Bekendmaking van een aanvraag tot registratie van een naam overeenkomstig artikel 50, lid 2, punt a), van Verordening (EU) nr. 1151/2012 van het Europees Parlement en de Raad inzake kwaliteitsregelingen voor landbouwproducten en levensmiddelen 2023/C 227/12

Bekendmaking van een aanvraag tot registratie van een naam overeenkomstig artikel 50, lid 2, punt a), van Verordening (EU) nr. 1151/2012 van het Europees Parlement en de Raad inzake kwaliteitsregelingen voor landbouwproducten en levensmiddelen

(2023/C 227/12)

Deze bekendmaking verleent het recht om op grond van artikel 51 van Verordening (EU) nr. 1151/2012 van het Europees Parlement en de Raad ⁽¹⁾ binnen drie maanden na de datum van deze bekendmaking bezwaar aan te tekenen tegen de aanvraag.

ENIG DOCUMENT

“Aceite Villuercas Ibores Jara”

EU-nr.: PDO-ES-02828 — 3.2.2022

BOB (X) BGA ( )

1. Naam/Namen [van de BOB of de BGA]

“Aceite Villuercas Ibores Jara”

2. Lidstaat of derde land

Spanje

3. Beschrijving van het landbouwproduct of levensmiddel

3.1. Productcategorie

Categorie 1.5. Oliën en vetten (boter, margarine, spijsolie enz.)

3.2. Beschrijving van het product waarvoor de in punt 1 vermelde naam van toepassing is

Het product dat onder deze BOB valt, is extra olijfolie van eerste persing die wordt verkregen uit de vruchten van de olijfboom (Olea europaea L.) langs mechanische weg of via andere natuurkundige procedés die de olie niet veranderen en die de smaak, het aroma en de kenmerken van de vruchten waaruit zij wordt geproduceerd, behouden.

De olie “Aceite Villuercas Ibores Jara” kan van een enkele variëteit of meerdere variëteiten zijn, uitsluitend of grotendeels (≥ 75,00 %) verkregen uit de belangrijkste olijfboomvariëteiten in het district, namelijk cornicabra, manzanilla cacereña en/of picual.

Om voor certificering in aanmerking te komen, moet ten minste 75 % (≥ 75,00 %) van de samenstelling van de olie afkomstig zijn van de belangrijkste variëteiten (cornicabra, manzanilla cacereña en/of picual). Minder dan 25 % (< 25,00 %) mag worden verkregen van andere variëteiten (verdial de Badajoz, arbequina en/of morisca) die in de onder de BOB vallende gebieden worden geteeld.

Toegestane maximumwaarden voor extra olijfolie van eerste persing met de oorsprongsbenaming “Aceite Villuercas Ibores Jara”:

Uit organoleptisch onderzoek van het product “Aceite Villuercas Ibores Jara” komt een sensorisch profiel met ten minste drie descriptoren naar voren, waaronder zowel directe als indirecte (retronasale) geurgewaarwordingen, waarbij de aroma’s van olijven, kruiden, olijfbladeren, appel en tomaat overheersen. De intensiteitsscore voor fruitigheid is Mf ≥ 2,0. De mediaan voor bitterheid en pikantheid ligt tussen 1,5 en 4,5.

De waarden voor enkelvoudig onverzadigde vetzuren zijn 75 % of hoger, terwijl de meervoudig onverzadigde vetzuren minder dan 11 % bedragen.

De waarden die niet zijn opgegeven, vallen noodzakelijkerwijze binnen de wettelijke grenzen overeenkomstig de desbetreffende EU-wetgeving.

3.3. Diervoeders (alleen voor producten van dierlijke oorsprong) en grondstoffen (alleen voor verwerkte producten)

De olijven moeten worden geproduceerd in het in punt 4 omschreven gebied.

3.4. Specifieke onderdelen van het productieproces die in het afgebakende geografische gebied moeten plaatsvinden

Alle onderdelen van het productieproces moeten plaatsvinden in het in punt 4 omschreven geografische gebied.

3.5. Specifieke voorschriften betreffende het in plakken snijden, het raspen, het verpakken enz. van het product waarnaar de geregistreerde naam verwijst

Teneinde de typische eigenschappen van het product in alle fasen te bewaren en de ketenkwaliteit van de beschermde olie te waarborgen, dient het verpakken te gebeuren in het in punt 4 omschreven afgebakende geografische gebied. Op die manier kunnen de controle-instanties een totale controle op de productie uitoefenen. Het is ook met dat doel dat de eindbehandeling van het product aan de producenten van het gebied wordt toevertrouwd. Dit zijn de personen die het best weten hoe de in het district geproduceerde oliën worden beïnvloed door de verschillende verpakkingsprocessen, zoals de typische decanteringstijd en -methoden, de reactie op de koude die kenmerkend is voor het district en de optimale opslagomstandigheden. Het doel is mogelijke gesuspendeerde vaste stoffen en vocht te verwijderen in een poging om de decanteringstijd te verkorten en het verlies van aroma’s als gevolg van intensieve filtratie te verminderen. Deze methode om ervoor te zorgen dat de olie helder is, helpt het verlies aan intensiteit van de positieve eigenschappen (bitterheid en pikantheid) te verminderen en tegelijkertijd de risico’s van kwaliteitsverlies te beperken. Als dit niet zou gebeuren, zouden sedimenten ontstaan, wat leidt tot anaerobe vergisting en verminderde sensorische eigenschappen en voedingswaarde.

De olie mag worden verpakt in alle door de toepasselijke wetgeving toegestane recipiënten met een inhoud van ten hoogste 5 liter: recipiënten van glas, voor levensmiddelen gecoat metaal, PE, PET, geglazuurd aardewerk, brikkarton, aluminium zakken enz.

3.6. Specifieke voorschriften betreffende de etikettering van het product waarnaar de geregistreerde naam verwijst

Naast de handelsnaam moet op de etiketten van de recipiënten van de olie het logo van de beschermde benaming worden aangebracht met de vermelding “Denominación de Origen Protegida (of D.O.P.) Aceite Villuercas Ibores Jara” (beschermde oorsprongsbenaming (of BOB) “Aceite Villuercas Ibores Jara”), evenals het conformiteitsmerk dat is afgegeven door de productcertificeringsinstantie die deel uitmaakt van de controle-instantie.

Ook moet het product worden voorzien van een merkteken (contra-etiket), gekenmerkt door een alfanumerieke code, dat in de verpakkingsinrichting zodanig wordt aangebracht dat het niet kan worden hergebruikt en dat het de traceerbaarheid van het product kan waarborgen.

4. Beknopte beschrijving van het afgebakende geografische gebied

Het district Villuercas Ibores Jara ligt in het zuidoosten van de provincie Cáceres. Het grenst in het westen aan de provincie Toledo, in het noorden aan het district Campo Arañuelo, in het zuiden aan Vegas Altas del Guadiana en La Siberia, en in het westen aan Miajadas-Trujillo. Het district bestaat uit drie gebieden: Jara in het noordoosten, Los Ibores in het noordwesten en Villuercas. Deze drie ondereenheden vormen een afzonderlijke en fysiek homogene geografische eenheid, aangezien zij een perfect afgebakend berggebied vormen tussen de rivieren Taag en Guadiana.

Lijst van gemeenten:

5. Verband met het geografische gebied

5.1. Specificiteit van het geografisch gebied

Natuurlijke factoren

Gedurende zijn hele geschiedenis heeft het district te kampen gehad met een isolement vanwege het bergachtige reliëf en omdat het buiten de belangrijkste verbindingswegen ligt, ver van de belangrijkste steden. Het natuurlijke en culturele erfgoed is daardoor zeer goed in stand gebleven. Dit wordt onderbouwd door het feit dat uit genetische tests op de voornaamste olijfboomvariëteiten die in Extremadura worden geteeld, blijkt dat de variëteiten manzanilla cacereña en cornicabra die in Villuercas Ibores Jara worden geteeld, verschillen van die welke in andere olijfteeltgebieden met dezelfde variëteiten worden geteeld.

De landbouwgrond in het district is verdeeld onder kleine landbouwbedrijven, met een gemiddelde perceelgrootte van minder dan 1,06 ha en olijfbomen van meer dan 50 jaar oud die op één stam zijn geplant in een breed kader (9x10). De technische deskundigheid van de olijventelers wordt van generatie op generatie doorgegeven. De variëteiten manzanilla cacereña en cornicabra komen al sinds de oudheid naast elkaar voor, vaak binnen hetzelfde perceel, met als doel de oogst te spreiden en aan verschillende culinaire doeleinden tegemoet te komen.

De grond is voornamelijk eigendom van de bedrijven. Dit geeft de olijventeelt een bijzonder sociaal aspect, waarbij families al het werk op de boerderij zelf doen, met name de oogst. De inwoners van het district consumeren ook al meer dan 300 jaar hun eigen lokale olijfolie. In de vorige eeuw, toen de olijventeelt zich uitbreidde op grond die voorheen werd gebruikt voor wijngaarden en graan, leidden de grotere opbrengsten en de emigratie van de bevolking ertoe dat er meer olijfolie uit Villuercas Ibores Jara in de handel werd gebracht.

Qua reliëf bestaat het gebied uit Appalachen-achtige geplooide landvormen, uniek in Spanje, bestaande uit een opeenvolging van NW-ZO georiënteerde bergketens en daaraan parallel liggende valleien. Dit zeer oude reliëf ontstond en vormde zich tijdens het paleozoïcum en erodeerde in latere perioden, waardoor het zijn huidige aanzien kreeg van imposante hoge kwartsietkammen, afgewisseld met diepe leisteenachtige valleien. Door zijn rijke geologie werd het gebied op 17 september 2011 uitgeroepen tot UNESCO Global Geopark.

De unieke geologie van het gebied Villuercas Ibores Jara heeft een grote invloed op de manier waarop de landschapseenheden zijn ingericht, als gevolg van de effecten van de geomorfologische processen op het geologisch substraat gedurende de geologische geschiedenis.

De gemiddelde seizoenstemperaturen in het district Villuercas Ibores Jara variëren afhankelijk van de locatie, maar liggen normaal gesproken tussen 8,2 °C en 24,1 °C. De temperaturen in het district worden over het algemeen beïnvloed door de aanzienlijke zonnestraling, met hete zomers en zachte winters. Er zijn ongeveer 3 000 uur zon per jaar. De gemiddelde temperatuur in het district varieert van een minimum van 6,3 oC in januari tot een maximum van 25,7 oC in juli.

Het district ligt in het gebied dat bekend staat als “vochtig Extremadura”, waar de neerslag ongeveer 600-700 mm/jaar bedraagt in de gebieden met lager gelegen hellingen, oplopend tot 700-850 mm/jaar in het Sierra de las Villuercas-massief. Het is belangrijk te wijzen op het verschil tussen de verschillende gebieden van het district, aangezien de grootste neerslaghoeveelheid zich voordoet in het noordwesten en de kleinste hoeveelheid (400-600 mm) in het oosten.

Historische en menselijke factoren

In het landschap van het district Villuercas Ibores Jara worden al meer dan zeshonderd jaar olijfbomen als basisgewas geteeld voor zowel tafelolijven als voor de productie van olijfolie. Met een oppervlakte van 12 416 hectare zijn de olijfboomgaarden in het district nog nooit zo groot geweest, aangezien de grond die vroeger voor wijnstokken of graan werd gebruikt, nu voor deze meer concurrerende teelt wordt gebruikt.

Deze plantages hebben zich sinds de oudheid aangepast aan het terrein in Villuercas Ibores Jara, wat betreft de grootte van de percelen, de geteelde variëteiten en de mechanisatie van de teeltpraktijken. Het “Libro de los Oficios del Monasterio de Guadalupe” [Boek van beroepen van het klooster van Guadalupe], waarin de belangrijkste soorten werkzaamheden in verband met de activiteiten van het klooster aan het begin van de 16e eeuw worden beschreven, bevat aanbevelingen voor de teelt en verwerking van olijven. Deze praktijken zijn voortgezet tot in onze tijd. Hetzelfde geldt voor de voor elke variëteit aanbevolen oogstdata, die rekening houden met het feit dat de olijven langzamer rijpen dan in andere gebieden waar olijven worden geteeld.

Ook de teeltmethoden die sinds de oudheid in de olijfgaarden worden toegepast, zijn erop gericht de groei aan te passen aan de bodem, het klimaat en het terrein, waarbij ongedierte en ziekten worden voorkomen, het oogstproces wordt vergemakkelijkt en de olijven gelijkmatig rijpen. De olijfbomen hebben meestal drie of vier hoofdtakken tussen 1,0 en 1,5 meter boven de grond en op gelijke hoogte, en daarboven enkele dikke secundaire takken. Het gebladerte is schaars en niet erg dicht, met een laag kroonvolume. Dit zorgt voor blootstelling aan de zonnestralen, wat de handmatige oogst vergemakkelijkt, en waardoor olijven met een hoger vetgehalte worden verkregen en er minder fytosanitaire producten nodig zijn.

5.2. Specificiteit van het product

De in Villuercas Ibores Jara geproduceerde olijfoliën worden hoofdzakelijk verkregen uit de variëteiten manzanilla cacereña, cornicabra en picual, die afzonderlijk of gemengd ten minste 75,00 % van de olie uitmaken. De variëteit arbequina is goed voor maximaal 25,00 %, evenals andere minderheidsvariëteiten (morisca en verdial de Badajoz) die van oudsher in sommige plaatsen van het district worden gebruikt.

Het verband dat blijkt uit de kenmerken van de olijfolie van Villuercas Ibores Jara is ook waarneembaar in de sensorische eigenschappen. De “Aceite Villuercas Ibores Jara” heeft een complex organoleptisch profiel, met ten minste drie waarneembare descriptoren wat betreft de fruitigheid (meestal fruitig met toetsen van groen olijfblad, appel en tomaat). De intensiteitsscore voor fruitigheid is Mf ≥ 2,0. De mediaan voor bitterheid en pikantheid ligt tussen 1,5 en 4,5.

De bodem- en klimaatomstandigheden, die ook hebben geleid tot genetische differentiatie van andere gebieden, veroorzaken een fysiologische respons in de olijfbomen, waardoor de intensiteit van de sensorische descriptoren en de fenol- en vetzuursamenstelling toeneemt, zoals vermeld in de ondersteunende studie.

5.3. Causaal verband tussen het geografische gebied en de kwaliteit of de kenmerken van het product (voor een BOB) dan wel een bepaalde hoedanigheid, de faam of een ander kenmerk van het product (voor een BGA)

Door de wisselwerking tussen de natuurlijke factoren (bodem en klimaat), de unieke genetische profielen van de variëteiten die in de loop der eeuwen door de selectie van genetisch materiaal en vegetatieve vermeerdering door de olijventelers zijn ontstaan, en het beheer van de olijfgaarden wordt een onderscheidend product met duidelijk waarneembare fysische en chemische eigenschappen verkregen.

De thermische omstandigheden helpen ook om fytosanitaire problemen te voorkomen, althans in dezelfde mate als in naburige districten, en bevorderen een langzaam rijpingsproces dat bijdraagt tot de goede kwaliteit van de geoogste olijven. Dit maakt een zeer lang oogstseizoen tussen oktober en januari mogelijk, waardoor de olijventelers en de olieproducenten het oogstseizoen van de olijven kunnen plannen.

Uit het hoge oliezuurgehalte dat in de ondersteunende studie wordt vermeld, blijkt dat de oliën van een enkele variëteit van de rassen manzanilla cacereña en cornicabra in het district Villuercas Ibores Jara een hoger gehalte aan enkelvoudig onverzadigde vetzuren hebben, met name wat de verhouding oliezuur/(palmitinezuur + linolzuur) betreft, dan oliën van monsters van olijven van dezelfde variëteiten die zijn genomen op andere plaatsen waar deze rassen gewoonlijk worden geteeld.

Naast dit resultaat wordt ook melding gemaakt van twee onafhankelijke O&O-projecten waarin de samenstelling van de door de fabrieken in het district geproduceerde oliën in 2014-15 en de vetzuursamenstelling van verschillende oliefabrieken in Villuercas Ibores Jara zijn onderzocht. Uit deze onderzoeken blijkt dat monsters van de olijffabrieken aantonen dat de bodem- en klimaatomstandigheden in het district leiden tot een samenstelling die verschilt van die van oliën die van dezelfde variëteiten in andere nabijgelegen regio’s worden gemaakt.

Wat de fenolverbindingen betreft, zijn de ondiepe, zure en arme bodems met een geringe waterretentiecapaciteit in het gebied bevorderlijk voor de accumulatie van fenolen en vluchtige verbindingen in de olijven. Een andere factor is de typische snoeimethode, waarbij de bladeren worden uitgedund om de vruchten meer bloot te stellen aan zonlicht, waardoor fenolen worden opgebouwd en het oliezuurgehalte van de vruchten toeneemt. Al deze factoren samen zorgen voor een olijfolie met een kenmerkende samenstelling en kenmerkend sensorisch profiel.

De rijpheid van de olijven bij het oogsten, de hoogte, de klimaatomstandigheden, de unieke geologie, het beheer van de olijfgaard en de optimale verwerking zijn de factoren die van invloed zijn op de vetzuursamenstelling van de “Aceite Villuercas Ibores Jara”, waardoor een hoog oliezuurgehalte (meer dan 75,00 %) en een onderscheidend sensorisch profiel (qua geur, smaak en tastzin) worden verkregen. Al deze factoren zijn onlosmakelijk verbonden met de deskundigheid van de oliefabrieken, want door de olie bij lage temperaturen te extraheren, het percentage water in het proces laag te houden en de oliën te bewaren in geschikte, volledig inerte recipiënten, worden de organoleptische kenmerken van de oliën beschermd en behouden.

Verwijzing naar de bekendmaking van het productdossier

https://www.juntaex.es/documents/77055/621148/Pliego+condiciones+DOP+Aceite+Villuercas+Ibores+Jara.pdf

⁽¹⁾PB L 343 van 14.12.2012, blz. 1.