Advies van het Europees Comité van de Regio's over bevordering van startende en uitbreidende ondernemingen in Europa: regionale en lokale perspectieven

12.10.2017

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 342/43

Door de Europese Commissie voorgestelde tekst

Wijzigingsvoorstel

Deze richtlijn heeft als doel de belemmeringen voor het uitoefenen van fundamentele vrijheden zoals het vrije verkeer van kapitaal en de vrijheid van vestiging, die voortvloeien uit verschillen tussen nationale regelingen en procedures inzake preventieve herstructurering, insolventie en een tweede kans uit de weg te ruimen. De richtlijn wil deze belemmeringen uit de weg ruimen door ervoor te zorgen dat levensvatbare ondernemingen in financiële moeilijkheden toegang hebben tot doeltreffende nationale preventieve herstructureringsstelsels die hen in staat stellen hun activiteiten voort te zetten; dat eerlijke ondernemers met een overmatige schuldenlast na een redelijke termijn een tweede kans krijgen na een volledige kwijting van schulden; en dat de efficiëntie van herstructurerings-, insolventie- en kwijtingsprocedures wordt verhoogd, in het bijzonder om de duur ervan te verkorten.

Deze richtlijn heeft als doel de belemmeringen voor het uitoefenen van interne-marktvrijheden, die voortvloeien uit verschillen tussen nationale regelingen en procedures inzake preventieve herstructurering, insolventie en een tweede kans uit de weg te ruimen. De richtlijn wil deze belemmeringen uit de weg ruimen door ervoor te zorgen dat levensvatbare ondernemingen in financiële moeilijkheden toegang hebben tot doeltreffende preventieve herstructureringsstelsels die hen in staat stellen hun activiteiten voort te zetten; dat eerlijke ondernemers met een overmatige schuldenlast na een redelijke termijn een tweede kans krijgen na een volledige kwijting van schulden; en dat de efficiëntie van herstructurerings-, insolventie- en kwijtingsprocedures wordt verhoogd, in het bijzonder om te voldoen aan de vereisten voor raadpleging van werknemers (artikel 27 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie) en de duur ervan te verkorten. De preventieve maatregelen die soms „pre-pack” worden genoemd, passen binnen een groeiende trend in de moderne insolventiewetgeving om benaderingen de voorkeur te geven die, anders dan traditionele benaderingen met als doel de liquidatie van de onderneming in moeilijkheden, zijn gericht op het herstel ervan of ten minste op de redding van economisch nog levensvatbare onderdelen.

Door de Europese Commissie voorgestelde tekst

Wijzigingsvoorstel

Door de Europese Commissie voorgestelde tekst

Wijzigingsvoorstel

De lidstaten zorgen ervoor dat debiteuren en ondernemers toegang hebben tot instrumenten voor vroegtijdige waarschuwing waarmee een verslechterende bedrijfsontwikkeling kan worden opgespoord en aan de debiteur of ondernemer wordt gesignaleerd dat dringend actie moet worden ondernemen.

De lidstaten zorgen ervoor dat debiteuren en ondernemers, alsook werknemers en hun vertegenwoordigers, toegang hebben tot instrumenten voor vroegtijdige waarschuwing waarmee een verslechterende bedrijfsontwikkeling kan worden opgespoord en aan de debiteur of ondernemer wordt gesignaleerd dat dringend actie moet worden ondernemen.

Door de Europese Commissie voorgestelde tekst

Wijzigingsvoorstel

De lidstaten zorgen ervoor dat debiteuren en ondernemers toegang hebben tot relevante, actuele, duidelijke, beknopte en gebruikersvriendelijke informatie over de beschikbaarheid van instrumenten voor vroegtijdige waarschuwing en alle middelen die hun ter beschikking staan om in een vroeg stadium te herstructureren of om een kwijting van persoonlijke schulden te verkrijgen.

De lidstaten zorgen ervoor dat debiteuren en ondernemers, alsook werknemers en hun vertegenwoordigers, toegang hebben tot relevante, actuele, duidelijke, beknopte en gebruikersvriendelijke informatie over de beschikbaarheid van instrumenten voor vroegtijdige waarschuwing en alle middelen die hun ter beschikking staan om in een vroeg stadium te herstructureren of om een kwijting van persoonlijke schulden te verkrijgen.

Door de Europese Commissie voorgestelde tekst

Wijzigingsvoorstel

De lidstaten kunnen de in de leden 1 en 2 bedoelde toegang beperken tot kleine en middelgrote ondernemingen of tot ondernemers.

Door de Europese Commissie voorgestelde tekst

Wijzigingsvoorstel

De lidstaten stellen specifieke bepalingen op, op grond waarvan de werknemers vóór de herstructurering de mogelijkheid kunnen overwegen van overname van bedrijven in de vorm van coöperaties, met als beginpunt besprekingen met de schuldeisers, managers, deskundigen, financiële instellingen, vakbonden en overheden om elke kans op een levensvatbare en duurzame overname te bekijken die niet wordt gezien als een laatste kans.

Door de Europese Commissie voorgestelde tekst

Wijzigingsvoorstel

1.

is verheugd over de mededeling van de Europese Commissie „De toekomstige leiders van Europa: het starters- en opschalingsinitiatief”. Zulks als uitbreiding van de Small Business Act. De Commissie wordt wel verzocht om de Small Business Act te actualiseren en de homogeniteit ervan te handhaven.

2.

Het Comité deelt de in de mededeling verwoorde zorg over de negatieve impact van de aanhoudende grote versnippering van de interne markt, waaronder de digitale markt, op het groeipotentieel van start-ups en scale-ups.

3.

Het Comité spreekt opnieuw zijn volledige steun uit voor maatregelen gericht op de bevordering van innovatief ondernemerschap en het uit de weg ruimen van belemmeringen die de ontwikkeling daarvan in de weg staan.

4.

Start-ups en scale-ups geven vaak ruimte aan flexibele arbeidsvormen, zoals telewerk, flexibele werktijden, uitzendwerk, leasing van personeel, werkverdragen en duobanen. Als zulke arbeidsvormen echt als optie voor werknemers worden aangeboden, kunnen ze gunstig zijn voor het combineren van werk- en privéleven en helpen bij de aanpak van langdurige werkloosheid.

5.

Samenwerking op basis van partnerschappen tussen Europese, nationale, regionale en lokale overheden is essentieel voor het creëren van een voor start-ups gunstig ondernemingsklimaat.

6.

De Europese Commissie zou zelf initiatieven moeten nemen om de lidstaten ertoe aan te zetten op alle niveaus van het economisch en niet-economisch onderwijs meer aandacht te schenken aan creativiteit, ondernemerschap, economie en financiën.

7.

De prestaties van regio's en steden zijn van invloed op de door innovatie bepaalde groei van de wereldeconomie aangezien zij in staat zijn zich op flexibele wijze aan te passen aan de veranderende omstandigheden van de markt, de technologie en de cultuur.

8.

Ondersteuning van innovatieve, snel groeiende marktdeelnemers heeft ook positieve effecten op andere marktpartijen. In combinatie met de huidige aandacht voor de circulaire economie, de sociale economie en de deeleconomie⁽¹⁾ zullen steunmaatregelen en wetgevingsvereenvoudigingen leiden tot synergieën en zo bijdragen aan de ontwikkeling van de hele samenleving.

9.

Onmisbaar zijn maatregelen voor een nauwere koppeling tussen sectorale strategieën en nauwere contacten tussen wetenschap, bedrijfsleven en alle bestuursniveaus om ervoor te zorgen dat doelstellingen onder een gemeenschappelijke noemer worden gerealiseerd.

10.

De uiteenlopende en steeds veranderende wetgeving in de lidstaten is een van de voornaamste obstakels voor de ontwikkeling van Europese start-ups⁽²⁾.

11.

De Europese Commissie zou moeten proberen start-ups en scale-ups duidelijker te definiëren en de wetgeving voor kleine en middelgrote ondernemingen verder te vereenvoudigen.

12.

Het Comité kan zich vinden in de huidige analytische koers van het programma Horizon 2020 (m.b.t. de mogelijkheid gebruik te maken van de aanbevelingen van deskundigen) en de activiteiten van het Europees waarnemingscentrum voor clusters en industriële verandering.

13.

De set instrumenten en maatregelen zou na drie meetcycli zodanig moeten worden herzien dat niet alleen gegevens worden verzameld over start-ups en scale-ups, maar dat ook kwalitatieve aspecten worden onderzocht, hetgeen het eenvoudiger zal maken problemen in kaart te brengen.

14.

Het Comité is ermee ingenomen dat de acties van het Cosme-programma, in aansluiting op de beleidsprioriteiten van de Europese Commissie in het kader van de strategie voor de interne markt, grotendeels gericht zijn op de ondersteuning van start-ups en scale-ups.

15.

Het Comité is bezorgd over het trage tempo waarin een einde wordt gemaakt aan de versnippering van de belastingstelsels en met name van de btw-stelsels van de 28 lidstaten. Die fragmentatie belemmert de ontwikkeling en grensoverschrijdende handel van kleine en middelgrote ondernemingen en in het bijzonder van start-ups.

16.

De Europese Commissie zou extra middelen moeten vrijmaken om start-ups te helpen bij de uitwerking en uitvoering van strategieën ter bescherming van hun intellectuele eigendom.

17.

De inefficiënte en buitensporig lange procedures van de lidstaten met betrekking tot de insolventie van ondernemingen vormen een probleem dat veel eerlijke ondernemers met een bovenmatige schuldenlast een tweede kans ontneemt.

18.

Het Comité is ingenomen met het voorstel van 22 november 2016 (COM(2016) 723) voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende preventieve herstructureringsstelsels, een tweede kans en maatregelen ter verhoging van de efficiëntie van herstructurerings-, insolventie- en kwijtingsprocedures, en tot wijziging van Richtlijn 2012/30/EU, waarvan het doel is de voornaamste belemmeringen voor het vrij verkeer van kapitaal aan te pakken die te wijten zijn aan de uiteenlopende nationale herstructurerings- en insolventieregels. Het is echter bezorgd dat dit voorstel beperkt blijft tot de financiële aspecten, dat werknemers op dezelfde voet als banken of andere kapitaalverschaffers als schuldeiser worden gekwalificeerd en dat de herstructurering van een bedrijf slechts wordt beschouwd als een financiële herschikking tussen stakeholders.

19.

De Europese Commissie beargumenteert overtuigend dat invoering van de voorgestelde wetgevingsmaatregelen op EU niveau meerwaarde heeft. Daarom acht het Comité dit richtlijnvoorstel in overeenstemming met het subsidiariteitsbeginsel. Om dezelfde reden vindt het dat het voorstel ook aan het evenredigheidsbeginsel voldoet.

20.

Het Comité vreest echter dat dit wetgevingsinstrument, aangezien het vooralsnog niet mogelijk is de insolventieregels van de lidstaten te harmoniseren, er niet toe zal leiden dat het aantal start-ups dat langer dan 2 à 3 jaar op de markt actief blijft significant zal toenemen.

21.

Het Comité herinnert aan de op 20 mei 2015 door het Europees Parlement en de Raad goedgekeurde Verordening (EU) 2015/848 betreffende insolventieprocedures in de lidstaten, en staat achter het idee dat een insolventieprocedure niet meer louter als liquidatie-instrument moet worden aangemerkt, maar als instrument om ervoor te zorgen dat de middelen van de onderneming behouden blijven — met inbegrip van het recht van de werknemers op arbeid — en om, voor zover mogelijk, het voortbestaan van de onderneming te garanderen. Het juicht tevens de oprichting toe, voor eind juni 2019, van een digitaal systeem van onderling verbonden insolventieregisters in elke lidstaat dat kosteloos toegankelijk is via het Europees portaal voor e-justitie. Het wijst er wel op dat er meer steun moet komen voor de specialisering van rechters en de professionalisering van bestuurders die zich met deze procedures bezighouden.

22.

Het Comité is ingenomen met de wetgevingsresolutie van het Europees Parlement van 5 april 2017 over het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad inzake geldmarktfondsen (COM(2013) 615) en de voorgestelde oprichting van een nieuwe categorie geldmarktfondsen (MMF), met een intrinsieke waarde met geringe volatiliteit (LVNAV), speciaal ontworpen voor kleine bedrijven in de reële economie.

23.

Nationale, regionale en lokale overheden zouden het initiatief moeten nemen tot of actief moeten deelnemen aan:

24.

Het Comité is van mening dat het opstarten van kleine en middelgrote ondernemingen op de interne markt moet worden vergemakkelijkt, met name door vaststelling van passende drempels om die ondernemingen op nationaal niveau vrij te stellen van vereisten inzake reorganisatie of herregistratie.

25.

De Europese Commissie zou de uitgangspunten moeten formuleren voor een visum voor start-ups en een catalogus moeten opstellen met voorwaarden voor een veilig en nuttig gebruik van gekwalificeerd intellectueel en financieel kapitaal uit derde landen dat kan bijdragen aan de economische ontwikkeling in de EU.

26.

Het Comité is ingenomen met de inspanningen van de Europese Commissie ter verbetering van de toegang tot overheidsopdrachten voor start-ups en scale-ups en onderstreept de noodzaak toe te zien op de omzetting en tenuitvoerlegging van Richtlijn 2014/24/EU betreffende overheidsopdrachten om ervoor te zorgen dat de lidstaten ten volle gebruikmaken van de bestaande regelingen ter verbetering van de toegang tot overheidsopdrachten voor kleine en middelgrote ondernemingen.

27.

Het Comité staat positief tegenover het idee van „innovatiebrokers”, die netwerken zouden moeten creëren van kopers die geïnteresseerd zijn in innovatieve overheidsopdrachten, hen in contact zouden moeten brengen met innovatieve ondernemingen en die laatste zouden moeten helpen met het verkrijgen van durfkapitaal.

28.

Prijzenswaardig zijn de voorgestelde wijzigingen in het programma Horizon 2020 ter bevordering van een sectoroverschrijdende aanpak van onderaf en radicale innovaties, die worden gekenmerkt door hun grote sociale betekenis en enorme groeipotentieel.

29.

Het Comité is ingenomen met de verdere versterking van het Enterprise Europe Network (EEN) door de dienstverlening daarvan uit te breiden met gespecialiseerd advies over economische opschaling, nationale en Europese regels, financieringsmogelijkheden, partnerschappen en toegang tot grensoverschrijdende overheidsopdrachten.

30.

Het is van belang dat de regionale afdelingen van het EEN hechte coöperatieve banden smeden met lokale starterscentra, business accelerators en wetenschaps- en technologieparken, want die hebben elke dag met start-ups te maken en kennen daarom goed hun echte problemen en behoeften.

31.

De door de Europese Commissie aangekondigde intensievere inspanningen om verbindingen tussen clusters en lokale en regionale bedrijfsecosystemen (met name het matchen van investeerders en grote ondernemingen) alsmede netwerken van contacten tussen lokale besluitvormers tot stand te brengen, zouden moeten worden uitgebreid met de stimulering van netwerkvorming tussen start-ups en onderzoekscentra, als potentiële aanbieders van technologische en niet-technologische innovatieve oplossingen.

32.

De Europese Commissie zou steunmaatregelen moeten invoeren voor de oprichting van innovatieve starterscentra om ondernemers in de beginfase van hun onderneming te helpen en te begeleiden, hun managementvaardigheden te verbeteren, alternatieve financieringsopties te bieden, overeenkomsten met vooroplopende bedrijven mogelijk te maken („elevator pitch”), internationalisering te stimuleren enz.

33.

De technologische kloof tussen stedelijke gebieden en minder ontwikkelde en perifere regio's wordt groter. De Europese Commissie zou daarom maatregelen moeten nemen om de vorming van netwerken aan te moedigen tussen vooroplopende regio's en regio's waarvan de economie drijft op landbouw.

34.

Hoewel er nog veel werk moet worden verzet, is het Comité verheugd over de geboekte vooruitgang met ondernemerschap in minder ontwikkelde regio's. Het verzoekt de Europese Commissie om steun te blijven verlenen aan de huidige initiatieven voor de ontwikkeling van ondernemingen in die regio's en na te denken over de implementatie van nieuwe initiatieven, zoals het creëren van een apart instrument voor het met elkaar in verband brengen van projecten.

35.

Zeer wenselijk zouden aanvullende maatregelen zijn voor de versterking van en netwerkvorming tussen actoren die zich bezighouden met het stimuleren van ondernemerschap in traditionele sectoren, waaronder de ambachtelijke sector en de culturele en creatieve bedrijfstakken, in landelijke en perifere regio's en peri-urbane gebieden.

36.

Het Comité is ingenomen met het voornemen van de Europese Commissie om een Europees platform op te richten om start-ups met potentiële partners in contact te brengen (naast bestaande publieke en particuliere platforms). Dit instrument zal de ontwikkeling van netwerken van bedrijfsecosystemen en clusters in Europa ten goede komen.

37.

Het Comité staat positief tegenover de beoogde koers van de werkzaamheden van de Europese Commissie op dit gebied (die worden genoemd in het initiatief, nl. de coalitie voor digitale vaardigheden en banen, de blauwdruk voor sectorale samenwerking op het gebied van vaardigheden, en het big-data-instrument).

38.

Het Comité steunt het plan om het Erasmusprogramma voor jonge ondernemers uit te breiden met starterscentra en ondernemers op internationale markten.

39.

Het Comité is bezorgd dat de mededeling, waarin een buitengewoon breed onderwerp wordt behandeld, te oppervlakkig is over de geplande activiteiten en alleen selectief ingaat op toekomstige maatregelen (zo ontbreekt informatie over het programma van digitale-innovatiehubs en wordt de oprichting van een Europese innovatieraad slechts terloops voorgesteld zonder dat het functioneren ervan wordt beschreven).

40.

De Europese Commissie zou gedetailleerdere informatie moeten verschaffen over de beoogde bevoegdheden van die raad en het legislatief mandaat ervan.

41.

Cruciaal voor de kwaliteit van de werkzaamheden van de Europese innovatieraad is dat bedrijfsleven, ondernemerswereld, wetenschap en overheid daarin adequaat vertegenwoordigd zijn.

42.

De Europese Commissie zou moeten nagaan in hoeverre de lokale en regionale overheden ondersteund kunnen worden bij de oprichting van teams bestaande uit ervaren vertegenwoordigers van het bedrijfsleven. Die teams zouden de ontwikkeling van ondernemerschap en de start-ups en scale-ups in het bestuursgebied van hun lokale of regionale overheid moeten ondersteunen.

43.

De lokale en regionale overheden, de wetenschapswereld en ondernemers zelf (de zgn. „triple helix”) spelen een belangrijke rol — en zullen dat blijven doen — bij de bevordering van de ondernemingsgeest, van een cultuur van wetenschap en innovatie in de Europese regio's en van krachtige, regionale bedrijfsecosystemen.

44.

De Europese Commissie zou de lokale en regionale overheden moeten betrekken bij de geplande analyse van de wederzijdse beoordeling van de beginselen en praktijken van de lidstaten op het gebied van start-ups en scale-ups. De decentrale overheden staan immers het dichtst bij lokale ondernemingen en hun grote kennis over het lokale bedrijfsleven zou dan ook moeten worden benut.

45.

Met de digitale interne markt zal de mededinging een nieuwe dimensie krijgen. Elke regio zal zich met andere Europese regio's moeten meten die van dezelfde rechtsgrondslagen profiteren. Dit biedt dus een kans voor start-ups die tot nu toe geen grote mogelijkheden hebben gekregen om internationaal te groeien en om nieuwe grensoverschrijdende markten te betreden.

46.

Start-ups en scale-ups gaan vaak op een innovatieve, ongebruikelijke manier te werk. Dat maakt het lastig om te voorspellen welke resultaten zij zullen boeken en daarom ook om in aanmerking te komen voor middelen uit reguliere programma's.

47.

De Europese Commissie zou het financieringsstelsel minder strak moeten maken, zodat het flexibeler wordt ten aanzien van innovatieve ideeën en de verstrekkers van Europese fondsen worden aangemoedigd meer aandacht te schenken aan de selectie van deskundigen.

48.

Het Comité staat positief tegenover het plan van de Europese Commissie om een Europees paraplufonds voor durfkapitaal op te richten. Dat zou de versnippering van de markt voor durfkapitaal in de EU kunnen verminderen.

49.

Er zou onderzoek moeten worden gedaan naar de mogelijkheden van de inzet van lokaal durfkapitaal voor de lokale en regionale overheden.

50.

De Europese Commissie zou meer onderscheid moeten maken tussen de verschillende financieringsbronnen; durfkapitaal, private equity en business angels blijken in Europa immers nog onvoldoende ontwikkeld.

51.

is ingenomen met het voorstel om het budget van Cosme te verhogen en, mits de middelen voor de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen (CEF) en het programma Horizon 2020 op peil blijven, in principe ook met het voorstel om het budget van het EFSI te verhogen, waarmee extra geld zou vrijkomen voor de financiering van startende en opschalende kleine en middelgrote ondernemingen. Het is met name van nut de integratie en samenwerking tussen kleine en middelgrote bedrijven en start-ups te bevorderen.

52.

Het Comité is positief over de door de Europese Commissie gekozen beleidskoers om meer prikkels te creëren voor durfkapitaalfinanciering, bijvoorbeeld door particuliere fondsen en fondsen van decentrale overheden de mogelijkheid te geven gebruik te maken van overheidsgaranties bij het aantrekken van schuldfinanciering, aangezien dit kan bijdragen aan meer vermogens- en schuldinvesteringen in start-ups en scale-ups.

53.

Er zou op EU-niveau een programma voor niet-financiële steun voor start-ups en scale-ups moeten worden uitgewerkt. Dat zou de ontsluiting van nieuwe markten vereenvoudigen, bijdragen aan meer werkgelegenheid en de innovatie-ontwikkeling in de EU stimuleren.

54.

Het Comité acht het noodzakelijk een gestructureerd Europees investeringsecosysteem te bevorderen met economische en fiscale steunmaatregelen die particuliere investeringen in innovatieve bedrijven aantrekken en stimuleren, zodat die bedrijven zich onder optimale economische en financiële omstandigheden kunnen ontwikkelen, kunnen groeien en in hoge mate concurrerend kunnen worden. Daartoe is versterking van alternatieve financieringsinstrumenten cruciaal (risicokapitaal, participatieleningen, garanties enz.). In dit verband is er een echte vereenvoudiging nodig van de implementatie van de financiële instrumenten die worden medegefinancierd uit de structuurfondsen.

55.

Crowdfundingplatforms ontwikkelen zich snel als alternatieve financieringsbron voor door start-ups ontwikkelde innovatieve oplossingen.

56.

De Europese Commissie zou een analyse moeten uitvoeren van de kansen en risico's van crowdfunding voor de Europese samenleving, met name van de kansen en risico's met directe gevolgen voor investeerders die wellicht niet dezelfde toegang tot informatie hebben en minder goed op transacties zijn voorbereid dan professionele investeerders.

57.

Een gedegen regelgevingskader voor het functioneren van crowdfundingplatforms in de EU zou het mogelijk maken hun potentieel ten volle te benutten. Normen voor de bescherming van de belangen van investeerders zouden integrerend deel moeten uitmaken van zo'n kader.

58.

Het Comité staat achter de versterking van het initiatief Startup Europe en de uitbreiding ervan met andere ondernemingen dan ICT-bedrijven en web start-ups. In dit verband pleit het voor verdere vereenvoudiging om startende ondernemingen die de talrijke mogelijkheden van de Europese programma's willen benutten, vlotter en doeltreffender hun weg te laten vinden.

59.

De Europese Commissie zou een strategie moeten opstellen voor innovatieve, sociale ondernemingsinitiatieven die van invloed zijn op de levenskwaliteit — op basis van thema's die momenteel heel relevant zijn, zoals de zgn. zilveren economie, sociaal ondernemerschap en het triple-helixmodel — met een stelsel van prikkels dat initiatieven van onderaf en sociale creativiteit stimuleert.

60.

Het Comité vestigt de aandacht op het potentieel van samenwerking tussen start-ups en scale-ups en grote bedrijven. Het is belangrijk de goede praktijkvoorbeelden te benutten uit de EU-regio's waar samenwerking leidt tot synergieën tussen ondernemingen van verschillende groottes en uit verschillende branches.

61.

Het Comité is ingenomen met de toezegging van de Europese Commissie dat een platform zal worden opgericht voor het aanpakken van sociale uitdagingen.

62.

Koppeling van dit platform aan het systeem voor overheidsopdrachten zou meerwaarde kunnen opleveren en de groeidynamiek van sociale ondernemingen kunnen beïnvloeden. Dat systeem zou dan echter flexibeler moeten worden, zodat problemen creatief kunnen worden opgelost, dat wil zeggen op de voor de eindbegunstigden beste manier en niet op een wijze die voorspelbaar is gelet op de vastgelegde indicatoren.