Mededeling van de Commissie — Uitvoeringsrichtsnoeren Douane en Flegt — Openbare samenvatting

Mededeling van de Commissie

Uitvoeringsrichtsnoeren Douane en Flegt — Openbare samenvatting

2014/C 389/02

Inhoud

BIJLAGE I — GLOSSARIUM

BIJLAGE II — RECHTSKADER

BIJLAGE III — COMMUNICATIE

1. INLEIDING

Illegale houtkap is een wereldwijd probleem met belangrijke negatieve economische, milieu- en sociale gevolgen. De Europese Unie (EU) heeft op basis van het actieplan voor wetshandhaving, governance en handel in de bosbouw (Forest Law Enforcement Governance and Trade, Flegt)⁽¹⁾ nadere Flegt-wetgeving⁽²⁾ vastgesteld voor een Flegt-vergunningensysteem voor de invoer van hout in de EU. Dit rechtskader voorziet in een controlesysteem voor bepaalde houtproducten die zijn uitgevoerd uit landen die een vrijwillige partnerschapsovereenkomst (VPO) met de EU hebben gesloten. Houtproducten uit die landen moeten vergezeld gaan van een door het partnerland afgegeven Flegt-vergunning waaruit blijkt dat het hout legaal is gekapt (d.w.z. vervaardigd uit binnenlands hout dat legaal is gekapt of uit hout dat legaal is gekapt in een derde land en in het partnerland is ingevoerd overeenkomstig de nationale wetgeving van het land waar het hout werd gekapt). Om te zorgen dat het Flegt-vergunningensysteem doeltreffend is, mogen de douaneautoriteiten in de lidstaten de onder deze regeling vallende houtproducten pas vrijgeven voor het vrije verkeer als een Flegt-vergunning is overgelegd en door de bevoegde autoriteit in de lidstaat is aanvaard.

De belangrijkste doelstelling van deze richtsnoeren is de douane bij de doeltreffende uitvoering van haar taken in overeenstemming met de Flegt-wetgeving⁽³⁾ te ondersteunen door het Flegt-vergunningensysteem voor de invoer van hout in de EU en de gedetailleerde maatregelen voor de uitvoering ervan uiteen te zetten. De richtsnoeren beogen met name een gemeenschappelijke aanpak met het oog op de harmonisering van de uitvoering door:

Het document is daarom als volgt opgebouwd:

Deze richtsnoeren zijn tijdig opgesteld, namelijk vóór de eerste VPO in werking zal treden, om douaneautoriteiten van begin af aan zo de nodige richtsnoeren voor deze nieuwe taak mee te kunnen geven. Het zal noodzakelijk zijn de richtsnoeren op basis van de ervaring in de praktijk en veranderingen in het rechtskader bij te werken. De richtsnoeren zijn opgesteld in samenwerking met nationale deskundigen van de douane en bevoegde autoriteiten en hebben geen verplichtend karakter.

2. DE INVOER VAN FLEGT-HOUT — BASISBEGINSELEN

Flegt is gebaseerd op bilaterale handelsovereenkomsten tussen de EU en partnerlanden waarin de nodige regelingen zijn opgenomen om te garanderen dat het hout dat uit een partnerland naar de EU wordt uitgevoerd, legaal is gekapt. Om aan te tonen dat het hout legaal is gekapt, is voor elke lading hout een Flegt-vergunning nodig die door de vergunningverlenende instantie van het partnerland is afgegeven. De invoer in de EU is alleen met een Flegt-vergunning toegestaan en de belangrijkste taak van de douanediensten in de EU bestaat erin te zorgen dat een geldige Flegt-vergunning wordt overgelegd. Als het Flegt-hout zich vervolgens op de Europese interne markt bevindt, geldt het vermoeden dat ook de EU-houtverordening⁽⁴⁾ wordt nageleefd.

De productomschrijving kan verschillen, al naar gelang wat in de vrijwillige partnerschapsovereenkomst met het partnerland is overeengekomen. In de bijlagen I, II en III van de Flegt-wetgeving is een lijst met landen en producten opgenomen waarvoor bij invoer een Flegt-vergunning is vereist. Er hoeft geen Flegt-vergunning te worden overgelegd voor niet-commerciële goederen, in Cites⁽⁵⁾-documenten genoemde producten en hout dat via een partnerland wordt doorgevoerd.

Wanneer goederen in het douanegebied van de Gemeenschap worden gebracht, dient de importeur een douaneaangifte in en kan de aangever kiezen tussen verschillende douaneregelingen die op specifieke economische behoeften zijn toegesneden. In de Flegt-wetgeving wordt invoer gedefinieerd als de douaneregeling „in het vrije verkeer brengen”, en hiertoe behoort het betalen van douanerechten, btw en in voorkomend geval accijnzen voor de goederen. De aangever moet zich tevens houden aan specifieke beperkingen die op de aangegeven goederen van toepassing kunnen zijn, bijvoorbeeld de eis om een Flegt-vergunning over te leggen voor hout of houtproducten. Zodra de rechten zijn geheven en is aangetoond dat aan alle andere voorwaarden voor invoer is voldaan, geven de douaneautoriteiten de goederen vrij. De status van de goederen verandert van niet-communautaire goederen in communautaire goederen en zij kunnen onverminderd eventuele andere toepasselijke wetgeving op de interne markt worden gebracht.

De aangifte voor het vrije verkeer hoeft niet noodzakelijkerwijs te worden ingediend bij het douanekantoor waar het hout in de EU aankomt. Er zijn ook procedures op grond waarvan de goederen onder douanetoezicht opgeslagen, be- of verwerkt of vervoerd kunnen worden. Wanneer goederen naar een andere plaats in de EU of zelfs naar een andere lidstaat worden vervoerd, kan de douaneaangifte voor het vrije verkeer bij de douaneautoriteiten op de plaats van bestemming worden ingediend. Gedurende de douanebehandelingen of -procedures die voorafgaan aan het in het vrije verkeer brengen, is geen Flegt-vergunning vereist.

Wanneer Flegt-hout voor het vrije verkeer wordt aangegeven, moet de douane zich ervan vergewissen dat de Flegt-vergunning door de bevoegde autoriteit in dezelfde lidstaat is goedgekeurd⁽⁶⁾. Zo niet, dan mogen de douaneautoriteiten het hout niet vrijgeven. lidstaten kunnen in nationale procedures vastleggen hoe dit in de praktijk wordt vormgegeven, maar in de Flegt-wetgeving zijn de volgende uitgangspunten opgenomen:

3. AANBEVELINGEN VOOR DE SAMENWERKING TUSSEN AUTORITEITEN

Daar waar de bevoegde autoriteiten en de douaneautoriteiten niet dezelfde zijn, is de samenwerking en de communicatie tussen deze autoriteiten van groot belang voor het uitvoeringsproces van de grenscontroles in het kader van de Flegt-wetgeving.

In de wetgeving worden verschillende samenwerkingsvormen onderscheiden, onder andere: communicatie over aanvaarde vergunningen⁽¹⁰⁾, het delegeren van functies aan de douane⁽¹¹⁾, de coördinatie van controleprocedures⁽¹²⁾ of de elektronische uitwisseling van gegevens⁽¹³⁾.

Voor een goede uitvoering en een gemeenschappelijke aanpak wordt geadviseerd de samenwerking tussen de douane en de bevoegde autoriteiten (en, in voorkomend geval, andere autoriteiten met bevoegdheden op aanverwante terreinen) te baseren op formele nationale overeenkomsten.

Idealiter zouden de volgende stappen moeten worden genomen om tot nationale overeenkomsten te komen (en operationele procedures te ontwikkelen):

Aanbevolen wordt de volgende elementen in de nationale samenwerkingsovereenkomsten op te nemen:

Voor de onderstreepte onderdelen in bovenstaande tekst worden op de volgende bladzijden nadere aanbevelingen en voorbeelden gegeven.

3.1. Technische bijstand aan ambtenaren en diensten die met controles zijn belast

Wanneer de douane de taak krijgt de zending te controleren, is het aan te raden dat in de nationale overeenkomst is opgenomen hoe bevoegde autoriteiten op verschillende niveaus technische bijstand kunnen verlenen:

Het is verder raadzaam om de uitwisseling van informatie, opleidingen en middelen tussen de autoriteiten in een lidstaat of in verschillende lidstaten op te nemen, zodat deskundigheid en laboratoriumdiensten beschikbaar worden gesteld. Aanbevolen wordt de partnerlanden bij dit proces te betrekken, die kennis over hun eigen producten, deskundigheid en voorbeelden van hout voor de analyse in een laboratorium kunnen delen.

3.2. Communicatie tussen autoriteiten tijdens controles

De lidstaten moeten voor geschikte communicatiekanalen tussen de bevoegde autoriteiten en de douane zorgen. Deze voorzieningen moeten er niet alleen voor zorgen dat de douane onverwijld in kennis wordt gesteld wanneer de Flegt-vergunning door de bevoegde autoriteit is goedgekeurd, maar ook dat andere informatie, die verband houdt met het controleproces, wordt uitgewisseld. Aanbevolen wordt dat nationale autoriteiten in overeenstemming met hun nationale structuur zorgen voor communicatiemiddelen en -procedures en dat zij ten minste zorg dragen voor het volgende:

3.3. Cites en Flegt-hout

In de Flegt-verordening en de bestaande vrijwillige partnerschapsovereenkomsten is bepaald dat houtproducten die onder de (bijlagen A, B en C van de) EU-verordening inzake de handel in wilde dieren en planten vallen, aan de EU-grens zijn uitgezonderd van de procedure voor producten met een Flegt-vergunning. Niettemin wordt in bestaande VPO’s het systeem dat moet garanderen dat Flegt wordt nageleefd, ook toegepast op Cites-soorten en daarom kan het in de praktijk voorkomen dat sommige ladingen Cites-hout zowel vergezeld gaan van een Cites-invoervergunning (bijlagen A en B) of een Cites-kennisgeving van invoer (bijlage C) als van een Flegt-vergunning.

Aanbevolen wordt dat de bevoegde autoriteiten in kennis worden gesteld wanneer voor Cites-hout een Flegt-vergunning wordt aangegeven. De douane kan de bevoegde autoriteit bij ladingen hout vanuit de partnerlanden ook in kennis stellen van onregelmatigheden aangaande de Cites-vereisten, om de in artikel 4, lid 3, van de Flegt-verordening vermelde herziening van de bepalingen betreffende Cites te vergemakkelijken.

Wanneer de douane of de bevoegde autoriteiten over de Flegt-vergunning beschikken, moeten onregelmatigheden in de Flegt-vergunning leiden tot een nadere controle om ervoor te zorgen dat Cites wordt nageleefd.

3.4. Commerciële en niet-commerciële goederen

Goederen waaraan elk handelskarakter vreemd is, zijn bij invoer van Flegt-controles vrijgesteld. Het onderscheid tussen commerciële en niet-commerciële goederen wordt steeds belangrijker in een wereld waarin personen en goederen op alle niveaus steeds mobieler zijn. Reizigers, professionele dienstverleners, personen die van woonplaats veranderen of consumenten die op afstand aankopen doen die rechtstreeks door post- of koeriersdiensten worden geleverd: het zijn allemaal voorbeelden van situaties waarin de douane te maken kan krijgen met houtproducten uit landen waarmee vrijwillige partnerschapsovereenkomsten zijn gesloten.

In de Flegt-verordening wordt verwezen naar de in Verordening (EEG) nr. 2454/93 van de Commissie⁽¹⁷⁾ vastgelegde omschrijving van niet-commerciële goederen. Bijgevolg gaat het bij niet-commerciële goederen in Flegt-verband om die houtproducten die aan de volgende voorwaarden voldoen:

Aanbevolen wordt dat de douane de bevoegde autoriteiten in de lidstaat in kennis stelt van de criteria die zij heeft gehanteerd bij de beoordeling of ladingen hout al dan niet van commerciële aard zijn en dat zij, binnen de grenzen van haar kunnen, de marktdeelnemers en andere belanghebbenden informeert.

Daarnaast kunnen de vrijwillige partnerschapsovereenkomsten betrekking hebben op verpakkingsmiddelen onder post 4415 van de gecombineerde nomenclatuur. Verpakkingsmiddelen hoeven echter niet te worden onderworpen aan Flegt-controles bij invoer wanneer de middelen uitsluitend worden gebruikt om andere goederen te ondersteunen, beschermen of vervoeren. Deze interpretatie is niet afgeleid uit de omschrijving van niet-commerciële goederen, maar uit de bepalingen van de relevante vrijwillige partnerschapsovereenkomsten. In deze vrijwillige partnerschapsovereenkomsten wordt bovendien verwezen naar de goederencodes van het Internationaal Verdrag betreffende het geharmoniseerde systeem. De VPO’s moeten daarom in samenhang met de regels 5a) en b) voor de interpretatie van het geharmoniseerde systeem in verband met verpakkingsmiddelen⁽¹⁸⁾ worden gelezen.

3.5. Controles in het kader van vereenvoudigde douaneprocedures

De douaneautoriteiten kunnen een marktdeelnemer (die hiervoor een aanvraag indient en die aan bepaalde voorwaarden en criteria voldoet) een vergunning voor vereenvoudigde procedures toekennen. Deze marktdeelnemer kan dan voor zijn douaneaangiften en de douaneafhandeling van vereenvoudigde formaliteiten gebruikmaken wanneer hij goederen invoert in of uitvoert uit de EU. Het gebruik van vereenvoudigde procedures voor de invoer van Flegt-hout mag niet ten koste gaan van een doeltreffende handhaving van de Flegt-wetgeving. Bij de toekenning van vereenvoudigde procedures voor marktdeelnemers in de houtsector moet de volgende aanbeveling in acht worden genomen:

3.6. De behandeling van vergunningen bij gesplitste zendingen

Op grond van de omschrijving van „zending” in de Flegt-uitvoeringsverordening, mag een enkele Flegt-vergunning bij niet meer dan één douanekantoor in de EU worden aangegeven. Bovendien is het voor een correcte douaneafhandeling aan te raden dat een enkele Flegt-vergunning met niet meer dan één douaneaangifte overeenkomt.

Om te voorkomen dat goederen die onder een enkele Flegt-vergunning vallen, in meer dan één douaneaangifte worden gesplitst of bij meer dan één douanekantoor in de EU terechtkomen, dient de afgifte van de Flegt-vergunning gekoppeld te zijn aan de op hetzelfde moment verzonden hoeveelheid houtproducten die op hetzelfde moment voor het vrije verkeer bij een enkel douanekantoor zijn aangebracht, voor zover dit op het tijdstip van uitgifte redelijkerwijs is te voorzien. Aanbevolen wordt dat de douane en de bevoegde autoriteiten, binnen de grenzen van hun kunnen, marktdeelnemers en andere belanghebbenden hier bewust van maken.

Wanneer een onder een enkele Flegt-vergunning vallende zending gesplitst blijkt te zijn, moet de douane de bevoegde autoriteit in kennis stellen van de inconsistentie tussen de bij de douane aangebrachte goederen en de Flegt-vergunning. De douane mag de goederen niet vrijgeven totdat de bevoegde autoriteit bevestigt dat voor de aangegeven goederen een geldige Flegt-vergunning (mogelijk een gecorrigeerd duplicaat) is overgelegd. Nauwe samenwerking tussen de autoriteiten en duidelijke procedures zijn hiervoor een vereiste.

3.7. Het partnerland van uitvoer

Uitvoer wordt in de Flegt-verordening omschreven als het feit dat houtproducten het grondgebied van een partnerland fysiek verlaten en naar de Unie worden overgebracht: daarom wordt het partnerland van uitvoer in de douaneaangifte omschreven als het land van verzending (vak 15 ED).

De omschrijving van uitvoer zou ook betekenen dat producten die via het grondgebied van het partnerland worden doorgevoerd een Flegt-vergunning nodig hebben van dat land om de producten in de EU in het vrije verkeer te brengen. In de praktijk is het echter niet mogelijk om de wettigheid te garanderen van een zending die wordt doorgevoerd. Daarom worden in de VPO’s houtproducten van het vergunningensysteem uitgesloten als ze over het grondgebied van het partnerland worden doorgevoerd. In dit verband worden houtproducten in doorvoer in de VPO’s omschreven als producten van oorsprong uit een ander derde land die onder douanetoezicht over het grondgebied van het partnerland worden vervoerd en dat land in dezelfde staat verlaten, met behoud van hun land van oorsprong.

Hoewel in de Flegt-verordening niet is voorzien in vrijstelling van houtproducten die via de partnerlanden worden vervoerd, kan uit het doel en de structuur van de VPO’s worden opgemaakt dat in de hierboven omschreven gevallen van doorvoer voor het in het vrije verkeer brengen in de EU geen Flegt-vergunning hoeft te worden overgelegd. De doorvoer door het partnerland moet met geldige bewijsstukken aan de douaneautoriteiten in de EU worden aangetoond. De Europese Commissie zal de douane en de bevoegde autoriteiten voorzien van modellen en andere bijzonderheden van de douanedocumenten van de partnerlanden waaruit blijkt dat de goederen onder hun douanetoezicht over hun grondgebied zijn vervoerd. Aanbevolen wordt dat de douaneautoriteiten in de lidstaten duidelijke procedures opstellen om met deze vrijstelling om te gaan en binnen de grenzen van hun kunnen marktdeelnemers en andere belanghebbenden van deze vrijstelling bewust maken.

3.8. Controle van Flegt-vergunningen

De bevoegde autoriteit is verantwoordelijk voor het vaststellen van de geldigheid van een Flegt-vergunning, en er kunnen in overeenstemming met nationale overeenkomsten en procedures controletaken worden toegewezen of overgedragen aan de douane. De geldigheid van een vergunning wordt vastgesteld aan de hand van drie belangrijke aspecten:

Aanbevolen wordt dat de autoriteiten duidelijke procedures en criteria opstellen om de overeenkomst tussen de vergunning en de zending te controleren, waarbij wordt nagegaan welke elementen in de Flegt-vergunning vergelijkbaar zijn met de gegevens in de douaneaangifte of in andere relevante documenten. Daarnaast wordt aanbevolen marktdeelnemers en andere relevante belanghebbenden in kennis te stellen van deze criteria zodat deze overeenkomst gemakkelijker kan worden bereikt.

3.9. Het verwijderen van hout dat is tegengehouden

In overeenstemming met de Flegt-wetgeving kunnen douaneautoriteiten het vrijgeven van houtproducten opschorten of deze producten vasthouden indien uit informatie blijkt dat de vergunning mogelijk niet geldig is. Wanneer de bevoegde autoriteiten vaststellen dat dit het geval is, dienen zij in overeenstemming met de geldende nationale wetgeving te handelen.

In geval van niet-naleving dienen de autoriteiten de toepasselijke wetgeving en procedures in acht te nemen, inclusief de douanewetgeving aangezien de goederen een niet-communautaire status hebben. Het verdient echter aanbeveling om voor die aspecten die niet tot in detail in de toepasselijke wetgeving of bestaande procedures worden beschreven, in de nationale overeenkomsten duidelijke bepalingen op te nemen over de vervolgacties na een inbreuk, met name als het gaat om het verwijderen van de goederen.