van dergelijke controles dienen correct te worden vastgelegd en teruggekoppeld naar het risicobeheersysteem; regelmatige prestatiemeting door de douane dient te waarborgen dat risicoprofielen doeltreffend en actueel blijven.

3) Criteria voor controles achteraf [34] op vereenvoudigde procedures

a) Er dienen regelmatige, geplande en soms willekeurig geselecteerde controles achteraf te worden verricht op basis van een deugdelijke en gestandaardiseerde controlemethodologie, waarbij rekening wordt gehouden met de risico's van de zakelijke activiteiten van de handelaar alsmede met verjaringsrisico's.

b) Controles dienen gericht te zijn op verrichtingen of specifieke onderwerpen (bijv. bepaling van de douanewaarde), systemen — inclusief IT-systemen — of dienen te beoordelen of een handelaar nog altijd voldoet aan de voorwaarden voor het gebruik van vereenvoudigde procedures.

c) Controleresultaten dienen te worden geformaliseerd in een verslag en een systematische follow-up te krijgen; controleresultaten dienen te worden teruggekoppeld naar het risicobeheersysteem.

d) Er dienen kwaliteitsborgingsmaatregelen (bijv. meting van prestaties van en naleving door handelaar) te worden doorgevoerd en zelfbeoordeling door handelaren dient te worden bevorderd.

[33] Het minimumaantal controles vóór de vrijgave en van aanvullende aangiften dient afhankelijk te zijn van de mate van risico verbonden aan de betrokken importen. Voor handelaren die uitsluitend importen met een laag risico kennen, dient toch een onzekerheidsfactor te worden gehandhaafd door aselecte controles uit te voeren.

[34] Om het risico op verjaring van rechten naar behoren aan te pakken, dienen ten minste iedere drie jaar op transacties gerichte controles achteraf te worden uitgevoerd. Het aantal transacties dat bij iedere controle achteraf onderzocht moet worden is afhankelijk van de betrokken risico's. Een systeemcontrole of een controle om te beoordelen of de handelaar nog altijd voldoet aan de voorwaarden om gebruik te mogen maken van vereenvoudigde procedures kan met langere tussenpozen worden verricht, maar is altijd noodzakelijk wanneer er een systeemverandering (op IT-gebied of anderszins) optreedt.

--------------------------------------------------

BIJLAGE III

OVERZICHT VAN DE BEVINDINGEN BETREFFENDE DE NEGEN GECONTROLEERDE LIDSTATEN

NB: bevredigend; deels bevredigend; niet bevredigend; n.v.t.: niet van toepassing.

Standaarden uit het controlemodel | BE | FR | IE | IT | HU | NL | SI | SE | UK |

Aantal onderzochte dossiers van handelaren | 17 | 20 | 7 | 20 | 16 | 18 | 17 | 22 | 20 |

Controles vóór de vergunningverlening

Werd er een controle verricht in de bedrijfsruimten van de handelaar, werd er een controleverslag opgesteld en was het beschikbaar? | | | n.v.t. | | | | | | |

Werden de administratieve organisatie en interne controles van de handelaar beoordeeld? | | | n.v.t. | | | | | | |

Werden de boekhoud- en IT-systemen gecontroleerd? | | | n.v.t. | | | | | | |

Werden de wettelijke vereisten van de artikelen 261, lid 2, en 264, lid 2, TCDW gecontroleerd (bijv. ontbreken van ernstige overtredingen)? | | | n.v.t. | | | | | | |

Werd de solvabiliteit van de handelaar gecontroleerd? | | | n.v.t. | | | | | | |

Werd een risicobeoordeling verricht met betrekking tot de handelaar? | | | n.v.t. | | | | | | |

Leidde de risicobeoordeling/het controleresultaat tot een controleaanbeveling (plan)? | | | n.v.t. | | | | | | |

Bevatte het proces van vergunningverlening assurance-elementen (bijv. opleiding, info, coördinatoren)? | | | n.v.t. | | | | | | |

Controle tijdens verwerking – controles vóór de vrijgave

Werden de vereenvoudigingspraktijken voor DP (vrijstelling van kennisgeving) toegekend overeenkomstig de wetgeving? | | | | | | | | | |

Werd op het gebied van TEM/aspecten van gemeenschappelijk handelsbeleid daadwerkelijk een minimumaantal controles vóór de vrijgave verricht? | | | | | | | | | |

Werden geautomatiseerde risicoprofielen op het gebied van TEM/het gemeenschappelijk handelsbeleid toegepast? | | | | | | | | | |

Omvatte het risicobeheer een geautomatiseerd aselect element? | | | | | | | | | |

Vond er follow-up plaats van risicogerelateerde kwesties (bijv. prestatiemeting van risicoprofielen, terugkoppeling)? | | | | | | | | | |

Controle tijdens verwerking – controles op aanvullende aangiften

Worden aanvullende aangiften over het algemeen geautomatiseerd verwerkt? | | | | | | | | | |

Werd er daadwerkelijk een minimumaantal gegevensgerichte controles op stukken verricht? | | | | | | | | | |

Werden geautomatiseerde risicoprofielen op het gebied van TEM/gemeenschappelijk handelsbeleid toegepast? | | | | | | | | | |

Omvatte het risicobeheer een geautomatiseerd aselect element? | | | | | | | | | |

Vond er een geautomatiseerde aansluiting plaats tussen de aanvullende en de vereenvoudigde aangiften? | n.v.t. | | | n.v.t. | n.v.t. | | | | |

Vond er een systematische handmatige aansluiting plaats tussen aanvullende en vereenvoudigde aangiften? | | n.v.t. | | | | | n.v.t. | | |

Vond er follow-up plaats van risicogerelateerde kwesties (bijv. prestatiemeting van risicoprofielen, terugkoppeling)? | | | | | | | | | |

Controles achteraf

Zijn de controles achteraf gebaseerd op een deugdelijke controlemethodologie (controle-instrumenten, coherente aanpak)? | | | | | | | | | |

Omvatten deze controles ook systemen, onder meer IT-systemen? | | | | | | | | | |

Omvatten deze controles de voortdurende naleving van de voorwaarden voor vergunningverlening? | | | | | | | | | |

Omvatten deze controles een gegevensgerichte controle van verrichtingen (inclusief zakelijke rekeningen)? | | | | | | | | | |

Is de controlefrequentie voldoende om rekening te houden met het verjaringsrisico? | | | | | | | | | |

% handelaren die niet regelmatig genoeg gecontroleerd werden om verjaring te voorkomen | 71 | 70 | 57 | 15 | 6 | 39 | 18 | 91 | 90 |

Vindt er follow-up plaats van controleverslagen (beheerscontrole, terugkoppeling van informatie)? | | | | | | | | | |

--------------------------------------------------

BIJLAGE IV

OVERZICHT VAN FOUTEN IN DE STEEKPROEVEN

NB: De lidstaten werd verzocht eventueel ontbrekende documentatie te verstrekken bij hun antwoorden op de preliminaire bevindingen van de Rekenkamer. Wanneer zij niet in staat bleken de vereiste documenten te verstrekken, werd dit beschouwd als een fout.

| BE | FR | IE | IT | HU | NL | SI | SE | UK |

Financiële steekproef 2008

Aantal gecontroleerde verrichtingen | 31 | 32 | 20 | 30 | 33 | 30 | 30 | 31 | 30 |

Geen vermelding van "afgifte a posteriori" op preferentieel document, indien vereist | 3 | 2 | 0 | 0 | 0 | 2 | 0 | 0 | 0 |

Geen bewijs van rechtstreeks vervoer | 1 | 1 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 3 | 1 |

Geen document(en) verstrekt | 0 | 0 | 8 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 |

Andere materiële fout | 1 | 1 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 3 | 1 |

Totaalaantal fouten | 5 | 4 | 8 | 1 | 2 | 2 | 0 | 6 | 2 |

Totaalaantal fouten (%) voor de steekproef van 2008 – financieel | 16 | 13 | 40 | 3 | 6 | 7 | 0 | 19 | 7 |

Fouten (%) vanwege ontbrekende essentiële documenten | 3 | 3 | 40 | 3 | 3 | 0 | 0 | 10 | 3 |

Niet-financiële steekproef 2008

Aantal gecontroleerde verrichtingen | 60 | 57 | 6 | 62 | 32 | 61 | 30 | 58 | 60 |

Toewijzing niet direct na afloop van de periode waarbinnen de bedragen zijn geboekt waarvoor uitstel van betaling wordt verleend/niet afgetekend door de douane | 9 | 13 | 0 | 10 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 |

Geen document(en) verstrekt | 23 | 6 | 6 | 0 | 0 | 18 | 0 | 5 | 0 |

Andere materiële fout | 12 | 7 | 0 | 1 | 0 | 1 | 2 | 2 | 6 |

Totaalaantal fouten | 44 | 26 | 6 | 11 | 2 | 19 | 2 | 7 | 6 |

Totaalaantal fouten (%) voor de steekproef van 2008 – niet-financieel | 73 | 46 | 100 | 18 | 6 | 31 | 7 | 12 | 10 |

Fouten (%) vanwege ontbrekende essentiële documenten | 38 | 11 | 100 | 0 | 0 | 30 | 0 | 9 | 0 |

Financiële steekproef 2006

Aantal gecontroleerde verrichtingen | 34 | 33 | 24 | 33 | 29 | 30 | 30 | 31 | 30 |

Geen vermelding van "afgifte a posteriori" op preferentieel document, indien vereist | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 | 0 |

Geen bewijs van rechtstreeks vervoer | 4 | 8 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 8 | 2 |

Geen document(en) verstrekt | 1 | 0 | 7 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 3 |

Andere materiële fout | 4 | 3 | 0 | 0 | 0 | 3 | 0 | 2 | 1 |

Totaalaantal fouten | 10 | 11 | 7 | 0 | 0 | 4 | 0 | 11 | 6 |

Totaalaantal fouten (%) voor de steekproef van 2006 – financieel | 29 | 33 | 29 | 0 | 0 | 13 | 0 | 35 | 20 |

Fouten (%) vanwege ontbrekende essentiële documenten | 15 | 24 | 29 | 0 | 0 | 0 | 0 | 26 | 17 |

--------------------------------------------------