Hof van Justitie EU 13-12-1972 ECLI:EU:C:1972:123

Opmerkingen van Walzenmühle Magstadt

Walzenmühle Magstadt merkt op dat de Einfuhr- und Vorratsstelle, na eerst de tot en met 7 juni en 5 augustus 1969 lopende termijnen uitdrukkelijk als fatale termijnen te hebben bestempeld, de tot en met 5 augustus 1969 lopende termijn niet „vanwege de warmte” had mogen verlengen tot en met 12 augustus 1969. Indien in het Gemeenschapsrecht vervaltermijnen zijn voorgeschreven, kunnen immers geen bijzondere rechten aan de Einfuhr- und Vorratsstelle worden toegekend. En wanneer overigens met factoren als de warmte rekening wordt gehouden, moet dit ook met andere factoren geschieden.

Waar de Einfuhr- und Vorratsstelle vervolgens had geïnformeerd naar de rede nen van de late indiening der mededeling, spreekt de firma haar verwondering erover uit dat besluiten over de toekenning of weigering van de vergoeding zijn genomen nog voordat de gegevens over de beweerdelijk niet-gerechtvaardigde redenen waren verstrekt. Wat de eventuele vertragingen betreft, merkt zij voorts op dat men in een maalbedrijf bij de planning van de transacties niet kan uitgaan van een goede graanoogst. Blijkens de ervaring in de streek van het betrokken bedrijf kunnen de door de producenten aangeleverde hoeveelheden door de weersomstandigheden variëren van 140 tot 340 ton.

Walzenmühle Magstadt merkt ten slotte op dat nooit in ernst kon zijn gedacht aan fatale termijnen voor het indienen van de mededeling en dat de termijn van artikel 3, eerste gedachtenstreepje, van verordening nr. 963/69 niet kan worden beschouwd als een imperatieve termijn.

Opmerkingen van de Commissie der Europese Gemeenschappen

De Commissie der EG merkt allereerst op dat de regeling van de compenserende vergoeding nauw verband houdt met de interventieregeling voor granen in verordening nr. 120/67. De prijsgarantie in de gemeenschappelijke marktordening voor granen heeft slechts volledig effect, wanneer rekening wordt gehouden met de in de loop van het verkoopseizoen toenemende kosten van de producent voor de opslag en de financiering daarvan. Daarom zijn gedurende het verkoopseizoen op de richtprijzen, interventieprijzen en drempelprijzen een aantal maandelijkse verhogingen toegepast (artikel 6 van verordening nr. 120/67), die voor tarwe en rogge hun maximum bereikten in mei. In juni en juli, wanneer granen van de nieuwe oogst op de markt komen, worden de interventieprijzen echter niet verhoogd, zodat vanaf juni voor tarwe en rogge de normale, niet verhoogde prijzen van het nieuwe verkoopseizoen gelden. In deze regeling kan de houder van granen aanleiding zien om in mei oude voorraden van het vorige verkoopseizoen ter interventie aan te bieden, hoewel zij nog zouden kunnen worden afgezet op de markt. Juist om dit tegen gaan, is de compenserende vergoeding ingesteld. Ten einde „te vermijden dat, op het ogenblik dat op de interventieprijs geen maandelijkse verhogingen meer worden toegepast, grote hoeveelheden granen voor interventie worden aangeboden”, maakt verordening nr. 120/67 voor granen die op 31 juli, dus aan het einde van het verkoopseizoen, nog in voorraad zijn, naast interventie een compensatie mogelijk tot ten hoogste het verschil tussen de richtprijs van de laatste maand van het vorige verkoopseizoen en die van de eerste maand van het nieuwe verkoopseizoen.

Na deze uiteenzetting van de structuur en de voornaamste doeleinden van genoemde regeling, merkt de Commissie nog op dat de uitvoeringsmaatregelen bestuurstechnisch zo eenvoudig mogelijk moesten zijn en een uniforme toepassing in alle Lid-Staten moesten waarborgen. De in artikel 3, eerste gedachtenstreepje, van verordening nr. 963/69 bedoelde mededeling van het voornemen heeft ten doel de op 31 mei 1969 aanwezige voorraden te kunnen vaststellen, omdat de regeling van de compenserende vergoeding vanzelfsprekend uitsluitend met het oog op deze voorraden is ingevoerd. In dit geval bleek het om zowel praktische als juridische redenen noodzakelijk om deze mededeling aan een dwingende termijn te binden.

In de eerste plaats moest de mededeling zo spoedig mogelijk na 31 mei 1969 worden gedaan, opdat niet ten onrechte granen van de nieuwe oogst of een zelfde hoeveelheid graan meedere malen zouden worden aangemeld. In de tweede plaats kon hier in juridisch opzicht slechts een fatale termijn worden gesteld als een der mareriële voorwaarden voor het recht op vergoeding. Met een gewone procestermijn zouden de betrokkenen niet tot het vereiste snelle optreden kunnen worden gebracht en zou men zich bovendien hebben moeten verlaten op de opvatting van de nationale autoriteiten over de van geval tot geval aanvaardbare termijn voor de indiening van de mededeling. Een dergelijke discretionaire bevoegdheid van de nationale autoriteiten zou stellig een gevaar hebben opgeleverd voor de uniforme toepassing van de vergoedingsregeling in alle Lid-Staten. Op gemeenschapsrechtelijk niveau had men dan weer voor de nationale autoriteiten speciale regels voor uitzonderingen en vertragingen moeten voorschrijven, wat de procedure sterk zou hebben verzwaard en toch niet zou hebben voorkomen dat in individuele gevallen niettemin een tijdslimiet zou worden vastgesteld, dus een nieuwe vervaltermijn, die zich van de termijn in verordening nr. 963/69 alleen zou hebben onderscheiden door zijn langere duur.

Een met-dwingend Karakter van de in artikel 3 van verordening nr. 963/69 vastgestelde termijnen zou dus niet alleen een procedure bemoeilijken, die slechts effect heeft bij een snel optreden, doch ook afbreuk doen aan het grondbeginsel van de gemeenschappelijke markt, dat de vergoedingsregeling in alle Lid-Staten uniform moet worden toegepast.

Op grond van al deze overwegingen van praktische en juridische aard, heeft de Commissie het doeltreffender en juister geacht van tevoren een dwingende termijn vast te stellen voor de in artikel 3, eerste gedachtenstreepje, van verordening nr. 963/69 bedoelde mededeling, welke tevens een opgave diende te omvatten van de voorraden die in aanmerking kwamen voor de betrokken vergoeding.

Dat de wetgever hier heeft gedacht aan een termijn van fatale aard, blijkt overigens duidelijk uit de tekst van de onderhavige bepaling, die het recht op vergoeding afhankelijk stelt van de materiële voorwaarde dat de voorraden tijdig worden opgegeven. Het Gemeenschapsrecht kent geen enkele uitzonderingsbepaling om in bepaalde gevallen nog na de termijn kennis te geven van het voornemen. Volgens artikel 5, lid 2, van verordening nr. 963/69 mogen de Lid-Staten weliswaar alle noodzakelijke aanvullende maatregelen vaststellen om rekening te houden met eventuele bijzondere omstandigheden op hun grondgebied, doch materieel slaat deze bepaling op lid 1, dat de bevoegde autoriteiten met de noodzakelijke controles belast. Artikel 5, lid 2, bepaalt dan ook verder dat deze bevoegdheid van de Lid-Staten geldt voor „de tijdstippen, waarop de voorraden en de mutaties hierin aan een controle zullen worden onderworpen”.

Voor het tegendeel kan men geen beroep doen op de hogere beginselen van elke rechtsstaat, die zouden verplichten tot een uitlegging „overeenkomstig het Verdrag”, in de zin als voorgesteld door Walzenmühle Magstadt. Uit 's Hofs jurisprudentie blijkt dat de grondbeginselen die de wetgevende bevoegdheid van de Gemeenschap beperken, uitsluitend in het Gemeenschapsrecht zelf en niet in het constitutionele recht van de Lid-Staten kunnen worden gevonden.

De Commissie voegt hieraan toe dat de regeling van verordening nr. 963/69 op geen enkel punt in strijd komt met de grondbeginselen van het Gemeenschapsrecht, met name met het evenredigheidsbeginsel, en merkt voorts op dat de rechtstoestand naar Gemeenschapsrecht geeszins verandert doordat de door verweerster in het hoofdgeding verstrekte formulieren eventueel te laat aan de betrokkenen zijn verstrekt. De geldigheid van de mededelingen was niet uitdrukkelijk afhankelijk gesteld van de voorwaarde dat zij op formulieren werden gedaan. Deze formulieren waren slechts ingevolge artikel 5, lid 2, van verordening nr. 963/69 geoorloofd en het feit dat zij te laat door de betrokkene zijn ontvangen, doet niets af aan het dwingende karakter van de gemeenschapsrechtelijke termijn.

Samenvattend beschouwt de Commissie „de in artikel 3, eerste gedachtenstreepje, van verordening (EEG) nr. 963/69 bedoelde termijn van kennisgeving als een fatale termijn, die bij overschrijding geen aanspraak op compenserende vergoeding doet ontstaan”.