Hof van Justitie EU 13-12-1967 ECLI:EU:C:1967:56

Eerste vraag

Overwegende dat volgens Neumann deze vraag, gezien haar formulering, in aanmerking genomen het standpunt van het Bundesfinanzhof inzake de overdracht van gezagsbevoegdheden en gelet op artikel 24 van de Gronwet van de Bondsrepubliek, in die zin moet worden beantwoord, dat artikel 43 van het Verdrag slechts regelen geeft betreffende de weg, welke ter verwezenlijking van een gemeenschappelijk landbouwbeleid moet worden bewandeld;

dat de Raad in het kader van artikel 43, lid 2, niet naar eigen inzicht heeft te bepalen welke juridische vorm voor een besluit tot invoering van het heffingsstelsel dient te worden gebezigd;

dat het slechts langs de weg van richtlijn had kunnen worden ingevoerd;

Overwegende dat Neumann erop heeft gewezen, dat er voor zoveel het rechtskatakter der heffing betreft een uitgebreide litteratuur bestaat;

dat met name Ebeling tot de conclusie komt, dat de heffing noch als een douanerecht noch als een recht sui generis, maar als een belasting moet worden beschouwd;

dat het dan de vraag blijft, of de heffing — zoals Ebeling betoogt — een verbruiksbelasting is;

dat volgens Neumann veeleer van een belasting sut generis moet worden gesproken;

dat de heffing een aan de grens ter verzekering van een zeker prijsniveau geheven belasting is;

dat zij zou kunnen worden vergeleken met de Duitse compenserende omzetbelasting welke, aan de grens geheven, dient als compensatie voor tevoren op soortgelijke nationale produkten geheven rechten;

dat in feite alleen van belang is, welk rechtskarakter — in de zin van het belastingrecht — aan de heffing moet worden toegekend;

dat het wetgevend gezag in belastingaangelegenheden niet op de E.E.G. is overgedragen;

dat daaromtrent geen meningsverschil bestaat;

dat voor zoveel douanerechten betreft al evenmin van zodanige overdracht sprake is en dat de Lid-Staten te dien aanzien bevoegd zijn gebleven;

dat een overdracht als bedoeld bij gebreke van deugdelijke juridische basis ook niet mogelijk ware geweest;

dat derhalve de heffing niet in stand kan blijven, zelfs niet indien zij — anders dan volgens de heersende leer het geval is — als een douanerecht zou moeten worden beschouwd;

dat de bevoegdheid tot het geven van regels betreffende douanerechten trouwens een integrerend deel uitmaakt van het wetgevend gezag in belastingaangelegenheden ;

Overwegende dat de Raad, wiens opmerkingen aan beantwoording van de eerste vraag gewijd zijn, allereerst betoogt, dat niet duidelijk blijkt, of het Bundesfinanzhof de bevoegdheid van de E.E.G. tot vaststelling van heffingsregelingen ter verwezenlijking van een gemeenschappelijk landbouwbeleid in het algemeen aan de orde stelt dan wel slechts voor zoveel deze regelingen tijdens de overgangsperiode als in de Lid-Staten rechtstreeks bindende verordeningen zijn vastgesteld;

dat het er volgens de Raad in de eerste plaats voor moet worden gehouden, dat zijn algemene bevoegdheid tot vaststelling van regelingen als voormeld op artikel 40, leden 2 en 3, van het Verdrag berust;

dat de heffingen organisatorische voorzieningen voor de stabilisatie van de in- of uitvoer zijn, dienende om de in artikel 39 omschreven doelstellingen te bereiken;

dat zulks ook geldt voor de in artikel 6, lid 3, van Verordening no. 22 voorziene extra-bedragen;

dat aangezien hier sprake is van organisatorische voorzieningen als bedoeld in artikel 40, heffingen op landbouwprodukten volgens de in artikel 43, lid 2, omschreven procedure kunnen worden vastgesteld;

dat zij in de tweede plaats heeft betoogd, dat voor zoveel betreft 's Raads bevoegdheid om gedurende de overgangsperiode bij verordening heffingen op de invoer van landbouwprodukten in het leven te roepen, van het Hof in feite beantwoording verzocht wordt van de vraag of men zich niet in stede van een verordening had moeten bedienen van tot de Lid-Staten gerichte voorschriften;

dat Neumann er in haar betoog onder meer van uitgaat, dat op de landbouw dezelfde regels moeten worden toegepast als op de gemeenschappelijke markt in haar geheel;

dat zulks echter kennelijk onjuist is, aangezien de instellingen der E.E.G. op landbouwgebied — ingevolge artikel 38, lid 2 —, over andere en uitgebreidere bevoegdheden kunnen beschikken dan voor de gemeenschappelijke markt in het algemeen gelden;

dat immers naar luid van genoemde bepaling de regels voor de instellingen van de gemeenschappelijke markt (die welke het gemeenschappelijk douanetarief betreffen daaronder begrepen) op landbouwprodukten van toepassing zijn „voor zover in de artikelen 39 tot en met 46 niet anders is bepaald”;

dat deze regel niet slechts op voormelde bepalingen van het Verdrag, doch ook op ter uitvoering van dezelve gegeven voorschriften moet worden toegepast;

dat de artikelen 44 tot en met 46 op overgangsmaatregelen betrekking hebben, terwijl de artikelen 39 tot en met 43 de verwezenlijking van de gemeenschappelijke landbouwmarkt betreffen;

dat artikel 38, lid 2, vooral bedoeld is om de instellingen van de Gemeenschap de vrijheid te geven om op landbouwgebied regels op te stellen, afwijkende van die welke overigens tot de verwezenlijking van de gemeenschappelijke markt moeten leiden;

dat de doeleinden van het landbouwbeleid — onder meer, volgens artikel 39, lid 1, sub c), de stabilisatie der markten — en de verschillende bevoegdheden, welke zulk een beleid mogelijk moeten maken, derhalve verschillen van die welke de gemeenschappelijke markt in het algemeen betreffen;

dat met andere woorden in het kader van die gemeenschappelijke marktordening alle maatregelen, nodig om de in artikel 39 omschreven doeleinden te bereiken, kunnen worden getroffen zonder dat hier de beperkingen, welke voor de markt voor andere produkten gelden, in acht behoeven te worden genomen;

dat waar artikel 189 „onder de in dit Verdrag vervatte voorwaarden” bepaalde bevoegdheden geeft, voor wat de verwezenlijking van het gemeenschappelijk landbouwbeleid betreft mag worden gedacht aan artikel 43, lid 2, op grond waarvan de Raad tijdens de overgangsperiode verordeningen of richtlijnen mag vaststellen — c.q. beschikkingen geven of zelfs aanbevelingen doen —, mogelijkheden welke in het artikel op voet van gelijkheid worden genoemd;

dat de Raad naar aanleiding van het betoog, dat aan de Gemeenschap tijdens de overgangsperiode geen in belastingaangelegenheden regelgevende bevoegdheden toekomen, doet opmerken, dat wanneer men in het Verdrag tussen de verschillende perioden had willen onderscheiden, zulks hier als elders met zoveel woorden zou zijn geschied;

dat de Raad in dit verband een discussie omtrent hetgeen onder „wetgevend gezag in belastingaangelegenheden” ware te verstaan onnodig acht, te meer nu in het verzoek om uitlegging in het geheel niet wordt aangegeven, waarom dat gezag volledig bij de Lid-Staten zou moeten blijven berusren;

dat evenmin wordt gepreciseerd, waarom het ondeelbaar dan wel — anders dan andere overheidsrechten — niet voor overdracht vatbaar zou zijn;

dat de Raad op grond van een en ander van mening is, dat het antwoord op de vraag, of de instellingen der Europese Gemeenschappen tot vaststelling van de Lid-Staten rechtstreeks bindende heffingsregelingen bevoegd zijn, bevestigend moet luiden;

Overwegende dat de Commissie heeft opgemerkt, dat in de eerste vraag van het Bundesfinanzhof in feite een andere rangschikking wordt gegeven van twee door de firma Neumann tegen de geldigheid van Verordening no. 22 ontwikkelde bezwaren;

dat de Commissie derhalve aan de grief, dat het heffingsstelsel met het Verdrag strijdig is en aan die, volgens welke dat stelsel slechts langs de weg van een richtlijn zou mogen worden ingevoerd, afzonderlijke beschouwingen wijdt;

dat de Commissie wat de eerste grief betreft van oordeel is, dat het in het kader van het bodemgeschil alleen gaat om een onderzoek naar het heffingsstelsel betreffende waren uit derde landen;

dat men zich ter beoordeling van de geldigheid van Verordening no. 135-62 derhalve slechts heeft af te vragen, of artikel 6 van Verordening no. 22 al dan niet geldig is;

dat artikel 43, juridische grondslag van Verordening no. 22, niet slechts procedurevoorschriften bevat, doch ook een bevoegdheidsregeling inhoudt en naar artikel 38 en volgende, met name naar artikel 40, verwijst;

dat waar in artikel 38, lid 2, wordt bepaald, dat „de regels voor de instelling van de gemeenschappelijke markt van toepassing (zijn) op de landbouwprodukten”„voor zover in de artikelen 39 tot en met 46 niet anders is bepaald”, het er voor dient te worden gehouden, dat bepalingen in andere zin als hier bedoeld uitdrukkelijk kunnen zijn vastgesteld dan wel hun bestaan stilzwijgend kan worden aangenomen wanneer geoorloofde interpretatiemethoden (acht slaan op de samenhang met andere voorschriften, de strekking van een bepaling, wetshistorisch onderzoek, enzovoort) tot dit resultaat leiden;

dat het Hof zelf de mogelijkheid van stilzwijgende uitzonderingen — die dan echter duidelijk moeten zijn voorzien — heeft erkend (Jurisprudentie, Deel X, blz. 1296);

dat zulks te meer van belang is, nu deze jurisprudentie uitzonderingsmaatregelen ten behoeve van autonoom optredende Lid-Staten betreft;

dat in casu daarentegen sprake is van uitzonderingen wegens door de communautaire instellingen te nemen maatregelen, dienende om een gemeenschappelijke ordening der landbouwmarkten tot stand te brengen;

dat men er bij de uitlegging van artikel 38, lid 2, mede rekening dient te houden, dat met betrekking tot de landbouw sprake is van een wezenlijk andere situatie, welke mede in de bepalingen van de titel betreffende de landbouw tot uitdrukking komt;

dat zij deels regels stellen voor het beleid van de Lid-Staten tijdens de totstandbrenging van de gemeenschappelijke ordening der landbouwmarkten, deels de verwezenlijking van het gemeenschappelijk beleid en met name de werking van de gemeenschappelijke marktorganisatie betreffen;

dat het voorbehoud in de eerste fase een zuiver vertragend en in hoofdzaak negatief effect heeft;

dat het in de tweede fase het bereiken der doeleinden van het landbouwbeleid mogelijk maakt en dat de doelstelling van de gemeenschappelijke ordening dan voor de uitlegging een beslissend criterium wordt;

dat het derhalve geen twijfel lijdt, dat de Commissie bevoegd was bij Verordening no. 22 bedoeld jegens derde landen werkend heffingsstelsel in het leven te roepen;

dat dit stelsel een der gemeenschappelijke organisatorische voorzieningen voor de stabilisatie van de in- of uitvoer is, welke in artikel 40, lid 3, met zoveel woorden genoemd worden als voorbeeld van een door de gemeenschappelijke marktorganisatie te nemen maatregel;

dat het derhalve als een in de algemene bepalingen „duidelijk” voorziene uitzondering moet worden beschouwd;

dat men zich hiertegenover niet op de eenheid van het in artikel 18 en volgende voorziene douanesysteem kan beroepen;

dat immers uit verschillende voetnoten bij bijlage I, lijst F, van het Verdrag blijkt, dat de bevoegdheid een gemeenschappelijk landbouwbeleid tot stand te brengen die tot wijziging van het bestaande douanestelsel — en met name ook die tot vervanging van vaste douanerechten door variabele rechten en tot vaststelling van het gehele op de invoer uit derde landen toepasselijk stelsel — impliceert;

dat het derhalve ingevolge artikel 43 mogelijk is zowel het bedrag der heffingen als hun rechtskarakter te bepalen;

dat voorts kan worden uitgemaakt, of de Lid-Staten deze rechten geleidelijk hebben in te voeren, zoals het gemeenschappelijk douanesysteem ingevolge artikel 23, dan wel of deze terstond in volle omvang moeten worden toegepast;

dat de doelstelling der organisatie noodzakelijkerwijze medebrengt dat afwijking van het beginsel van de geleidelijke invoering der gemeenschappelijke bescherming jegens derde landen geoorloofd moet zijn;

dat in artikel 40, lid 3, sub 1, met zoveel woorden prijsregelingen als middelen tot het bereiken der in artikel 39 omschreven doeleinden werden genoemd, hetgeen slechts te verklaren is wanneer de Gemeenschap de bevoegdheid heeft om nauwkeurig het door de Lid-Staten bij invoer te heffen bedrag vast te stellen, ten einde te vermijden, dat zich binnen de Gemeenschap goederenbewegingen voordoen welke het waarborgen der prijzen in gevaar zouden brengen;

dat het heffingsstelsel daarom, ook al ware het geen integrerend deel van de prijsregelingen, nochtans, als een onmisbaar prijsregulerend middel zou moeten worden beschouwd;

dat ook uit artikel 43, lid 3, sub b), volgt dat de Raad bevoegd is de invoer uit derde landen volledig en in onderdelen te regelen;

dat nu de gemeenschappelijke ordening door een uniform regime de markt binnen de Gemeenschap heeft te beschermen, de Raad volgens artikel 43 ook bevoegd moet zijn zodanig regime in het leven te roepen;

dat ten slotte de gemeenschappelijke ordening op communautair niveau de in de verschillende landen door de nationale marktorganisatie verrichte taken moet voortzetten en derhalve over dezelfde marktpolitieke middelen — waartoe vooral ook een invoerregime behoort — dient te kunnen beschikken;

dat de Commissie om al deze redenen meent te kunnen vaststellen, dat de Raad blijkens de aangehaalde bepalingen stellig bevoegd is om krachtens artikel 43 een jegens derde landen toe te passen invoerregime vast te stellen, eventueel zelfs met afwijking van de artikelen 18 en volgende;

dat voor het in Verordening no. 22 voorziene heffingssysteem derhalve in artikel 43 een grondslag is te vinden, zodat het met het Verdrag verenigbaar en derhalve rechtsgeldig is;

Overwegende dat de Commissie ten aanzien van de tweede grief, inhoudende dat het heffingsstelsel slechts bij wege van richtlijn had kunnen worden ingevoerd, soortgelijke argumenten heeft ontwikkeld als de Raad;

dat zij bovendien heeft betoogd, dat klemmende redenen pleiten voor invoering van een heffingsstelsel jegens derde landen bij verordening, met name het feit, dat de toepassing van het stelsel zeer zou worden bemoeilijkt, indien daartoe, vooral wat de extra-bedragen betreft, de nationale wetgevende c.q. regelgevende macht zou moeten worden ingeschakeld;

dat naarmate de termijnen korter zijn efficiëntere en beter op de feitelijke situatie afgestemde maatregelen kunnen worden genomen;

dat voorts indien de grief terecht zou zijn voorgedragen, aan alle door de Raad vastgestelde landbouwverordeningen de rechtsgeldigheid en aan het gemeenschappelijk landbouwbeleid de grondslag zou komen te ontvallen;

dat Verordening no. 22 derhalve rechtsgeldig is;

Tweede vraag

Overwegende dat Neumann verwijst naar hetgeen zij ten deze voor het Bundesfinanzhof heeft betoogd;

dat de Commissie met Verordening no. 135-62 is getreden buiten het kader harer in artikel 6, leden 3 en 4, van 's Raads Verordening no. 22 omschreven bevoegdheden;

dat men het er in ieder geval voor moet houden, dat het de bedoeling van de Raad is geweest om in artikel 6, lid 3, van deze verordening de Lid-Staten tot vaststelling en heffing van een extra-bedrag bevoegd te verklaren;

dat terwijl een uniforme sluisprijs wordt vastgesteld (artikel 6, leden 1 en 2), de bevoegdheid tot vaststelling van de — telkens van het peil der aanbodsprijzen afhankelijke — extra-bedragen door de verordening met zoveel woorden aan de Lid-Staten wordt verleend;

dat de juistheid van deze uitlegging bevestiging vindt in artikel 6, lid 4, sub 3, bepalende dat de extra-bedragen door de Lid-Staten worden vastgesteld en geheven;

dat men onmogelijk tot andersluidende conclusies kan komen op grond van de Verordening no. 109-62, aangezien de Commissie ook voor zoveel deze verordening betreft haar bevoegdheid aan artikel 6 van Verordening no. 22 had te ontlenen;

dat in de preambule met zoveel woorden naar artikel 6, lid 4, wordt verwezen;

dat ofschoon in de preambule en de bepalingen van de Verordening no. 109-62 (met name in de artikelen 5 en 6) wordt verklaard, dat het aanvullend bedrag door de invoerende Lid-Staat, namelijk: slechts wordt vastgesteld totdat gemeenschappelijke maatregelen worden genomen, met bedoelde maatregelen nochtans de grenzen van artikel 6, leden 3 en 4 worden overschreden;

dat de Commissie in ieder geval met Verordening no. 135-62 het kader van de bepaling, waarin de bevoegdheid tot haar vaststelling is omschreven, te buiten ging;

Overwegende dat de Commissie meent tot het vaststellen van Verordening no. 135-62 bevoegd te zijn geweest;

dat de woorden „in iedere Lid-Staat” op verschillende wijze kunnen worden uitgelegd en niet tot oplossing van de vraag bijdragen;

dat ingevolge het in artikel 6, lid 4, van Verordening no. 22 in de derde plaats bepaalde in twee opeenvolgende etappes achtereenvolgens de Lid-Staten en de Gemeenschap bevoegd zijn;

dat men in deze redactie de beide etappes van de vaststelling der extrabedragen terugvindt: in de eerste etappe is de Lid-Staat bevoegd en in de tweede etappe — na kennisgeving — de Gemeenschap;

dat deze uitlegging steun vindt in de geschiedenis der totstandkoming van Verordening no. 22 en in de artikelen 5 en 6 van die verordening;

dat zij, hoewel door de Commissie en niet door de Raad vastgesteld, nochtans is uitgevaardigd met inschakeling van het Comité van Beheer, samengesteld uit vertegenwoordigers der Lid-Staten, welke aan de werkzaamheden van 's Raads werkgroepen deelnemen;

dat Verordening no. 135-62 met de vaste gedragslijn van de Commissie en van de Raad in overeenstemming is;

dat de Raad zich reeds tweemaal had uit te spreken over de heffing van een extra bedrag door de Commissie;

Derde vraag

Overwegende dat Neumann ook hier naar het voor het Bundesfinanzhof gevoerde betoog verwijst;

dat het bij Verordening no. 135-62 ingevoerde stelsel (eenvormige heffing) zowel met 's Raads Verordening no. 22 in strijd is als met de Commissie-Verordening no. 109-62, volgens welke laatste verordening een extra-bedrag wordt vastgesteld wanneer de aanbodsprijs beneden de sluisprijs ligt en bij wijziging van de aanbodsprijs opnieuw wordt vastgesteld, terwijl het vastgestelde bedrag niet meer geldt, wanneer de aanbodsprijs gelijk is aan of hoger ligt dan de sluisprijs;

dat zij de met een extra heffing belaste invoertransacties tegen de sluisprijs had afgesloten;

dat daarop derhalve de in Verordening no. 135-62 vastgestelde uniforme heffing niet had mogen worden toegepast, zijnde in die verordening niet of ongenoegzaam met de aanbodsprijs rekening gehouden;

Overwegende dat de Commissie doet opmerken, dat zij genoodzaakt is geweest, bij Verordening no. 135-62 tot vaststelling van een uniform extrabedrag over te gaan;

dat de weinig precieze formulering en slechte vertaling van artikel 6 van Verordening no. 22 niet wegneemt, dat in lid 4 met zoveel woorden van „gezamenlijk te treffen maatregelen” sprake is;

dat bedoelde vaststelling uiteraard niet op van geval tot geval te berekenen extra-bedragen betrekking kan hebben, te minder nu de procedure van artikel 17 der verordening (inschakeling van het Comité van Beheer) moet worden gevolgd;

dat trouwens uit verschillende passages van Verordening no. 109-62 (artikel 1, leden 2 en 3, artikelen 2, 4, 6 en 7) blijkt dat aan een algemene aanvullende heffing is gedacht;

dat met name de artikelen 4 en 7 geen zin zouden hebben wanneer het extra-bedrag van geval tot geval zou moeten worden vastgesteld;

dat het Bundesfinanzhof in zijn arrest van 5 oktober 1966 (door de Commissie overgelegd) tot een zelfde conclusie komt;

dat dit arrest ertoe heeft geleid, dat het Bundesministerium zich in dezelfde zin uitsprak;

dat ten slotte vergelijking met het heffingsstelsel der andere verordeningen leert dat een individuele heffing in de gehele gemeenschappelijke organisatie der landbouwmarkten nergens voorkomt;

Vierde vraag

Overwegende dat Neumann er aan de hand van een reeks voorbeelden op wijst, dat tegen de wijze van afkondiging van de verordeningen van de Raad en van de Commissie bezwaren zijn in te brengen;

dat de abonnees van het Publikatieblad van de Europese Gemeenschappen soms eerst later van de verordeningen kennis kunnen nemen, terwijl de verordeningen in weer andere gevallen met terugwerkende kracht in werking treden;

dat in casu is gehandeld in strijd met artikel 191 van het Verdrag, waarin te lezen valt dat de wettige belangen dergenen op wie een nieuwe maatregel zal moeten worden toegepast, dienen te worden ontzien, immers de litigieuze verordening is op de dag van bekendmaking in werking getreden;

dat men aldus niet slechts de termijn van 20 dagen niet in acht neemt, doch de verordening in feite met terugwerkende kracht in werking heeft doen treden, immers het Publikatieblad van de Europese Gemeenschappen van 1962, blz. 264, kon de Duitse belanghebbenden eerst enige dagen nadat het te Luxemburg gedrukt was bereiken;

dat zij eerst daarna in de voor publikatie van wettelijke mededelingen bestemde Duitse bladen kon worden bekendgemaakt, zodat een verordening van het Bundesministerium eerst op 19 november 1962 in werking trad;

dat in laatstbedoelde verordening trouwens al evenmin de termijn van 20 dagen in acht is genomen: zij bedroeg 12 dagen;

dat op grond van de leer van het opgewekt vertrouwen „Vertrauensschutz”) een aanmerkelijk langere termijn had moeten worden inachtgenomen;

dat men in de Duitse Bondsrepubliek vóór de communautaire heffing ingevolge Verordening no. 135-62 een heffing toepaste op grond van de welbekende (Duitse) verordening van 7 september 1962;

dat in deze verordening van een geheel ander stelsel werd uitgegaan, immers met de verhouding tussen invoerprijs en douanewaarde werd gewerkt;

dat op deze grondslag — welks geldigheid destijds niet in twijfel werd getrokken — tot aankoop der hierbedoelde goederen is overgegaan;

dat met andere woorden de importeurs in het algemeen tegen douanewaarde hebben gekocht;

dat slechts enkele dagen later een tijdelijke wijziging, waarop geen enkele importeur heeft kunnen rekenen, in werking trad als gevolg waarvan ongeacht het prijsniveau een vaste heffing werd toegepast;

dat het de importeurs hierdoor niet mogelijk is geweest de door hen met buitenlandse verkopers aangegane contracten te wijzigen, ten einde met name prijsstijgingen welke uitsluitend uit de Duitse procedure voortvloeiden, te elimineren;

dat met de aldus geschapen rechtstoestand rekening had moeten worden gehouden in dier voege, dat de verordening eerst later in werking had mogen treden en een termijn van ten minste 60 dagen zou zijn in acht genomen;

dat volgens Neumann evenwel invoering van een uniforme tijdelijke heffing (hoe zeer ook met de E.E.G. in strijd) niet het voornaamste bezwaar van de Duitse importeurs oplevert, doch wel de geheel onvoldoende overgangsperiode, welke in de vijf andere Lid-Staten tot repercussies heeft geleid en het vertrouwen heeft geschokt („Vertrauensschutz”);

dat zulks in de Bondsrepubliek schending van een rechtsbeginsel inhoudt;

Overwegende dat Neumann zich voorts heeft beroepen op artikel 12 van Verordening no. 22, in welks lid 2, sub 2, wordt voorzien dat „de Lid-Staat of Lid-Staten die deze maatregelen toepassen de nodige voorzieningen (treffen) opdat goederen die onderweg zijn er niet door worden getroffen” en „bij sluiting van de grens het aantal respijtdagen niet minder dan 3 (mag) bedragen”;

dat Neumann uit deze bepaling een beginsel afleidt, volgens hetwelk bij onmiddellijke inwerkingtreding een voorbehoud moet worden gemaakt ten aanzien van goederen die onderweg zijn of reeds door de importeur werden aangekocht;

Overwegende dat de Commissie van oordeel is, dat Verordening no. 135-62 op de dag van afkondiging in werking mocht treden;

dat zij onderscheid maakt tussen het probleem der onmiddellijke inwerkingtreding, zoals dat zich met betrekking tot bepaalde verordeningen in het algemeen voordoet en zoals het ten aanzien van Verordening no. 135-62 in het bijzonder rijst;

dat het, in het algemeen gesproken, in alle Lid-Staten mogelijk is een rechtsregel op de dag van bekendmaking in werking te doen treden;

dat daardoor geenszins het algemeen beginsel der rechtszekerheid — rechtsregel welke bij de toepassing van het Verdrag moet worden geëerbiedigd (arrest 13-61, Jurisprudentie, Deel VIII, blz. 107) — wordt geschonden noch ook in strijd wordt gehandeld met een der regels waarin dit beginsel nader werd uitgewerkt, zoals: het principe van de voorzienbaarheid; de mogelijkheid om tevoren bij benadering de consequenties van een nieuwe rechtsregel te schatten; de bescherming, welke wegens vertrouwen in de bestaande rechtsorde dient te worden verleend;

dat de rechtsopvatting van de Commissie en van de Raad in overeenstemming is met die van de Lid-Staten, zoals blijkt uit de door de Raad en door de Commissie gevolgde gedragslijn en uit de door de Raad en Commissie op 8 februari 1967 ter gelegenheid van de 207e zitting van de Raad uitgegeven verklaring, waarin — in alinea 4 — wordt uitgesproken, dat het als ongeoorloofd moet worden beschouwd een verordening op de dag van bekendmaking in werking te doen treden;

dat blijkens deze verklaring de instellingen van de Gemeenschap er zich ten volle van bewust zijn, dat zodanige inwerkingtreding op de dag van bekendmaking niet wenselijk is;

dat men hieraan evenwel in casu, wegens het gevaar van speculatie, niet heeft kunnen ontkomen;

dat ook het Finanzgericht te Neurenberg er in de loop van het geding op heeft gewezen, dat wijzigingen van douane- en belastingrechten ter vermijding van manipulaties op zeer korte termijn in werking moeten kunnen treden;

dat de heffing, economisch gezien, met douanerechten kan worden vergeleken en derhalve, al naar de aard der betrokken waren, op ongeveer even korte termijnen aan wijzigingen van de marktsituatie moet kunnen worden aangepast;

dat de termijn voor granen bij voorbeeld 24 uren bedraagt;

dat het Hof in de zaak 16-65 (Jurisprudentie, Deel XI, blz. 1118) de noodzaak van zulk een aanpassing met zoveel woorden heeft erkend;

dat 's Hofs overwegingen ook voor de vaststelling van een extra-bedrag gelden;

dat voor wat betreft de vervanging der door de Duitse autoriteiten vastgestelde individuele aanvullende bedragen door een algemeen extra-bedrag, het aan de geldigheid dezer maatregel niet afdoet, wanneer door bepaalde importeurs onvoorzichtig of onoplettend te werk gegaan wordt, aangezien uit de drie laatste zinnen van artikel 6 van Verordening no. 22 en de artikelen 5 en 6 alsmede de zesde overweging van de considerans van Verordening no. 109-62 in onderling verband duidelijk blijkt, dat de vaststelling van een extra-bedrag kan behoren tot de „gezamenlijk te nemen maatregelen”;

dat artikel 12 van Verordening no. 22 uitsluitend goederen welke onderweg zijn betreft, doch van gekochte waren niet rept;

dat deze uitzonderingsbepaling strikt moet worden uitgelegd;

dat het juridisch onjuist ware haar ook op gekochte waren toe te passen, welke redenen men daartoe ook — analogisch redenerend of op economische gronden — zou kunnen aanvoeren;

dat de importeurs reeds bij het aangaan der koopcontracten met de mogelijkheid van vaststelling van een extra-bedrag rekening moeten — en kunnen — houden;

dat de daarmede gepaard gaande moeilijkheden moeten worden aanvaard, gezien de aanmerkelijke gevaren welke de markten der Gemeenschap anders zouden lopen;

dat deze markten dan immers niet langer zouden kunnen worden gecontroleerd en dat de inheemse producenten daarvan de nadelige gevolgen zouden ondervinden;

Ten aanzien van de kosten

Overwegende dat ten aanzien van de kosten, door de Raad en de Commissie van de Europese Gemeenschappen wegens hun bij het Hof ingediende opmerkingen gemaakt, geen last tot terugbetaling kan worden gegeven;

dat de procedure, voor wat de betrokken partijen betreft, als een in de loop van het geding voor het Bundesfinanzhof gerezen incident moet worden beschouwd, weshalve laatstgenoemde instantie over de kosten zal moeten beslissen;