Bekendmaking van een aanvraag overeenkomstig artikel 50, lid 2, onder a), van Verordening (EU) nr. 1151/2012 van het Europees Parlement en de Raad inzake kwaliteitsregelingen voor landbouwproducten en levensmiddelen

12.2.2016

Publicatieblad van de Europese Unie

C 53/14

(2016/C 53/08)

Deze bekendmaking verleent het recht om op grond van artikel 51 van Verordening (EU) nr. 1151/2012 van het Europees Parlement en de Raad bezwaar aan te tekenen tegen de aanvraag⁽¹⁾.

ENIG DOCUMENT

„SEL DE SALIES-DE-BÉARN”

EU-nr.: FR-PGI-0005-01311 — 3.2.2015

BOB ( ) BGA ( X )

1. Naam/Namen

„Sel de Salies-de-Béarn”

2. Lidstaat of derde land

Frankrijk

3. Beschrijving van het landbouwproduct of levensmiddel

3.1. Productcategorie

Categorie 2.6. Zout

3.2. Beschrijving van het product waarvoor de in punt 1 vermelde naam van toepassing is

„Sel de Salies-de-Béarn” is een voedingszout. Het komt voor in grove en fijne vorm. Het wordt na de oogst niet geraffineerd of gewassen en zonder toevoeging van technologische toevoegingsmiddelen bereid.

Fysieke kenmerken:

de korrels van „Sel de Salies-de-Béarn” zijn qua vorm en grootte zeer verschillend en bijzonder broos en kwetsbaar.

„Sel de Salies-de-Béarn” wordt in korrels aangeboden. Het bestaat uit een samenstel van kristallen in de vorm van omgekeerde holle piramiden.

De kristallen van „Sel de Salies-de-Béarn” hebben microscopisch kleine holten die gevuld zijn met pekel, die „vloeibare insluitsels” worden genoemd.

Korrelgrootte:

80 % van de grove zoutkorrels is ten minste 0,5 mm groot; 80 % van de fijne zoutkorrels is ten hoogste 0,5 mm groot.

Chemische kenmerken:

Op het moment van verpakking voldoet „Sel de Salies-de-Béarn” aan de volgende criteria:

Parameter	Gehalte
Vochtigheid	≤ 8 %
Niet-oplosbare stoffen	≤ 1 %
Calcium	≥ 100 mg/100 g
Kalium	≥ 30 mg/100 g
Magnesium	≥ 10 mg/100 g
Sulfaten	≥ 100 mg/100 g

Organoleptische kenmerken:

„Sel de Salies-de-Béarn” heeft een natuurlijk witte kleur, met roze en lichtgele tinten. Het zout ziet er melkachtig uit.

Aanbiedingsvormen:

„Sel de Salies-de-Béarn” wordt verkocht in herkenbare gesloten verpakkingen die zeer robuust zijn.

3.3. Diervoeders (alleen voor producten van dierlijke oorsprong) en grondstoffen (alleen voor verwerkte producten)

—

3.4. Specifieke onderdelen van het productieproces die in het afgebakende geografische gebied moeten plaatsvinden

In het geografische gebied worden de volgende werkzaamheden verricht:

—

boren;

—	oppompen van zout bronwater;

—	productie van zout;

—	drogen — zeven — malen;

—	verpakken.

Voor de zoutproductie worden de volgende werkzaamheden verricht:

—	decanteren van het zoute bronwater;

—	verdamping van het zoute bronwater door verhitting;

—

oogst;

—	opslag/uitlekken.

3.5. Specifieke voorschriften betreffende het in plakken snijden, het raspen, het verpakken, enz. van het product waarnaar de geregistreerde naam verwijst

Zout is een kwetsbaar en broos product. Daarom mag „Sel de Salies-de-Béarn” alleen buiten het geografische productiegebied worden gebracht wanneer het zodanig is verpakt dat de eindgebruiker er zeker van kan zijn dat de kenmerken en de kwaliteit van „Sel de Salies-de-Béarn” behouden blijven.

De plaatselijke bedrijven beschikken aantoonbaar over specifieke knowhow. Op basis van hun gedegen kennis van het kwetsbare en broze product besteden zij bijzondere zorg aan de opslag en verpakking. Zodra het zout de vastgestelde vochtigheidsgraad heeft bereikt, beoordeelt de zoutproducent wanneer het juiste moment is aangebroken om het zout te verpakken. Hij let daarbij op de atmosferische omstandigheden, maar baseert zijn beslissing vooral op het gevoel dat het zout hem bij aanraking geeft. Het zout mag namelijk niet aan de vingers plakken.

De zoutproducenten stampen het zout niet aan en behandelen het zo min mogelijk. Het gaat er hierbij om de witte kleur te bewaren, samenklontering van de zoutkristallen tegen te gaan en de korrels niet te breken, waardoor de vloeibare insluitsels zouden worden vernietigd.

Doordat „Sel de Salies-de-Béarn” in het geografische gebied wordt verpakt, is het product tevens beter traceerbaar en kan worden voorkomen dat vermenging met andere zouten plaatsvindt.

3.6. Specifieke voorschriften betreffende de etikettering van het product waarnaar de geregistreerde naam verwijst

Op het etiket van het product wordt het volgende vermeld:

—	de naam van de BGA: „Sel de Salies-de-Béarn”;

—

de naam waaronder het product wordt verkocht:

—	grof zout;

—	fijn zout.

4. Beknopte beschrijving van het afgebakende geografische gebied

Het afgebakende geografische gebied omvat gemeenten in de geologische overschuivingszone aan de rand van de noordelijke Pyreneeën.

Het strekt zich uit over 180 km² en bestrijkt 13 gemeenten in de regio Aquitanië:

—	2 gemeenten in het departement Landes: Saint-Cricq-du-Gave en Sorde-l’Abbaye;

—	11 gemeenten in het departement Pyrénées-Atlantiques: Auterrive, Came, Carresse-Cassaber, Castagnède, Escos, Labastide-Villefranche, Léren, Oraàs, Saint-Dos, Saint-Pé-de-Léren en Salies-de-Béarn.

5. Verband met het geografische gebied

Specificiteit van het geografische gebied

In het begin van het mesozoïcum, tijdens het trias, verdampte het zeewater gedurende twee opeenvolgende evaporietenfasen als gevolg van een droog klimaat, wat tot zoutafzettingen in het geografische gebied van „Sel de Salies-de-Béarn” heeft geleid: de evaporieten die uit gips (calciumsulfaat) en haliet (natriumchloride) bestaan en die lagen van maximaal 900 m dik vormen, waaronder 600 m zout. Aan het eind van het krijt werd het triasmassief van Salies-de-Béarn blootgesteld aan grote tectonische druk als gevolg van de vorming van de Pyreneeën.

De zoutlagen die zich diep in de bodem van het geografische gebied bevinden, zijn minder dicht dan de gesteenten die daaroverheen liggen. Door hun elastische gedrag kunnen er zoutkoepels of zoutpijlers, „diapieren” genaamd, ontstaan. Een dergelijke diapier komt nagenoeg aan de oppervlakte in het triasmassief van het geografische gebied.

Het water sijpelt in de diepe lagen en wordt daarbij vooral gemineraliseerd door het contact met het zout uit het trias. Binnen de zouthoudende massa of bij aanraking daarvan wast het water het zout schoon en neemt het natriumchloride op. Dit water wordt tijdens zijn tocht door de gedolomitiseerde routes in de lagen van het trias verrijkt met minerale zouten en sporenelementen.

Het water circuleert in de geulen die door de ontbinding van gesteenten van het trias (zout, kalksteen en dolomiet) zijn ontstaan.

Door het hoogteverschil komt dit water aan de oppervlakte van de bodem, wat zorgt voor natuurlijke zoutbronnen in het geografische gebied.

Wat de menselijke factoren betreft, getuigen talrijke resten van aardewerk en ovens van het gebruik van zout in het triasmassief van Salies-de-Béarn vanaf het Bronzen Tijdperk. In het bronzen tijdperk (-2 200 tot 800) en tijdens de oudheid (-600 tot 400) werd het zoute bronwater verhit en verdampt in keramische potten die vervolgens stuk werden geslagen om het zout eruit te halen.

In de middeleeuwen (5e tot 15e eeuw) vond met de uitvinding van de „zoutkachel” een belangrijke verandering plaats in de wijze waarop zout werd bereid. Het op houtvuur verhitte water verdampte en het zout dat op de bodem van het vat neersloeg, werd teruggewonnen.

In de 16e eeuw besloten de inwoners van Salies-de-Béarn, die rond deze natuurlijke hulpbron verenigd waren, zich te organiseren:

—	zij richtten een belangenvereniging op, de „Corporation des Part-Prenants”;

—	zij stelden een reglement op, het „Règlement de la Fontaine Salée”.

Vijf eeuwen na de oprichting bestaat deze organisatie nog steeds.

Ook nu nog wordt „Sel de Salies-de-Béarn” geproduceerd op basis van het zoute bronwater uit het geografische gebied. Het product ontstaat door kristallisatie tijdens het verdampen van het zoute bronwater volgens de voorouderlijke methode van verhitting van de pekel in zoutkachels in de open lucht.

Vanwege zijn fysieke kenmerken die met de wijze van verkrijging verband houden, is „Sel de Salies-de-Béarn” een kwetsbaar en broos product.

De zoutproducenten zorgen voor adequate voorwaarden voor de opslag, behandeling en verpakking om:

—	de oxidatie van korrels aan de oppervlakte te beperken, zodat de kleur niet verandert;

—	het zout niet te vaak of zonder beleid te behandelen, waardoor de kwaliteit van de zoutkorrels zou verslechteren en de vloeibare insluitsels in de kristallen zouden worden vernietigd.

Specificiteit van het product

„Sel de Salies-de-Béarn” heeft de vorm van samengeklonterde piramidevormige kristallen die zich op de bodem van de zoutkachel ophopen (accretie).

De kristallen van „Sel de Salies-de-Béarn” hebben verschillende afmetingen en een uiteenlopende korrelgrootte.

In microscopisch kleine holten zitten vloeibare insluitsels van pekel opgesloten.

„Sel de Salies-de-Béarn” wordt gekenmerkt door een natuurlijk witte kleur, met roze en lichtgele tinten.

Door de vloeibare insluitsels zien de zoutkristallen er melkachtig uit.

Uit een vergelijkend onderzoek dat is uitgevoerd door D. Cussey-Geisler en M.H. Grimaldi („Caractérisation du sel utilisé pour la salaison du Jambon de Bayonne”, UPPA, juli 1989), waarbij meerdere zouten van uiteenlopende oorsprong werden bestudeerd, bleek dat „Sel de Salies-de-Béarn” vanuit geochemisch oogpunt een grote verscheidenheid aan sporenelementen bevat, met name calcium, kalium, magnesium en verschillende sulfaten, die kenmerkend zijn voor de evaporieten uit het trias.

Dankzij deze specifieke kenmerken kan „Sel de Salies-de-Béarn” op een solide reputatie bogen.

Causaal verband

Het verband met de oorsprong van „Sel de Salies-de-Béarn” berust op de kwaliteit en reputatie ervan; dit unieke product ontstaat door een combinatie van natuurlijke factoren en eeuwenoud vakmanschap.

De sporenelementen in het bronwater van het geografische gebied, dat door contact met de geologische lagen sterk is gemineraliseerd, bevinden zich in de vloeibare insluitsels van de kristallen van „Sel de Salies-Béarn”.

Dankzij het vakmanschap dat eeuwenlang recht heeft gedaan aan de intrinsieke kwaliteiten van het bronwater, kan het zout kristalliseren, waarbij de enige menselijke handeling de verhitting van het water vormt. Zo komt „Sel de Salies-de-Béarn” aan al zijn rijke eigenschappen.

Dankzij ditzelfde vakmanschap kan de natuurlijke kleur van „Sel de Salies-de-Béarn” worden behouden, omdat veel aandacht wordt besteed aan opslag en verpakking. Op die manier wordt voorkomen dat er oxidatie optreedt en dat de vochtigheidsgraad toeneemt.

Ten slotte blijft door het beperkte aantal handelingen de kenmerkende structuur van „Sel de Salies-de-Béarn” (ophopingen van piramidevormige kristallen) behouden.

Dat „Sel de Salies-de-Béarn” goed bekendstond, blijkt uit talrijke historische verhalen, zoals „Mélanges historiques critiques de physique, de littérature et de poésie” (1768), waarin de markies van Orbessan vertelt hoe het zout in Salies-de-Béarn werd gefabriceerd. Hij sluit zijn verslag af met de volgende opmerking: „Iedereen weet dat keukenzout moet worden gebleekt om de brakke smaak weg te nemen en het geschikt te maken om op tafel te worden geserveerd. Bij het zout uit Salies is dat niet nodig.”

Het zout speelt nog altijd een centrale rol in het sociaal-culturele leven van de stad Salies-de-Béarn. Er zijn speciale verenigingen voor opgericht en het vormt een inspiratiebron voor kunstwerken en culturele activiteiten. Zo organiseert de vereniging „Jurade du sel” al meer dan dertig jaar elk jaar het beroemde „Hesta de la sau” (feest van het zout). Daar komen telkens meer dan 10 000 mensen op af. Het hele jaar door bezoeken vele toeristen de „stad van het zout”.

„Sel de Salies-de-Béarn” wordt gebruikt voor de bereiding van zeer vermaarde producten als „Jambon de Bayonne” (met BGA), de schapenkaas „Ossau-Iraty” (met BOB) en „Canard à foie gras du Sud-Ouest” (met BGA) (Chalosse, Gascogne, Gers, Landes, Périgord, Quercy).

Talrijke chef-koks en maîtres-chocolatiers gebruiken eveneens „Sel de Salies-de-Béarn”.

Verwijzing naar de bekendmaking van het productdossier

(Artikel 6, lid 1, tweede alinea, van de onderhavige verordening)

https://www.inao.gouv.fr/fichier/CDCIGPSelSaliesDeBearn2015.pdf