Resolutie van het Europees Parlement van 24 november 2022 over de aanhoudende onderdrukking van de democratische oppositie en het maatschappelijk middenveld in Belarus (2022/2956(RSP))

11.5.2023

Publicatieblad van de Europese Unie

C 167/48

P9_TA(2022)0418

De voortdurende onderdrukking van de democratische oppositie en het maatschappelijk middenveld in Belarus

Resolutie van het Europees Parlement van 24 november 2022 over de aanhoudende onderdrukking van de democratische oppositie en het maatschappelijk middenveld in Belarus (2022/2956(RSP))

(2023/C 167/07)

Het Europees Parlement,

—	gezien zijn eerdere resoluties over Belarus,

—	gezien de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en alle mensenrechtenverdragen waarbij Belarus partij is,

—	gezien de conclusies van de Raad van 12 oktober 2020,

—	gezien de conclusies van de Europese Raad van 21 en 22 oktober 2021,

—	gezien de verslagen die zijn opgesteld door internationale en onafhankelijke Belarussische mensenrechtenorganisaties,

—

gezien de verslagen van 4 mei 2021 en 20 juli 2022 van Anaïs Marin, de speciale rapporteur van de VN voor de mensenrechtensituatie in Belarus, voor de VN-Mensenrechtenraad, en gezien de oproep van VN-deskundigen op 10 oktober 2022 tot onmiddellijke vrijlating van de gevangengehouden Nobelprijswinnaar en andere rechtenactivisten in Belarus,

—	gezien het verslag van 4 maart 2022 van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de mensenrechten over de situatie van de mensenrechten in Belarus in de aanloop naar en de nasleep van de presidentsverkiezingen van 2020,

—	gezien de verklaring van de ministers van Buitenlandse Zaken van de G7 van 4 november 2022 over Belarus,

—	gezien de verklaring van 13 juli 2022 van de vertegenwoordiger voor mediavrijheid van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) over de aanhoudende gevangenneming van journalisten en andere personen die voor de media werken in Belarus,

—	gezien de verklaring van de Europese Dienst voor extern optreden (EDEO) van 7 oktober 2022 over de rechterlijke uitspraak tegen onafhankelijke mediavertegenwoordigers,

—	gezien artikel 144, lid 5, en artikel 132, lid 4, van zijn Reglement,

overwegende dat de systematische onderdrukking van het maatschappelijk middenveld en mensenrechtenverdedigers door het Belarussische regime erop gericht is om alle resterende onafhankelijke stemmen in Belarus het zwijgen op te leggen; overwegende dat naar schatting meer dan 10 000 Belarussen op een of ander ogenblik zijn vastgehouden vanwege protest tegen het regime; overwegende dat mensenrechtenverdedigers, politici van de oppositie, het maatschappelijk middenveld, kunstenaars, onafhankelijke journalisten, vakbondsleiders en -leden en andere activisten stelselmatig het slachtoffer worden van gewelddadige onderdrukking en gedwongen worden te vluchten;

overwegende dat de mensenrechtenschendingen in Belarus sinds augustus 2020 zijn geëscaleerd, en er in november 2022 meer dan 1 400 politieke gevangenen zijn, onder wie de winnaar van de Nobelprijs 2022 Ales Bjaljatski; overwegende dat onder de gevangenen ook minderjarigen, mensen met een handicap, gepensioneerden en ernstig zieke personen zijn; overwegende dat de rechtszaken tegen politieke gevangenen worden voortgezet, waarbij ongezien strenge vonnissen worden geëist;

overwegende dat steeds hardhandiger wordt opgetreden tegen de breed gesteunde prodemocratische oppositiebeweging van Belarus; overwegende dat in oktober 2022 een regionale rechter uit Hrodna een straf van 25 jaar heeft geëist tegen politieke activist Mikalai Awtoechovitsj, op grond van volledig verzonnen aanklachten, waaronder hoogverraad; overwegende dat dit de langste gevangenisstraf ooit is die is uitgesproken tegen een tegenstander van het Loekasjenka-regime; overwegende dat de heer Awtoechovitsj, die afgelopen zomer in hongerstaking is gegaan, sinds het begin van zijn opsluiting is geslagen en gemarteld;

overwegende dat elf andere beklaagden in deze zaak, namelijk Paval Sava, Halina Dzerbisj, Volha Majorava, Viktar Snehoer, Oeladzimer Hoendar, Sjarhej Razanovitsj, Paval Razanovitsj, Lyobov Razanovitsj, Iryna Melcher, Anton Melcher en Iryna Haratsjkin, samen met de heer Awtoechovitsj de “twaalf rond Awtoechovitsj” worden genoemd, en veroordeeld zijn tot een totale gevangenisstraf van 169,5 jaar; overwegende dat sommigen van deze gedetineerden herhaaldelijk in eenzame opsluiting zijn geplaatst nadat hun familieleden hadden verklaard dat de gevangenisbewakers gevangenen gewelddadig behandelen en zelfs martelen;

overwegende dat Belarussische rechters honderden oneerlijke en willekeurige vonnissen hebben uitgesproken in politiek gemotiveerde processen in de “rondedans”-zaak, die vaak achter gesloten deuren en zonder behoorlijke rechtsgang zijn gevoerd, en zonder dat er toegang werd verleend aan EU-diplomaten om deze als waarnemer bij te wonen;

overwegende dat het onderzoekscomité van Belarus speciale verstekprocedures heeft ingeleid tegen leiders van de democratische Belarussische oppositie en leden van de coördinatieraad, zoals Svjatlana Tsichanowskaja, Pavel Latoesjka, Volha Kavalkova, Maria Maroz, Siarhei Dyleuski, Dmitry Navosja, Valeria Zanemonskaja, Daniil Bogdanovitsj, Yanina Sazanovitsj, Volha Vysotskaja, Aleksandra Gerasimova, Aljaksandr Opeikin en Dmitry Soloviev;

overwegende dat leiders en vertegenwoordigers van de democratische oppositiepartijen, onder wie Pavel Seviarynets, Mikalai Kazlow, Antanina Kavaleva, Aksana Aljakseeva, Tatsiana en Dzmitry Kanewski, Ihar Salavei, Pavel Spiryn, Oeladzimir Niapomniasjtsych, Aljaksandr Agraitsovitsj, Pavel Belavus, Andrei Koedzik, Mikolai Siarhienka, Ramuald Oelan, Aljaksandr Nahela, Andrei Kabanau, Artur Smaliakow, Andrei Asmalowski, Dziana Tsjarnusjyna, Mikola Statkevitsj, Siarhei Tsichanowski, Viktar Babaryka, Maryia Kalesnikava, Maksim Znak, Ihar Losik en Sergey Sparisj, nog altijd in onmenselijke omstandigheden worden vastgehouden;

overwegende dat het Belarussische regime geen onderzoek instelt naar de duizenden aangiften van politiegeweld; overwegende dat het de verantwoordelijkheden voor dit optreden eerder aanmoedigt en beloont; overwegende dat de hopeloze situatie van het Belarussische volk wordt bestendigd door de wijdverbreide straffeloosheid voor schendingen van de mensenrechten; overwegende dat het recht van slachtoffers op een eerlijk proces wordt belemmerd door het ontbreken van een rechtsstaat;

overwegende dat Belarus het enige land in Europa is waar de doodstraf wordt toegepast, en dat onlangs is aangekondigd dat er terechtstellingen van politieke tegenstanders van het regime zouden worden uitgevoerd; overwegende dat het wetboek van strafrecht van Belarus in januari 2022 is gewijzigd en in mei 2022 door Loekasjenka wettelijk is bekrachtigd om de doodstraf uit te breiden tot “pogingen tot terroristische daden”, met als uiteindelijk doel politieke dissidenten tot doelwit te maken en veroordeling bij verstek op “extremistische” of “terroristische” gronden mogelijk te maken;

overwegende dat het Loekasjenka-regime nog steeds gebruikmaakt van marteling, en politieke gevangenen melding blijven maken van een verslechterende gezondheidssituatie, vernederingen en een onmenselijke en wrede behandeling; overwegende dat Loekasjenka zijn campagne tegen mensenrechtenactivisten en journalisten heeft uitgebreid, en Andrzej Poczobut, een vooraanstaande journalist en activist van de Poolse minderheid in Belarus die op de terroristenlijst was geplaatst, gevangen heeft gezet; overwegende dat de onaanvaardbare vervolging van de Poolse en andere minderheden is toegenomen, met recente besluiten van de Belarussische autoriteiten die erop gericht zijn onderwijs in het Pools en Litouws af te schaffen, huiszoekingen bij Poolse leiders en de verwoesting van Poolse kerkhoven en graven van dichters, schrijvers, opstandelingen en soldaten van het Thuisleger; overwegende dat de autoriteiten het contract op grond waarvan de rooms-katholieke parochie van Sint-Simon en Sint-Helena gratis gebruik konden maken van de rode katholieke kerk hebben beëindigd, waardoor deze haar eigendommen uit de kerk moest verwijderen;

K.	overwegende dat universiteitsstudenten volgens de speciale rapporteur voor de mensenrechtensituatie in Belarus het risico lopen op willekeurige opsluiting, ongerechtvaardigde schorsing en verwijdering van de studie, waardoor hun academische vrijheid duidelijk wordt bedreigd;

L.	overwegende dat Belarus zich heeft teruggetrokken uit het Verdrag van Aarhus, dat een positieve uitwerking had op de bestendiging van toegangsrechten, duurzame ontwikkeling en milieudemocratie;

overwegende dat de autoriteiten vaak hun toevlucht nemen tot toezicht, onlinecensuur en desinformatie, waarbij zij gebruikmaken van technologieën om de bevolking in bedwang te houden; overwegende dat deze onderdrukkingspraktijken nog een stap vormen in de richting van digitaal autoritarisme en de onderdrukking van de digitale rechten van mensen in Belarus, met de verergerende intimidatie van burgers en een krimpende ruimte voor het maatschappelijk middenveld tot gevolg; overwegende dat hierdoor geen sprake meer is van vrijheid van meningsuiting;

N.	overwegende dat onafhankelijke media op 14 november 2022 hebben bericht over de strafrechtelijke vervolging van Irena Valius en Renata Dzemantsjoek, de leiders van de Bond van Polen in Belarus;

O.	overwegende dat het Loekasjenka-regime in Belarus de ongerechtvaardigde aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne mogelijk blijft maken door Rusland toe te staan Belarussisch grondgebied te gebruiken voor militaire aanvallen op Oekraïne;

overwegende dat de Belarussen die zich bij de anti-oorlogsbeweging hebben aangesloten, het doelwit zijn van repressieve maatregelen, onder administratief arrest worden geplaatst of worden beschuldigd van strafbare feiten, zo ook de advocaat Aleksander Danilevitsj die strafrechtelijk wordt vervolgd in verband met zijn ondertekening van een openbare petitie tegen de oorlog in Oekraïne, en drie Belarussische burgers, Dzianis Dzikoen, Dzmitry Ravitsj en Aleh Malchanau, die worden beschuldigd van terrorisme omdat zij de spoorweginfrastructuur hadden gesaboteerd om het vervoer van Russisch militair materieel te verhinderen;

Q.	overwegende dat er een reeks strafrechtelijke onderzoeken loopt tegen het mensenrechtencentrum van Viasna en dat er aanklachten zijn ingediend tegen onder anderen Ales Bjaljatski, Valjantsin Stefanovitsj, Oeladzimir Labkovitsj, Marfa Rabkova, Leanid Soedalenka, Tatsjana Lasitsa en Andrei Tsjapioek;

overwegende dat meer dan 600 niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) zijn of worden opgeheven, met inbegrip van praktisch alle mensenrechtengroepen die in het land actief zijn; overwegende dat onafhankelijke vakbonden nog steeds worden vervolgd, en dat hun leiders en activisten, onder wie Aljaksandr Jarasjoek, Henadz Fjadynitsj, Siarhei Antoesevitsj, Michail Hromau, Iryna Boed-Hoesaim, Janina Malasj, Vasil Berasnieu, Zinaida Michnjoek, Aljaksandr Misjoek, Ihar Povarau, Jauhen Hovar, Artsiom Zjernak en Daniil Tsjeunakou, nog in de gevangenis zitten; overwegende dat het hooggerechtshof van Belarus het Belarussische Congres van democratische vakbonden — een overkoepelende organisatie voor onafhankelijke vakbonden — heeft opgeheven, en daarmee alle onafhankelijke vakbonden in feite heeft verboden;

overwegende dat journalisten, zoals Katsjaryna Andrejeva, Iryna Slaunikava, Sjarhei Satsoek, Ihar Losik, Ksenia Loetskina en Andrei Koeznetsjyk, een van de voornaamste doelwitten van dit regime blijven; overwegende dat het regionaal hof van Minsk op 6 oktober 2022 drie journalisten van het verboden onafhankelijke mediakanaal BelaPAN, namelijk Iryna Leusjyna, hoofdredacteur, Dzmitry Navazjylau, directeur, Andrei Aljaksandrau, plaatsvervangend directeur, en een onafhankelijke journalist, Iryna Zlobina, heeft veroordeeld tot gevangenisstraffen uiteenlopend van 4 tot 14 jaar;

T.	overwegende dat de vrijheid van vreedzame vergadering voortdurend wordt geschonden; overwegende dat er sinds de frauduleuze presidentsverkiezingen van augustus 2020 geen straatpotesten van de oppositie zijn toegestaan;

overwegende dat Loekasjenka zijn beleid voor het “russificeren” van Belarus voortzet, waarbij hij aanstuurt op de marginalisering en vernietiging van uitingen van de nationale identiteit van de Belarussen, ook op het gebied van taal, onderwijs en cultuur, door middel van willekeurige arrestaties, opsluiting en met name de brute behandeling van culturele figuren;

blijft vastberaden solidair met de bevolking van Belarus en met de leden van de democratische oppositie en het maatschappelijk middenveld, die blijven pleiten voor een vrij, soeverein en democratisch Belarus;

herinnert eraan dat de EU en haar lidstaten de resultaten van de presidentsverkiezingen van 2020 niet hebben erkend omdat die op grote schaal zijn vervalst, en dat zij Aljaksandr Loekasjenka niet erkennen als de president van Belarus; dringt aan op voortdurende steun voor de Belarussische democratische oppositie en het onafhankelijk maatschappelijk middenveld, met inbegrip van leden van de Europese politieke families; juicht de vorming toe van het verenigde overgangskabinet van Belarus onder leiding van Svjatlana Tsichanowskaja, die volgt op de oprichting van de coördinatieraad en de schaduwregering; roept de democratische oppositie op de eenheid te handhaven en te bevorderen met het oog op een vrij, democratisch en onafhankelijk Belarus; merkt op dat vele Belarussen Svjatlana Tsichanowskaja als de winnaar van de presidentsverkiezingen van 2020 beschouwen;

herinnert aan zijn onwrikbare steun aan de democratische oppositie en het maatschappelijk middenveld van Belarus en roept deze op te blijven handelen in het belang van het Belarussische volk en een plan uit te werken om het land te hervormen; wijst erop dat de overwinning van Oekraïne democratische verandering in Belarus zal bespoedigen; herhaalt dat overeenkomstig de beginselen van de OVSE de legitieme eisen van de bevolking van Belarus inzake democratie op basis van mensenrechten en fundamentele vrijheden, welvaart, soevereiniteit en veiligheid moeten worden ingewilligd; herhaalt zijn eerdere oproepen tot nieuwe vrije en eerlijke verkiezingen met internationale waarnemers van het Bureau voor Democratische Instellingen en Mensenrechten van de OVSE;

veroordeelt met klem de ongerechtvaardigde en politiek gemotiveerde straffen die zijn uitgesproken tegen de “twaalf rond Awtoechovitsj” en tegen meer dan 1 400 politiek gevangenen die worden vastgehouden; eist dat onmiddellijk een einde wordt gemaakt aan het geweld en de repressie, dat alle politiek gevangenen en alle personen die willekeurig worden vastgehouden of gearresteerd of veroordeeld zijn om politiek gemotiveerde redenen, onvoorwaardelijk worden vrijgelaten, en dat alle aanklachten tegen hen worden ingetrokken; eist tevens dat zij volledig worden gerehabiliteerd en dat zij financieel worden vergoed voor de schade die zij hebben geleden als gevolg van hun onwettige detentie; onderstreept dat in de tussentijd informatie moet worden verstrekt over hun verblijfplaats en detentieomstandigheden, dat zij toegang moeten krijgen tot de advocaten van hun keuze en tot medische ondersteuning, en dat zij moeten kunnen communiceren met hun familieleden; eist dat het regime van Loekasjenka ervoor zorgt dat de processen van alle politiek gevangenen, onder wie prodemocratische activisten, leden van de democratische oppositie, mensenrechtenactivisten, journalisten en vakbondsleden, kunnen worden bijgewoond en gevolgd;

veroordeelt met klem de betrokkenheid van Belarus bij de ongerechtvaardigde en niet-uitgelokte aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne; veroordeelt dat opnieuw Russische strijdkrachten in Belarus worden ingezet; veroordeelt de agressieve en op bedreigingen gebaseerde retoriek van Belarussische ambtenaren ten aanzien van Oekraïne; merkt op dat Loekasjenka en de personen in zijn entourage evenzeer verantwoordelijk zijn voor de oorlogsmisdaden in Oekraïne en ter verantwoording moeten worden geroepen voor het internationaal tribunaal en het Internationaal Strafhof;

verzoekt de Commissie, de lidstaten en de EDEO samen te werken met internationale partners, zoals het Moskou-mechanisme van de OVSE en de Mensenrechtenraad van de VN, alsook met mensenrechtenactivisten en maatschappelijke organisaties ter plaatse, om te waarborgen dat mensenrechtenschendingen worden gemonitord, gedocumenteerd en gemeld, dat de daders ter verantwoording worden geroepen en dat er gerechtigheid komt voor de slachtoffers; verwelkomt en steunt de oprichting van het Internationaal Platform inzake verantwoordingsplicht voor Belarus; herhaalt hoe belangrijk het is het diplomatieke isolement van Belarus voort te zetten, de diplomatieke aanwezigheid van de EU en haar lidstaten in het land te beperken en door te gaan met het isolement van Belarus in internationale organisaties;

dringt er bij de Belarussische autoriteiten op aan een einde te maken aan alle onderdrukking, vervolging, foltering en mishandeling van de bevolking, met inbegrip van geweld tegen vrouwen en kwetsbare groepen en gedwongen verdwijningen; blijft de onmenselijke detentieomstandigheden en de aanhoudende vernedering en verslechterende gezondheid van de politiek gevangenen aanklagen;

is bezorgd dat leveranciers aan grote, in de EU gevestigde bedrijven gebruikmaken van dwangarbeid door gedetineerden in Belarussische strafkolonies; verzoekt alle in de EU gevestigde bedrijven bijzondere zorgvuldigheid te betrachten en hun betrekkingen te beëindigen met alle Belarussische leveranciers die gebruikmaken van dwangarbeid in hun toeleveringsketen, de burgerrechten en politieke rechten van hun werknemers onderdrukken of openlijk steun verlenen aan het gewelddadige regime; roept de Raad op sancties op te leggen aan alle Belarussische of internationale bedrijven die actief zijn in Belarus en die gebruikmaken van dwangarbeid in hun toeleveringsketen, de burgerrechten en politieke rechten van hun werknemers onderdrukken of openlijk steun verlenen aan het gewelddadige regime; dringt er bij het regime van Loekasjenka op aan een einde te maken aan de dwangarbeid in strafkolonies;

veroordeelt de inspanningen van Loekasjenka om de Belarussische cultuur, met inbegrip van de culturen van minderheden, te ondergraven en de natie te russificeren; roept de EU op steun te verlenen aan Belarussische onafhankelijke culturele organisaties zoals theaters, koren, scholen, folkloristische gezelschappen en artiesten; betreurt het besluit van het Belarussische Ministerie van Binnenlandse Zaken om de vaderlandslievende leuze “Zjive Belaroes!” (Leve Belarus!) als nazistische leuze te bestempelen;

10.

veroordeelt ten stelligste het gebruik van het Belarussische grondgebied door Rusland voor zijn militaire agressie tegen Oekraïne; is ingenomen met het optreden van de Belarussische samenleving om zich ertegen te verzetten dat het grondgebied van Belarus ter wille van de Russische invasie van Oekraïne wordt gebruikt; spreekt zijn steun uit voor het Kastoes Kalinowski- en Pahonia-regiment, dat Oekraïne steunt in zijn verdediging tegen de Russische aanvalsoorlog; deelt het standpunt van de democratische oppositie en het maatschappelijk middenveld van Belarus dat het land moet worden erkend als bezet of feitelijk bezet gebied, en sluit zich aan bij hun pleidooi voor de onmiddellijke terugtrekking van de Russische troepen uit Belarus en Oekraïne;

11.

herhaalt zijn oproep aan de Raad en de Commissie om het omzeilen van sancties te voorkomen en dringt erop aan alle sancties tegen Rusland ook te laten gelden voor Belarus en er bij alle toekomstige sanctierondes op toe te zien dat zij op passende wijze worden toegepast; verzoekt de Commissie, de medewetgevers en de lidstaten de wettelijke regeling voor de confiscatie van door de EU bevroren tegoeden aan te vullen, zodat ook de tegoeden kunnen worden geconfisqueerd van Loekasjenka, zijn familieleden en vertrouwelingen die het regime mogelijk maken, onder wie rechters, aanklagers, propagandisten, militieleden, leden van de KGB en van de veiligheidsdiensten die betrokken zijn bij de repressie, veroordelingen, onwettige opsluitingen en folteringen, en dringt erop aan dat deze middelen worden benut om de slachtoffers en de Belarussische democratische oppositie te ondersteunen;

12.

is ingenomen met de toekenning van de Nobelprijs voor de Vrede van 2022 aan Ales Bjaljatski, mensenrechtenactivist, oprichter van het mensenrechtencentrum Vjasna en winnaar van de Sacharovprijs van 2020; veroordeelt de voortdurende opsluiting van Ales Bjaljatski, Valjantsin Stefanovitsj en Oeladzimir Labkovitsj wegens politiek gemotiveerde beschuldigingen van smokkel en financiering van collectieve acties die de openbare orde verstoren, waar tot 12 jaar gevangenisstraf op staat, en dringt aan op hun onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating; sluit zich aan bij de oproep van de voorzitter van het Noorse Nobelcomité tot het regime van Loekasjenka om Ales Bjaljatski vrij te laten vóór de uitreiking van de Nobelprijs voor de Vrede op 10 december 2022;

13.

is ingenomen met de oprichting van een contactgroep in de Raad van Europa in samenwerking met de democratische krachten en het maatschappelijk middenveld van Belarus; spoort de EU-instellingen en -lidstaten en internationale organisaties aan de systemische samenwerking met democratische vertegenwoordigers van Belarus te versterken;

14.

juicht toe dat de EU en haar lidstaten, en met name Polen en Litouwen, steun en bescherming bieden aan Belarussen die hun land zijn moeten ontvluchten; roept de lidstaten op de solidariteit met mensen die Belarus ontvluchten, voort te zetten, en verzoekt de Commissie deze inspanningen verder te ondersteunen;

15.

is ingenomen met het alomvattende plan van de Commissie voor economische steun aan een democratisch Belarus, maar eist dat de middelen daarvoor onmiddellijk beschikbaar worden gesteld ter ondersteuning van de cruciale werkzaamheden van het maatschappelijk middenveld, onafhankelijke media, de vakbonden en de Belarussische oppositie in ballingschap, alsook van degenen die het onderdrukkende regime ontvluchten; verzoekt de Europese politieke partijen en stichtingen rechtstreeks steun te verlenen aan de Belarussische leden van hun partij en aan de oppositie in ruimere zin; verzoekt de Commissie onafhankelijke nieuwskanalen te blijven steunen, en met name nieuwe media zoals NEXTA, dat geen financiële steun van de EU krijgt hoewel het een breed publiek heeft in Belarus;

16.

dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan de democratische oppositie, activisten van het maatschappelijk middenveld en mensenrechtenactivisten, vakbondsvertegenwoordigers en onafhankelijke media in Belarus en in het buitenland te blijven bijstaan met het oog op de voorbereiding van de toekomstige democratische transitie van het land; juicht toe dat de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid (VV/HV) Svjatlana Tsichanowskaja regelmatig uitnodigt voor de vergaderingen van de Raad Buitenlandse Zaken, met inbegrip van het foto- en videomoment van 14 november 2022; is in dit verband ingenomen met de oprichting van de missie voor een democratisch Belarus in Brussel;

17.

verzoekt de Commissie en de lidstaten regels en procedures op te stellen voor gevallen waarin mensenrechtenactivisten en andere activisten van het maatschappelijk middenveld het staatsburgerschap in Belarus wordt ontnomen, en voor steunverlening aan Belarussische burgers in de EU van wie de identiteitsdocumenten binnenkort gaan vervallen maar niet kunnen worden hernieuwd, aangezien zij niet naar Belarus kunnen terugkeren;

18.

roept de Raad en de VV/HV op verdere maatregelen naast de sancties te onderzoeken en een coherente en alomvattende langetermijnaanpak ten aanzien van Belarus te ontwikkelen, in nauwe coördinatie met gelijkgezinde landen en internationale organisaties; roept de EDEO op het voortouw te nemen bij de coördinatie van een coherent beleid met de lidstaten en andere EU-instellingen;

19.

hekelt het besluit van Belarus om zich terug te trekken uit het Verdrag van Aarhus, terwijl Belarus de kerncentrale van Astravets toch in gebruik heeft genomen zonder volledig uitvoering te geven aan de aanbevelingen in het kader van de stresstests, en betreurt de verdere nalatigheid met betrekking tot de naleving van de hoogste nucleaire veiligheidsvoorschriften in de kerncentrale van Astravets; veroordeelt de wrede vervolging door het Belarussische regime van milieu- en mensenrechtenactivisten en ngo’s die bezorgd zijn voor de nucleaire veiligheid;

20.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, de regeringen en parlementen van de lidstaten, de Raad van Europa, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa, de autoriteiten van de Republiek Belarus en van de Russische Federatie en aan de vertegenwoordigers van de Belarussische democratische oppositie.