P8_TA(2015)0267 Maximaal toelaatbare niveaus van radioactieve besmetting ten gevolge van een nucleair ongeval ***I Wetgevingsresolutie van het Europees Parlement van 9 juli 2015 over het voorstel voor een verordening van de Raad tot vaststelling van maximaal toelaatbare niveaus van radioactieve besmetting van levensmiddelen en diervoeders ten gevolge van een nucleair ongeval of ander stralingsgevaar (COM(2013)0943 — C7-0045/2014 — 2013/0451(COD)) P8_TC1-COD(2013)0451 Standpunt van het Europees Parlement in eerste lezing vastgesteld op 9 juli 2015 met het oog op de vaststelling van Verordening (EU) 2015/… van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van maximaal toelaatbare niveaus van radioactieve besmetting van levensmiddelen en diervoeders ten gevolge van een nucleair ongeval of ander stralingsgevaar [Am. 1. Dit amendement is van toepassing op de gehele tekst]

(1)

Bij Richtlijn 96/292013/59/Euratom van de Raad⁽⁵⁾ zijn basisnormen vastgesteld voor de bescherming van de gezondheid der bevolking en der werkers tegen de gevaren die zijn verbonden aan de blootstelling aan ioniserende straling verbonden gevaren. [Am. 4]

(1 bis)

Volgens artikel 168 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) moet bij de bepaling en de uitvoering van elk beleid en elk optreden van de Unie een hoog niveau van bescherming van de menselijke gezondheid worden verzekerd. [Am. 5]

(2)

Bij het ongeval van de kerncentrale van Tsjernobyl op 26 april 1986 zijn aanzienlijke hoeveelheden radioactief materiaal vrijgekomen in de lucht, waardoor levensmiddelen en diervoeders in verscheidene Europese landen werden besmet tot uit gezondheidsoogpunt significante niveaus die uit gezondheidsoogpunt significant waren. Er werden toen, met levensbedreigende ziekten en gezondheidsaandoeningen als gevolg. Ook nu nog is er sprake van een hoog niveau van radioactieve besmetting. Aangezien het radioactieve materiaal terecht is gekomen in de lucht, het water, de bodem en planten, zijn er maatregelen vastgesteld om ervoor te zorgen dat bepaalde landbouwproducten slechts in de Unie mochtenalleen mogen worden binnengebracht met inachtneming van gemeenschappelijke regels ter bescherming van de volksgezondheid, waarbij de eenheid van de markt niet in het gedrang wordt gebracht en verlegging van het handelsverkeer wordt voorkomen. [Am. 6]

(2 bis)

De lidstaten zijn verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van de in de verordening vastgelegde niveaus, met name door de veiligheidsnormen voor levensmiddelen en diervoeders te bewaken. Artikel 168, lid 4, onder b), VWEU omvat de vaststelling van gemeenschappelijke maatregelen op veterinair gebied die rechtstreeks gericht zijn op de bescherming van de volksgezondheid. In artikel 114 wordt voorts een passende harmonisatie gewaarborgd voor een goede werking van de interne markt. [Am. 7]

(2 ter)

Het is bewezen dat hogere doses straling een schadelijk en destructief effect op lichaamscellen hebben en kanker kunnen veroorzaken. [Am. 8]

(2 quater)

Het is belangrijk om lage drempels vast te stellen voor de maximaal toegestane niveaus aan radioactieve besmetting van levensmiddelen om rekening te houden met de hogere cumulatieve dosis die het gevolg is van het gedurende langere tijd nuttigen van besmette levensmiddelen. [Am. 9]

(3)

Bij Verordening (Euratom) nr. 3954/87 van de Raad⁽⁶⁾, zoals gewijzigd door Verordening (Euratom) nr. 2218/89 van de Raad⁽⁷⁾, zijn maximaal toelaatbare niveaus vastgesteld van radioactieve besmetting van levensmiddelen en diervoeders ten gevolge van een nucleair ongeval of ander stralingsgevaar dat waarschijnlijk zal leiden of heeft geleid tot de radioactieve besmetting van levensmiddelen en diervoeders. Deze maximaal toegelaten niveaus zijn nog steeds in overeenstemming met het laatste wetenschappelijke advies als momenteel internationaal beschikbaar en moeten periodiek worden geëvalueerd en bijgewerkt om rekening te houden met nieuw wetenschappelijk bewijs. De maximaal toelaatbare niveaus uit de bijlagen I tot III zijn herzien en worden beschreven in de Publicatie Stralingsbescherming nr. 105 van de Internationale Commissie, en zijn met name gebaseerd op een referentieniveau van 1 mSv per jaar voor de toename in de individuele dosis door consumptie en in de veronderstelling dat 10 % van het jaarlijks geconsumeerde voedsel is besmet. [Am. 10]

(4)

Na het ongeval van de kerncentrale van Fukushima op 11 maart 2011 werd de Commissie ervan op de hoogte gesteld dat de radionuclideniveaus in bepaalde voedingsproducten met Japanse oorsprong de in Japan geldende activiteitsniveausdrempelniveaus voor levensmiddelen overschreden. Een dergelijke besmetting kan een bedreiging vormen voor de volksgezondheid en de gezondheid van dieren in de Unie en er werden dus maatregelen vastgesteld waarbij speciale voorwaarden werden opgelegd in verband met de invoer van diervoeders en levensmiddelen van oorsprong uit of verzonden uit Japan, overeenkomstig het advies van het Permanent Comité voor de voedselketen en de diergezondheid. Ook moeten er maatregelen worden vastgesteld om het risico van consumptie van voedingsproducten uit landen die worden getroffen door de radioactieve neerslag van een nucleair ongeval in een ander land te monitoren en te minimaliseren. [Am. 11]

(5)

Er is behoefte aan een systeem dat de Europese Gemeenschap voor AtoomenergieUnie in staat stelt na een nucleair ongeval of een ander geval van stralingsgevaar dat waarschijnlijk zal leiden of heeft geleid tot een significante radioactieve besmetting van levensmiddelen en diervoeders, maximaal toegelaten niveaus van radioactieve besmetting vast te stellen met het oog op een hoog niveau vande bescherming van de bevolkingvolksgezondheid. [Am. 12]

(6)

Er moeten maximaal toegelatentoelaatbare niveaus van radioactieve besmetting gelden voor levensmiddelen en diervoeders van oorsprong uit de Unie of ingevoerd uit derde landen, naargelang van de locatie en de omstandigheden van het nucleair ongeval of het stralingsgevaar, rekening houdend met het effect van natuurlijke en cumulatieve straling naarmate deze verder doordringt in de voedselketen. Deze niveaus moeten periodiek worden herzien. [Am. 13]

(7)

De Commissie moet over een nucleair ongeval of over ongewoon hoge niveaus van radioactiviteit worden geïnformeerd op grond van Besluit 87/600/Euratom⁽⁸⁾ of van het IAEA-Verdrag inzake vroegtijdige kennisgeving van een nucleair ongeval van 26 september 1986.

(8)

Om rekening te houden met de aanzienlijk variërende voedingspatronen van zuigelingen gedurende de eerste zes maanden van hun leven, alsmede met onzekerheden bij het metabolisme van zuigelingen gedurende die eerste zes levensmaanden, is het nuttig de toepassing van lagere maximaal toelaatbare radioactiviteitsniveaus voor levensmiddelen voor zuigelingen te verlengen tot de hele duur van de eerste twaalf levensmaanden. Voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven moeten lagere maximaal toelaatbare niveaus voor levensmiddelen gelden. [Am. 14]

(9)

Om de vaststelling van maximaal toelaatbare niveaus te vergemakkelijken, met name rekening houdend met de wetenschappelijke kennis, moeten de procedures voor de vaststelling vanen de technische vooruitgang op internationaal niveau, moet de Commissie bij het Europees Parlement en de Raad een nieuw voorstel indienen om de maximaal toegelatentoelaatbare niveaus de raadpleging omvatten van de in artikel 31 van het Verdrag bedoelde groep van deskundigenaan te passen. [Am. 15]

(9 bis)

Teneinde de aanpassing van maximaal toelaatbare niveaus te vereenvoudigen, dienen procedures te worden vastgesteld voor het regelmatig raadplegen van deskundigen. De Commissie moet een groep deskundigen instellen aan de hand van wetenschappelijke en deontologische criteria. Zij moet de samenstelling van deze groep alsmede de belangenverklaringen van de leden ervan openbaar maken. Bij de aanpassing van de maximaal toelaatbare niveaus moet de Commissie ook deskundigen van internationale instanties op het gebied van stralingsbescherming raadplegen. [Am. 16]

(9 ter)

De groep van deskundigen dient ook een schatting te maken van het cumulatieve effect van de radioactieve besmetting. [Am. 17]

(9 quater)

De maximaal toelaatbare niveaus moeten openbaar zijn en regelmatig worden herzien om terdege rekening te houden met de jongste wetenschappelijke vooruitgang en gegevens die internationaal beschikbaar zijn, om de noodzaak in aanmerking te nemen de bevolking gerust te stellen en van een hoog beschermingsniveau te verzekeren, en om verschillen in de internationale regelgeving te voorkomen. [Am. 18]

(10)

Om ervoor te zorgen dat levensmiddelen en diervoeders die hogere dan de maximaal toelaatbare niveaus bevatten, niet in de EUUnie in de handel worden gebracht, moet de naleving van deze niveaus door de lidstaten en de Commissie grondigpassend worden gecontroleerd; bij niet-naleving moeten sancties worden opgelegd en moet het publiek daarover worden geïnformeerd. [Am. 19]

(10 bis)

De normen voor het controleren van de naleving van de voorschriften die gericht zijn op het voorkomen, wegnemen of tot een aanvaardbaar niveau terugbrengen van de besmettingsrisico's voor mens en dier zijn vastgelegd in Verordening (EG) nr. 882/2004 van het Europees Parlement en de Raad⁽⁹⁾. [Am. 20]

(11)

Teneinde uniforme voorwaarden voor de tenuitvoerlegging van deze verordening te waarborgen, wat betreft het toepasselijk maken van deze van tevoren vastgestelde maximaal toegelaten niveaus, moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend. Deze bevoegdheden moeten worden uitgeoefend overeenkomstig Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad⁽¹⁰⁾.

(12)

De onderzoeksprocedure moet worden gebruikt voor de vaststelling van wetshandelingen die vooraf vastgestelde maximaal toelaatbare niveaus van radioactieve besmetting van levensmiddelen en diervoeders toepasselijk maken. Het is echter bij ieder nucleair ongeval of bij ieder ander stralingsgevaar noodzakelijk rekening te houden met de bijzondere omstandigheden van ieder ongeval, en daarom moet een procedure worden vastgesteld voor de snelle neerwaartse aanpassing van deze van tevoren vastgestelde maximaal toelaatbare niveaus en zonodig voor de vaststelling van maximaal toelaatbare niveaus voor overige radio-isotopen (met name tritium) die bij het ongeval zijn vrijgekomen, om een zo hoog mogelijk niveau van bescherming van de bevolking te garanderen. De maatregelen en de maximumniveaus moeten onverwijld aan de bevolking worden meegedeeld. [Am. 21]

(12 bis)

De Commissie wordt bijgestaan door het Permanent Comité voor planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders opgericht bij Verordening (EG) nr. 178/2002 van het Europees Parlement en de Raad⁽¹¹⁾. De lidstaten moeten erop toezien dat hun vertegenwoordigers in dit comité een gedegen kennis hebben van stralingsbescherming. [Am. 22]

(13)

De Commissie moet onmiddellijk toepasselijke uitvoeringshandelingen vaststellen wanneer, in naar behoren gerechtvaardigde gevallen in verband met bepaalde gevallen van stralingsgevaar die waarschijnlijk zullen leiden tot of hebben geleid tot significante radioactieve besmetting van levensmiddelen en diervoeders, dwingende redenen van urgentie dergelijke handelingen noodzakelijk maken. De maatregelen en de maximumniveaus moeten onverwijld aan de bevolking worden meegedeeld. [Am. 23]

(13 bis)

Bij de vaststelling van de maximaal toelaatbare niveaus van de huidige verordening moet worden uitgegaan van de beschermingsvereisten voor de meest kritieke en kwetsbare leden van de bevolking, met name kinderen en mensen die geografisch geïsoleerd of zelfvoorzienend zijn. De maximaal toelaatbare niveaus moeten dezelfde zijn voor de gehele bevolking en moeten gebaseerd zijn op de laagste niveaus. [Am. 24]

(13 ter)

Wanneer levensmiddelen of diervoeder afkomstig uit de Unie of geïmporteerd uit derde landen, een ernstig risico vormen voor de gezondheid van mens, dier of milieu, stelt de Europese Commissie door middel van uitvoeringshandelingen aanvullende maatregelen vast in overeenstemming met Verordening (EG) nr. 178/2002 om een hoog beschermingsniveau van de gezondheid van mens en dier te waarborgen. Indien mogelijk worden de maximaal toelaatbare niveaus en de aanvullende noodmaatregelen geïntegreerd in één uitvoeringsverordening. [Am. 25]

(13 quater)

De Commissie dient bij het opstellen en herzien van uitvoeringshandelingen voornamelijk met de volgende omstandigheden rekening te houden: de plaats, de aard en het bereik van het nucleaire ongeval of ander stralingsgevaar; de aard en het bereik van de lozing van radioactieve stoffen in de lucht, het water en de grond, en in levensmiddelen en diervoeders, zowel binnen als buiten de Unie; de geconstateerde of potentiële risico's op radioactieve besmetting van levensmiddelen en diervoeders en de daaruit voortkomende stralingsdoses; de soort en hoeveelheid besmette levensmiddelen en diervoeders die in de handel van de Unie terecht kunnen komen, en de maximaal toelaatbare niveaus voor besmette levensmiddelen en diervoeders in derde landen. [Am. 26]

(13 quinquies)

Het is bij een nucleair ongeval of ander stralingsgevaar waarbij de maximaal toelaatbare niveaus moeten worden toegepast, noodzakelijk de bevolking op de hoogte te stellen van de geldende niveaus, zowel door de Commissie als door iedere lidstaat. Bovendien moet aan de bevolking worden meegedeeld welke levensmiddelen en diervoeders een hogere concentratie radioactiviteit kunnen bevatten. [Am. 27]

(13 sexies)

Op het aanhouden van de maximaal toelaatbare niveaus moeten de nodige controles worden uitgevoerd en er moeten de nodige sancties worden getroffen bij de opzettelijke uitvoer, invoer of verkoop van levensmiddelen die een besmettingsniveau hebben dat hoger ligt dan de maximaal toelaatbare niveaus. [Am. 28]

1)

„levensmiddel”: alle stoffen en producten, verwerkt, gedeeltelijk verwerkt of onverwerkt, die bestemd zijn om door de mens te worden geconsumeerd of waarvan kan worden verwacht dat zij door de mens worden geconsumeerd, inclusief drank, kauwgom alsmede iedere stof, daaronder begrepen water, die opzettelijk tijdens de vervaardiging, de bereiding of de behandeling aan het levensmiddel is toegevoegd. Onder „levensmiddel” wordt niet verstaan:die voldoen aan de definitie die is vastgelegd in artikel 2 van Verordening (EG) nr. 178/2002;

2)

„minder belangrijk levensmiddel”: een levensmiddel met beperkt voedingsbelang, dat slechts een marginale bijdrage levert aan de consumptie van levensmiddelen door de bevolking;[Am. 55]

3)

„diervoeders”: alle stoffen en producten, inclusief additieven, verwerkt, gedeeltelijk verwerkt of onverwerkt, die bestemd zijn om te worden gebruikt voor orale vervoedering aan dierenals bedoeld in artikel 3 van Verordening (EG) nr. 178/2002; [Am. 30]

4)

„in de handel brengen”: het voorhanden hebben van levensmiddelen of diervoeders met het oog op de verkoop, met inbegrip van het ten verkoop aanbieden, of enige andere vorm van al dan niet gratis overdracht, alsmede de eigenlijke verkoop, distributie en andere vormen van overdracht zelfalle activiteiten als bedoeld in artikel 3 van Verordening (EG) nr. 178/2002; [Am. 31]

4 bis)

„materialen die in contact staan met levensmiddelen/diervoeders”: verpakkingen en andere materialen die bestemd zijn om in contact te komen met levensmiddelen; [Am. 32]

4 ter)

„stralingsgevaar”: een ongebruikelijke gebeurtenis waarbij een stralingsbron is betrokken en die onmiddellijk ingrijpen vereist om ernstige bedreigingen voor de gezondheid of de veiligheid of negatieve gevolgen voor de kwaliteit van het leven, eigendommen of het milieu te beperken, of die een gevaar vormt dat tot dergelijke negatieve gevolgen kan leiden. [Am. 33]

a)

de periodieke planning van de controles van de maximaal toelaatbare niveaus op nationaal grondgebied;

b)

gevallen van overschrijding van de maximaal toelaatbare niveaus;

c)

de vaststelling van de nationale bevoegde diensten die belast zijn met de controles.