Advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité over cryptoactiva — Uitdagingen en mogelijkheden (initiatiefadvies)

21.12.2022

Publicatieblad van de Europese Unie

C 486/30

Advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité over cryptoactiva — Uitdagingen en mogelijkheden

(initiatiefadvies)

(2022/C 486/05)

Rapporteur:	Philip VON BROCKDORFF
Corapporteur:	Louise GRABO

Besluit van de voltallige vergadering	24.3.2022
Rechtsgrond	Artikel 52, lid 2, van het reglement van orde
	Initiatiefadvies
Bevoegde afdeling	Economische en Monetaire Unie, Economische en Sociale Samenhang
Goedkeuring door de afdeling	9.9.2022
Goedkeuring door de voltallige vergadering	22.9.2022
Zitting nr.	572
Stemuitslag (voor/tegen/onthoudingen)	148/0/3

1. Conclusies en aanbevelingen

1.1.

Het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC) is zich bewust van de toenemende marktkapitalisatie van cryptoactiva en is sterk voorstander van het voorstel van de Europese Commissie voor een verordening betreffende markten in cryptoactiva (MiCA), dat zich richt op de regulering van cryptoactiva in de EU en dat op 30 juni 2022 heeft geresulteerd in een voorlopig politiek akkoord tussen de medewetgevers ⁽¹⁾.

1.2.

Het EESC dringt ook aan op een krachtig regelgevend en operationeel instrument om de financiële tracering en belastingnaleving van cryptoactiva te verbeteren.

1.3.

Het EESC beveelt met klem aan dat autoriteiten zich houden aan het beginsel “dezelfde activiteit, dezelfde risico’s, dezelfde regels”. Dit betekent dat voor ondernemingen die transacties verrichten in cryptoactiva waarbij vergelijkbare risico’s moeten worden afgedekt als bij traditionele transacties, voortgebouwd dient te worden op al bestaande regelgevingskaders. Dat is noodzakelijk om asymmetrieën tussen analoge diensten en activa te voorkomen die door technische aspecten onder verschillende kaders zouden kunnen vallen.

1.4.

Een regelgevingskader voor cryptoactiva moet in alle rechtsgebieden, en niet alleen binnen de EU, uniform zijn. Ter bescherming van klanten moeten binnen en buiten de EU normen worden vastgesteld die een gelijk speelveld garanderen. Het EESC steunt de verordening inzake geldovermakingen ⁽²⁾ (TFR), hoewel deze in sommige opzichten verder gaat dan in het geval van traditionele financiële transacties. Tegelijkertijd is het EESC echter voorstander van innovatie in de EU en is het belangrijk dat gewone, op blockchaintechnologie gebaseerde producten die niet financieel van aard zijn, worden behandeld als hun fysieke tegenhangers en niet als financiële instrumenten, conform het beginsel “dezelfde activiteit, dezelfde risico’s, dezelfde regels”.

1.5.

Gezien de klimaatverbintenissen van de EU in het kader van de Green Deal neemt het EESC met bezorgdheid kennis van de milieugevolgen van cryptovaluta en aanverwante mining-activiteiten. Nieuwe DLT’s zoals blockchain lijken weliswaar een duurzame infrastructuur te kunnen creëren voor een koolstofarme toekomst, maar overtuigend bewijs daarvoor ontbreekt.

1.6.

Als belangrijkste onderliggende technologie voor cryptoactiva kan blockchain de risico’s helpen aanpakken die zich momenteel het meest voordoen op de markt. De potentiële voordelen van blockchain variëren van realtimetransacties die risicovermindering en beter kapitaalbeheer mogelijk maken, tot verbeterde effectiviteit van de regelgeving, bijvoorbeeld door blockchain te gebruiken voor ken-uw-klantcontroles of antiwitwascontroles.

1.7.

Technologische ontwikkelingen kunnen helpen de bestaande beperkingen inzake belastingnaleving aan te pakken en aldus de transparantie en de kwaliteit van de gegevens die ter controle naar de belastingdiensten worden gezonden te verbeteren, en belastingfraude en illegale transacties aan te pakken.

1.8.

1.9.

Tot slot staat het EESC er volledig achter dat de ECB toezicht houdt op ontwikkelingen in cryptoactiva en de mogelijke gevolgen daarvan voor het monetaire beleid en op de risico’s die cryptoactiva kunnen inhouden voor de goede werking van marktinfrastructuren en betalingen, alsook voor de stabiliteit van het financiële stelsel.

2. Achtergrond

2.1.

De marktkapitalisatie van cryptoactiva is in 2021 meer dan verdrievoudigd tot 2,6 biljoen USD, maar toch blijven cryptoactiva een klein deel uitmaken van de totale activa van het wereldwijde financiële stelsel ⁽³⁾. Qua aantallen zijn cryptoactiva vergelijkbaar met sommige van de gevestigde activaklassen, al komen ze bij lange na niet in de buurt van het belang van staatsobligaties, aandelenmarkten en derivaten. De snelle groei van cryptoactiva heeft verschillende nieuwe spelers in het ecosysteem aangetrokken met een toenemend aantal aangeboden cryptoactiva, waarvan sommige “virtuele valuta’s” of digitale “munten” of “tokens” worden genoemd. De belangrijkste cryptoactiva van dit moment zijn de Bitcoin en de Ether, die samen ongeveer 60 % van de totale marktkapitalisatie van cryptoactiva vertegenwoordigen.

2.2.

Het afgelopen jaar heeft de vraag naar een klasse van cryptoactiva, de zogeheten stablecoins ⁽⁴⁾, een ongekende groei gekend, geholpen door ontwikkelingen in de technologie, met name blockchain. Met name de handelsvolumes van stablecoins zijn groter dan die van bijna alle andere cryptoactiva, vooral omdat ze intensief worden gebruikt voor de afwikkeling van spot- en derivatentransacties op beurzen. De relatieve prijsstabiliteit van stablecoins helpt ook houders van cryptoactiva te beschermen tegen de volatiliteit die gepaard gaat met cryptoactiva die geen stablecoin zijn.

2.3.

Gedecentraliseerde financiën of DeFi ⁽⁵⁾ op basis van blockchaintechnologie en het verlenen van financiële diensten met behulp van stablecoins en andere cryptoactiva is een van de belangrijkste redenen van de toename van de vraag naar cryptoactiva, omdat het gebruikers in staat heeft gesteld cryptoactiva te verhandelen zonder een tussenpersoon. Ook hoeft er tijdens een transactie geen evaluatie van het kredietrisico van de cliënt worden uitgevoerd. Interessant is dat bij dergelijke transacties vooral institutionele spelers uit ontwikkelde economieën betrokken zijn, waar gewoonlijk transacties in stablecoins plaatsvinden ⁽⁶⁾.

2.4.

Blockchain- of “distributed ledger”-technologie (DLT) kan worden omschreven als één groot openbaar bestand dat wordt gedeeld en opgeslagen in een enorm netwerk van computers en dat alle transacties in cryptoactiva bevat. Aangezien ze openbaar worden gedeeld en de inhoud ervan wordt gevalideerd, is het onmogelijk om transacties terug te draaien of te wijzigen. Het openbare dossier dat door het gebruik van DLT tot stand komt, sluit frauduleuze transacties dan ook uit.

2.5.

Tijdens het hoogtepunt van de COVID-19-crisis, een tijd van marktstress, bereikte de waarde van Bitcoin medio februari 2020 een piek van 10 367,53 USD, om medio maart van datzelfde jaar te dalen tot 4 994,70 USD. De sterke stijging en daling van de waarde had echter weinig te maken met de pandemie en het effect daarvan op de aandelenmarkt ⁽⁷⁾. Het schijnbaar grillige gedrag van de waarde van Bitcoin is een gevolg van het verschijnsel dat delvers en deskundigen “halving” (halvering) noemen. Bitcoin wordt elke vier jaar gehalveerd, elke keer wanneer er 210 000 blokken zijn gedolven. Het vond plaats in 2012 en vertoonde dezelfde voorspelbare fluctuaties in de Bitcoin-koers. In dit patroon is sinds 2012 niet veel verandering gekomen.

2.6.

Op dit moment lijken cryptoactiva geen wezenlijk risico voor de financiële stabiliteit op te leveren, zoals de Raad voor financiële stabiliteit (FSB) in zijn verslag van 2018 heeft bevestigd. Dit gezegd zijnde, heeft de FSB zelf zijn bezorgdheid geuit over de risico’s die een verhoogde marktkapitalisatie met zich mee zou kunnen brengen, met name risico’s met betrekking tot het beleggersvertrouwen, risico’s die voortvloeien uit de directe en indirecte blootstelling van financiële instellingen, en risico’s die voortvloeien uit het gebruik van cryptoactiva als betaal- en ruilmiddel.

2.7.

Dezelfde bezorgdheid werd geuit door de Europese toezichthoudende autoriteiten (EBA, ESMA en Eiopa), die de consumenten hebben gewaarschuwd dat veel cryptoactiva zeer riskant en speculatief zijn, en niet geschikt zijn voor de meeste kleine beleggers of als betaal- of ruilmiddel. Hun standpunt is dat consumenten de zeer reële kans lopen om al hun geïnvesteerde geld te verliezen als zij cryptoactiva met een hoog risico kopen. Ze waarschuwen ook dat consumenten zich bewust moeten zijn van de risico’s van misleidende reclame, die vaak ook via sociale media en influencers wordt verspreid. Consumenten moeten met name op hun hoede zijn als er snelle of hoge opbrengsten worden beloofd.

2.8.

De directe verbindingen tussen cryptoactiva en systeemrelevante financiële instellingen en financiële kernmarkten nemen weliswaar snel toe, maar zijn momenteel beperkt. Niettemin is de institutionele betrokkenheid bij de markten voor cryptoactiva, zowel voor beleggers als voor aanbieders van diensten, het afgelopen jaar toegenomen, zij het vanaf een laag niveau. Indien het huidige traject van schaalvergroting en verwevenheid van cryptoactiva met deze instellingen zou aanhouden, zou dit gevolgen kunnen hebben voor het mondiale financiële stelsel.

2.9.

De groei in omvang en verwevenheid van cryptoactiva versterkt de noodzaak en het belang voor cryptoactiva om consistente, vergelijkbare en objectieve controles te ondergaan met als doel verslag uit te brengen over de nauwkeurigheid en volledigheid van de financiële informatie die wordt gerapporteerd aan het publiek. In september 2020 diende de Commissie dan ook een wetgevingsvoorstel in om de regelgeving inzake cryptovaluta’s in cryptoactiva te harmoniseren en te legitimeren ⁽⁸⁾. Het voorstel biedt een uitgebreid kader voor de regulering van en het toezicht op emittenten en aanbieders van cryptoactiva en verleners van diensten voor cryptoactiva, teneinde consumenten en de integriteit en stabiliteit van het financiële stelsel te beschermen. Op 30 juni 2022 hebben de medewetgevers een voorlopig politiek akkoord bereikt. De definitieve wetgevingstekst zal naar verwachting in de komende maanden worden gepubliceerd en in werking treden. Het standpunt van het EESC hierover is te vinden in zijn advies over Cryptoactiva en “distributed ledger”-technologie ⁽⁹⁾.

3. Risico’s van cryptoactiva

3.1.

De snelle groei van cryptoactiva wordt over het algemeen gekenmerkt door een slechte operationele opzet, zwak beheer van cyberrisico’s en zwakke governancekaders. Een combinatie van deze drie verhoogt de risico’s voor cliënten, waarbij cyberbeveiliging een probleem kan zijn op het gebied van cryptoactiva. Gestolen cryptoactiva vinden doorgaans hun weg naar illegale markten en worden gebruikt om verdere criminele activiteiten te financieren. Zo ook vragen criminelen in de context van gijzelsoftware-aanvallen slachtoffers vaak om het losgeld te betalen in cryptovaluta’s zoals Bitcoin ⁽¹⁰⁾. De verordening inzake digitale operationele veerkracht voor de financiële sector (DORA), waarover de medewetgevers onlangs overeenstemming hebben bereikt en waaraan momenteel de laatste hand wordt gelegd zodat zij gepubliceerd kan worden, voorziet in uniforme vereisten voor de beveiliging van netwerk- en informatiesystemen ter ondersteuning van de bedrijfsprocessen van financiële entiteiten, waaronder aanbieders van cryptoactivadiensten. Dat is nodig om een hoog gemeenschappelijk niveau van digitale operationele veerkracht te bereiken.

3.2.

Het ecosysteem van cryptoactiva staat ook tot op zekere hoogte bloot aan concentratierisico’s, doordat de handel wordt gedomineerd door een relatief klein aantal entiteiten ⁽¹¹⁾. Uit onderzoek is gebleken dat minder dan 10 000 mensen wereldwijd samen 4,8 miljoen bitcoins bezitten ⁽¹²⁾. Dat is bijna een derde van de 18,5 miljoen bitcoins die tot nu toe zijn gedolven. Deze hadden een marktwaarde van bijna 600 miljard USD. Die situatie is niet wezenlijk veranderd. Het Bitcoin-ecosysteem wordt dus nog steeds gedomineerd door grote en geconcentreerde spelers, of het nu gaat om grote delvers, bitcoin-houders of wisselaars ⁽¹³⁾. Deze concentratie maakt Bitcoin vatbaar voor systeemrisico’s en impliceert ook dat het merendeel van de baten van verdere invoering waarschijnlijk onevenredig zal terechtkomen bij een kleine groep deelnemers ⁽¹⁴⁾.

3.3.

In zijn laatste verslag ⁽¹⁵⁾ stelt de FSB dat marktsystemen zoals het bankwezen grotendeels zijn afgeschermd tegen de volatiliteit van cryptoactiva. De FSB waarschuwt echter voor het toenemende belang van digitale activa in de activiteiten van financiële instellingen. Een faillissement van een belangrijke stablecoin (die op grote schaal voor betalingen wordt gebruikt) zou de financiële stabiliteit verder kunnen aantasten, in een tijd van toenemende onzekerheid vanwege de oorlog in Oekraïne, met aanhoudend hoge grondstofprijzen. Een falende stablecoin zou ook kunnen leiden tot liquiditeitstekorten binnen het bredere ecosysteem van cryptoactiva, waardoor handelsvolumes worden beperkt.

3.4.

Zoals het EESC in een eerder advies ⁽¹⁶⁾ heeft opgemerkt, staat het volledig achter de inspanningen in de EU om het toezicht op cryptoactiva uit te breiden. Vanwege hun vermeende anonimiteit kunnen cryptoactiva echter nog steeds ten prooi vallen aan criminele bedoelingen, ondanks verbeteringen in het volgen ervan. Cryptoactiva zijn de laatste tijd ook de favoriete valuta bij cyberaanvallen, waarbij gijzelsoftware wordt gebruikt om systemen te hacken en vervolgens Bitcoin-betalingen worden geëist in ruil waarvoor waardevolle gegevens van het bedrijf niet vernietigd of gelekt zullen worden. Bovendien is het aantal meldingen van ponzi-stelsels met cryptovaluta’s toegenomen. De ECB beweert ook dat cryptovaluta’s worden gebruikt om sancties te omzeilen die zijn opgelegd aan Russische oligarchen vanwege de oorlog in Oekraïne ⁽¹⁷⁾. Het risico dat cryptoactiva worden misbruikt om de sancties tegen Rusland te omzeilen, herinnert er in belangrijke mate aan dat deze markten aan de vereiste normen moeten voldoen, met inbegrip van informatie over beleggers, antiwitwas- en openbaarmakingsvereisten.

3.5.

Misleidende informatie en een gebrek aan transparantie zijn ook zeer zorgwekkend. Sommige cryptoactiva worden agressief aangeprezen bij het publiek, waarbij gebruik wordt gemaakt van marketingmateriaal en andere informatie die onduidelijk, onvolledig, onnauwkeurig of opzettelijk misleidend kan zijn en waarbij de potentiële winsten worden overdreven en de risico’s worden genegeerd. Marketing gebeurt vaak op sociale media via influencers die niet vertellen of zij een financieel motief hebben om bepaalde cryptoactiva aan de man te brengen, met name de in opkomst zijnde “non fungible token”-kunst (NFT-kunst), die door allerlei beroemdheden en sporters wordt aangekocht.

3.6.

De toezichthoudende autoriteiten van de EU zijn van mening dat de extreme prijsschommelingen van cryptoactiva een groot risico vormen voor beleggers, hoewel soortgelijke risico’s zich ook kunnen voordoen bij wereldwijde schommelingen op de aandelenmarkten. In feite zijn veel cryptoactiva onderhevig aan plotse en extreme prijsschommelingen, waardoor ze zeer speculatief zijn, waarbij de koersen hoofdzakelijk afhangen van de vraag van beleggers. Extreme prijsschommelingen doen nieuwe twijfels rijzen over de toekomst van cryptovaluta’s als activaklasse.

3.7.

Zorgwekkend is dat beleggers het in het geval van cryptoactiva vaak vrijwel onmogelijk vinden om schadeclaims of andere rechtsvorderingen in te dienen wegens bijvoorbeeld misleidende informatie, met name omdat deze activa tot dusverre niet onder de bestaande bescherming van de huidige EU-regelgeving voor financiële diensten vallen. Beleggers worden ook niet beschermd door de depositogarantiestelsels van banken, aangezien deze alleen betrekking hebben op valuta’s en niet op cryptoactiva, aandelen of obligaties.

3.8.

In de EU moet met de uiteindelijke inwerkingtreding van MiCA het huidige gebrek aan harmonisatie tussen de lidstaten worden aangepakt. Wat belastingen betreft, zijn er verschillende benaderingen in de lidstaten, en een aantal lidstaten heft vermogenswinstbelasting op uit cryptoactiva voortvloeiende winsten tegen tarieven van 0-50 %. In 2020 heeft de EU met het aannemen van het pakket digitaal geldwezen, teneinde fintech te reguleren, het potentieel van digitale financiële diensten in termen van innovatie en concurrentie erkend, terwijl de risico’s ervan toch worden beperkt.

3.9.

Het EESC dringt aan op een doeltreffend regelgevend en operationeel instrument om de tracering en belastingnaleving van cryptoactiva te verbeteren. Het EESC is zich bewust van de problemen die worden veroorzaakt door het ontbreken van gecentraliseerd toezicht op cryptoactiva, de pseudo-anonimiteit ervan, de waarderingsmoeilijkheden, de hybride kenmerken en de snelle evolutie van de onderliggende technologie, maar is van mening dat naleving van de belastingwetgeving op basis van een symmetrische aanpak haalbaar is. Volgens een recente studie ⁽¹⁸⁾ bedroeg het potentieel aan belastinginkomsten uit de vermogenswinst aan bitcoins in de EU in 2020 in totaal 850 miljoen EUR. Daaruit blijkt duidelijk dat deze sector een grote hoeveelheid belastinginkomsten kan opleveren. Hierbij wordt er uiteraard van uitgegaan dat inkomsten uit cryptoactiva moeten worden belast, net als traditionele financiële instrumenten. Dat vereist op zijn beurt een correcte handhaving van fiscale verplichtingen op basis van een juiste opgaaf, en toegang tot gegevens die aan belastingdiensten worden verstrekt. Een extra voordeel van een betere tracering in realtime van verkopen door bedrijven zou een efficiëntere btw-inning zijn.

3.10.

Er zij op gewezen dat sommige cryptoactiva kunnen worden aangemerkt als financiële instrumenten binnen het toepassingsgebied van de richtlijn markten voor financiële instrumenten II (MiFID II), of als elektronisch geld binnen het toepassingsgebied van de richtlijn elektronisch geld, of als fondsen binnen het toepassingsgebied van de tweede richtlijn betalingsdiensten. Het probleem is dat sommige lidstaten op nationaal niveau op maat toegesneden regels hebben ingevoerd voor cryptoactiva die buiten de huidige EU-regelgeving vallen, hetgeen leidt tot fragmentatie van de regelgeving. Dit verstoort de concurrentie op de eengemaakte markt, waardoor het voor dienstverleners op het gebied van cryptoactiva moeilijker wordt om hun activiteiten over grenzen heen uit te breiden en geeft aanleiding tot regelgevingsarbitrage.

3.11.

Het EESC is het ermee eens dat de voorkeur uitgaat naar een holistische aanpak die betrekking heeft op zowel cryptoactiva die voor bestaande financiële instrumenten kunnen doorgaan als cryptoactiva die momenteel buiten het toepassingsgebied van de regelgeving vallen, maar de autoriteiten dienen zich daarbij wel aan het beginsel “dezelfde activiteit, dezelfde risico’s, dezelfde regels” te houden. Dit betekent dat voor ondernemingen die transacties verrichten in cryptoactiva waarbij vergelijkbare risico’s moeten worden afgedekt als bij traditionele transacties, voortgebouwd dient te worden op al bestaande regelgevingskaders. Dat is noodzakelijk om asymmetrieën te voorkomen tussen analoge diensten en activa die door technische omstandigheden onder verschillende kaders zouden kunnen vallen. Om risico’s te beperken is het bovendien zaak dat er na innovaties op het gebied van cryptoactiva altijd doeltreffende regelgevende maatregelen worden genomen.

3.12.

Ten slotte zijn de milieugevolgen van cryptoactiva en bijbehorende delvingactiviteiten enorm belangrijk, gezien de klimaatverbintenissen van de EU in het kader van de Green Deal. Een recente studie van De Nederlandsche Bank (2021) meldt dat de koolstofvoetafdruk van het Bitcoin-netwerk toeneemt, met een totaal elektriciteitsverbruik van het netwerk dat vergelijkbaar is met het elektriciteitsverbruik van Nederland en resulterende milieukosten van 4,2 miljard EUR ⁽¹⁹⁾. Dit gezegd zijnde, kan het relevant zijn om het elektriciteitsverbruik van de mondiale banksector te vergelijken. In dit verband merkt het EESC op dat opkomende DLT’s, zoals blockchain, naar het schijnt worden gebruikt om de levering van duurzame infrastructuur voor een koolstofarme toekomst mogelijk te maken. Maar concreet bewijs hiervoor ontbreekt vooralsnog. Positief is dat ontwikkelaars in de energiesector DLT-technologie proberen te gebruiken om de energiedistributie te decentraliseren, energienetwerken te beheren door middel van slimme contracten en vraagresponsdiensten aan te bieden die verband houden met elektriciteitsgebruik en aanbodprognoses.

4. Mogelijkheden die voortvloeien uit cryptoactiva

4.1.

In het licht van de bovengenoemde risico’s is het onduidelijk of cryptovaluta’s ooit een gangbaar ruilmiddel zullen worden. Het is echter niet onredelijk te voorspellen dat de tekortkomingen die cryptoactiva hebben gekenmerkt, zoals de verwerkingscapaciteit en het zeer hoge energieverbruik voor de delving ervan, met toekomstige technologische ontwikkelingen kunnen worden verholpen. Hetzelfde kan worden gezegd van de bijbehorende risico’s van criminele activiteiten en het witwassen van geld, waar het illegale aandeel van het transactievolume in cryptovaluta’s daalde van 0,62 % in 2020 tot 0,15 % in 2021 ⁽²⁰⁾ en wetshandhavingsinstanties steeds beter worden in het opsporen en in beslag nemen van illegale cryptovaluta’s. In het licht hiervan merkt het EESC op dat de Europese Commissie sinds de publicatie van haar fintechactieplan in maart 2018 zowel de kansen als de uitdagingen die cryptoactiva met zich meebrengen, heeft bestudeerd.

4.2.

Hoezeer er ook een solide wetgevingskader voor cryptoactiva moet komen, zoals uiteengezet in het voorstel van de Commissie ⁽²¹⁾, is het EESC toch van mening dat blockchain, als de belangrijkste onderliggende technologie voor cryptoactiva, de bestaande risico’s in hoge mate zou kunnen ondervangen. De potentiële voordelen van blockchain variëren van realtimetransacties die risicovermindering en beter kapitaalbeheer mogelijk maken, tot verbeterde effectiviteit van de regelgeving, bijvoorbeeld door blockchain te gebruiken voor ken-uw-klantcontroles of antiwitwascontroles. Bovendien zorgt blockchain voor een verbeterde cyberveiligheid, aangezien het hacken van een op blockchain gebaseerd ecosysteem exorbitante middelen zou vereisen qua netwerk- en rekenkracht. Er is ook een enorm potentieel voor integratie met andere opkomende technologieën, zoals artificiële intelligentie en het internet der dingen, om de technologie voor cryptoactiva te ondersteunen.

4.3.

Zoals eerder opgemerkt, is het gebrek aan transparantie en informatie een ernstig probleem rond cryptoactiva, hetgeen leidt tot zowel pseudo-anonimiteit als schaarse belastinggegevens. Verdere technologische ontwikkelingen kunnen helpen de bestaande beperkingen aan te pakken en aldus de transparantie en de kwaliteit van de gegevens die voor nalevingsdoeleinden naar de belastingdiensten worden gezonden, te verbeteren, en belastingfraude en illegale transacties aan te pakken. Daarnaast zouden synergieën tussen blockchain en artificiële intelligentie een oplossing kunnen bieden, aangezien blockchaintechnologie hoogwaardige gegevens oplevert voor AI-toepassingen, transparante patronen voor benchmarkingstudies en de integriteit van een geautomatiseerde belastingaanslag waarborgt.

4.4.

Verdere technologische ontwikkelingen op het gebied van blockchain zouden banken er ook toe kunnen aanzetten samen te werken binnen het blockchainecosysteem, zodat zij informatie en ervaringen kunnen delen met de bredere blockchaingemeenschap via een op blockchain gebaseerd handelsfinancieringsplatform. Een dergelijke infrastructuur zou een volledig geïntegreerde end-to-end verhandelings-, afwikkelings- en bewaardienst voor digitale activa kunnen bieden op basis van blockchain. Het zou ook een veilige omgeving kunnen bieden voor de uitgifte en verhandeling van digitale activa, en de tokenisering van bestaande effecten en niet-bancaire activa mogelijk kunnen maken om voorheen niet-verhandelbare activa verhandelbaar te maken.

4.5.

Om dit te bereiken, moet er natuurlijk een robuust regelgevingskader zijn. Dit gezegd zijnde, moet het regelgevingskader consistent zijn in alle rechtsgebieden en niet alleen binnen de EU. Om de consument te beschermen moeten binnen en buiten de EU normen worden vastgesteld die zijn gebaseerd op de beginselen van een gelijk speelveld. In dit verband steunt het EESC de verordening inzake geldovermakingen (TFR), hoewel deze op sommige punten verder gaat dan in het geval van traditionele financiële transacties. Tegelijkertijd is het EESC echter voorstander van innovatie in de EU en is het belangrijk dat gewone, op blockchaintechnologie gebaseerde producten die niet financieel van aard zijn, net zo worden behandeld als hun fysieke tegenhangers en niet als financiële instrumenten, conform het beginsel “dezelfde activiteit, dezelfde risico’s, dezelfde regels”.

4.6.

De laatste overweging betreft de mogelijke invoering van een digitale euro. Er moet duidelijk worden gemaakt dat een digitale euro niet tot de cryptoactiva behoort, maar een andere verschijningsvorm van de euro is ⁽²²⁾. Met een digitale euro zouden EU-burgers in de hele eurozone digitale betalingen kunnen doen, net zoals zij daar contant geld kunnen gebruiken voor fysieke betalingen. Invoering van een digitale euro heeft natuurlijk haar voors en tegens, maar lijkt wel een logische stap nu betalingen steeds meer gedigitaliseerd worden. Dat is om twee belangrijke redenen van cruciaal belang: een digitale euro zou enig tegenwicht kunnen bieden aan de marktdominantie ven de VS op het gebied van stablecoins, en het is van belang dat de ECB toezicht blijft houden op ontwikkelingen in cryptoactiva en de mogelijke gevolgen daarvan voor het monetaire beleid en op de risico’s die cryptoactiva kunnen inhouden voor de goede werking van marktinfrastructuren en betalingen, alsook voor de stabiliteit van het financiële stelsel.

Brussel, 22 september 2022.

De voorzitter van het Europees Economisch en Sociaal Comité

Christa SCHWENG

⁽¹⁾ De definitieve tekst zal naar verwachting tegen eind september 2022 door het Coreper worden goedgekeurd en daarom hoogstwaarschijnlijk niet beschikbaar zijn vóór de goedkeuring van dit EESC-advies.

⁽²⁾ De TFR vloeit in wezen voort uit de aanbeveling van de FATF om betalingsdienstaanbieders te verplichten geldovermakingen vergezeld te doen gaan van informatie over de betaler en de begunstigde. Nieuwe technologieën, zoals bij de overmaking van cryptoactiva worden gebruikt, zullen onder de TFR vallen.

⁽³⁾ Assessment of Risks to Financial Stability from Crypto-assets.

⁽⁴⁾ Liao en Caramichael, “Stablecoins: Growth Potential and Impact on Banking”, International Finance Discussion Papers No 1334, Washington: Board of Governors of the Federal Reserve System (2022).

⁽⁵⁾ DeFi komt neer op het decentraal verlenen van financiële diensten, d.w.z. zonder een tussenpersoon, zodat een en ander gemakkelijker verloopt. Zodra zij door individuele personen zijn ontwikkeld, worden DeFi-toepassingen uitgerold op de blockchain, waar zij steeds meer een eigen leven gaan leiden naarmate het beheer ervan wordt overgedragen aan de gebruikersgemeenschap. De ultieme vorm van een DeFi-toepassing is een gedecentraliseerde autonome organisatie (DAO). Dit verschilt hemelsbreed van het traditionele financiële stelsel, waar centrale intermediairs de controle hebben over de toegang tot financiële diensten. Bij DeFi’s komt meer kijken dan het gebruik van blockchaintechnologie; het is eerder zo dat het ontbreken van tussenpersonen (mogelijk gemaakt door blockchain) tot DeFi’s leidt.

⁽⁶⁾ Chainalysis (2021).

⁽⁷⁾ Zie Sajeev, K.C., Afjal, M., “Contagion effect of cryptocurrency on the securities market: a study of Bitcoin volatility using diagonal BEKK and DCC GARCH models”, SN Bus Econ 2, 57 (2022).

⁽⁸⁾ Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende markten in cryptoactiva en tot wijziging van Richtlijn (EU) 2019/1937, COM(2020) 593 final van 24.9.2020.

⁽⁹⁾PB C 155 van 30.4.2021, blz. 31.

⁽¹⁰⁾ Crypto-assets: Key developments, regulatory concerns and responses.

⁽¹¹⁾ Het concentratierisico is niet absoluut en beperkt zich tot het ecosysteem van cryptoactiva. Het heeft geen betrekking op de concentratie van rijkdom zoals beschreven in bijvoorbeeld Forbes World's Billionaires List.

⁽¹²⁾ Makarov, I., Schoar, A., “Blockchain Analysis of the Bitcoin Market” (18 april 2022).

⁽¹³⁾ Cryptomining is het proces waarbij door het oplossen van complexe wiskundige problemen nieuwe blokken aan de blockchain worden toegevoegd. Het doel van mining is transacties in cryptovaluta te controleren en een “proof of work” te kunnen leveren. Daarbij wordt deze informatie toegevoegd aan een blok op de blockchain, die als grootboek voor mining-transacties fungeert.

⁽¹⁴⁾ Makarov, I., Schoar, A., “Blockchain Analysis of the Bitcoin Market” (18 april 2022).

⁽¹⁵⁾ Assessment of Risks to Financial Stability from Crypto-assets.

⁽¹⁶⁾ EESC-advies over Cryptoactiva en “distributed ledger”-technologie (PB C 155 van 30.4.2021, blz. 31).

⁽¹⁷⁾ Volgens ECB-president Christine Lagarde worden cryptovaluta gebruikt om sancties tegen Rusland te omzeilen.

⁽¹⁸⁾ Thiemann, A. (2021), “Cryptocurrencies: An empirical View from a Tax Perspective”, JRC Working Papers on Taxation and Structural Reforms No 12/2021, Europese Commissie, Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek , Sevilla, JRC126109.

⁽¹⁹⁾ Trespalacios, J.P., en Dijk, J., “The carbon footprint of bitcoin”, De Nederlandsche Bank, serie DNB Analyse, 2021.

⁽²⁰⁾ The Chainalysis 2022 Crypto Crime Report.

⁽²¹⁾ Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende markten in cryptoactiva en tot wijziging van Richtlijn (EU) 2019/1937, COM(2020) 593 final.

⁽²²⁾ Zie het lopende initiatiefadvies over een digitale euro.