Hof van Justitie EU 09-07-1987 ECLI:EU:C:1987:354

Arrest

Bij beschikking van 25 november 1985, ingekomen ten Hove op 28 november daaraanvolgend, heeft de Social Security Commissioner krachtens artikel 177 EEG-Verdrag drie prejudiciële vragen gesteld over de uitlegging van artikel 10, lid 1, van verordening nr. 574/72 van de Raad van 21 maart 1972 tot vaststelling van de wijze van toepassing van verordening (EEG) nr. 1408/71 betreffende de toepassing van de socialezekerheidsregelingen op werknemers en zelfstandigen, alsmede op hun gezinsleden, die zich binnen de Gemeenschap verplaatsen (PB 1972, L 74, biz. 1).

Deze vragen zijn gerezen in een geding over de weigering van de „Insurance Officer” (thans „Adjudication Officer” geheten) om aan Burchell, verzoekster in het hoofdgeding, kinderbijslag voor haar twee kinderen toe te kennen.

Burchell, gescheiden en zonder beroep, woont met haar twee kinderen in het Verenigd Koninkrijk, terwijl haar gewezen echtgenoot in Nederland woont en werkt. Toen Burchell in 1980 haar aanvraag bij de ter zake van sociale zekerheid bevoegde Britse instantie indiende, voldeed zij aan alle wettelijke voorwaarden om in aanmerking te komen voor kinderbijslag krachtens de Britse wettelijke regeling. Haar gewezen echtgenoot ontving op zijn beurt over dezelfde tijdvakken en voor dezelfde kinderen kinderbijslag in Nederland, aangezien naar Nederlands recht kinderbijslag ook wordt toegekend wanneer de gezinsleden niet in Nederland wonen.

Blijkens het dossier bevatte in de periode waarover Burchell uitkeringen aanvroeg, de Nederlandse noch de Britse wettelijke regeling een anti-cumulatiebepaling die op een dergelijke situatie van toepassing is.

Omdat Burchells gewezen echtgenoot krachtens artikel 73, lid 1, van verordening nr. 1408/71 recht had op Nederlandse kinderbijslag, alsof zijn twee kinderen in Nederland woonden, was de Insurance Officer van oordeel dat Burchells recht op kinderbijslag in het Verenigd Koninkrijk, waar geen voorwaarden inzake verzekering of arbeid worden gesteld, geschorst was ingevolge artikel 10, lid 1, sub a, eerste zin, van verordening nr. 574/72, nu zij geen beroepswerkzaamheden verrichtte en zich dus niet op de uitzondering van de tweede zin van artikel 10, lid 1, sub a, kon beroepen.

Genoemd artikel 10 bepaalt:

1. Het recht op gezins- of kinderbijslag die is verschuldigd krachtens de wettelijke regeling van een Lid-Staat, waarin voor het verkrijgen van het recht op deze bijslag geen voorwaarden inzake de verzekering of de arbeid worden gesteld, wordt geschorst wanneer, tijdens een zelfde tijdvak en voor een zelfde gezinslid:

   1. bijslag verschuldigd is krachtens artikel 73 of artikel 74 van de verordening. Wanneer echter de echtgeno(o)t(e) van de in deze artikelen bedoelde werknemer of werkloze werknemer beroepswerkzaamheden uitoefent op het grondgebied van bedoelde Lid-Staat, wordt het recht op gezins- of kinderbijslag die is verschuldigd krachtens deze artikelen, geschorst en wordt alleen de gezins- of kinderbijslag uitbetaald van de Lid-Staat op het grondgebied waarvan het gezinslid woont; deze bijslag komt voor rekening van deze Lid-Staat; ...”

Artikel 73 van verordening nr. 1408/71 bepaalt:

1. De werknemer op wie de wettelijke regeling van een andere Lid-Staat dan Frankrijk van toepassing is, heeft voor zijn gezinsleden die op het grondgebied van een andere Lid-Staat wonen, recht op de gezinsbijslagen waarin de wettelijke regeling van de eerste staat voorziet, alsof die gezinsleden op het grondgebied van deze staat woonden.”

Burchell tekende beroep aan bij de Social Security Commissioner. Van oordeel dat het geschil vragen deed rijzen betreffende de uitlegging van artikel 10, lid 1, van verordening nr. 574/72, heeft de Social Security Commissioner de behandeling van de zaak geschorst en het Hof de volgende vragen gesteld:

1. 1. Indien iemand verplicht verzekerd is geweest tegen een aantal risico's gedekt door de takken van een stelsel van sociale zekerheid voor (onder meer) werknemers, doch thans geen verplichte of vrijwillige bijdragen in het kader van een dergelijk stelsel meer betaalt, is hij dan te beschouwen als werknemer in de zin van de verordeningen nrs. 1408/71 en 574/72, wanneer de bijdragen die hij als verplicht verzekerde heeft betaald, nog steeds voldoende zijn om zijn nabestaanden bij zijn overlijden recht op een overlijdensuitkering te geven, doch onvoldoende om, op zich dan wel te zamen met andere elementen, hem recht te geven op andere op bijdragebetaling berustende uitkeringen krachtens dat stelsel?

   2. Zo neen: Indien iemand die geen werknemer of zelfstandige is in de zin van de verordeningen nrs. 1408/71 en 574/72, recht heeft op een uitkering krachtens een dergelijk stelsel (en dit recht geen afgeleid recht is, verkregen in de hoedanigheid van gezinslid of nagelaten betrekking van een werknemer of zelfstandige), kan dit recht dan worden aangetast door enige bepaling van voornoemde verordeningen?

2. Bij een bevestigend antwoord op vraag 1 a of vraag 1 b: Moet de schorsingsbepaling vervat in de eerste zin van artikel 10, lid 1, sub a, van verordening nr. 574/72, aldus worden uitgelegd, dat zij van toepassing is wanneer het orgaan van een andere Lid-Staat, op grond van bepalingen van zijn nationale recht en zonder een beroep te doen op artikel 73 van verordening nr. 1408/71, aan een werknemer gezinsbijslag voor hetzelfde kind heeft toegekend, indien dit orgaan, ook zonder die bepalingen van nationaal recht, die gezinsbijslag zou hebben toegekend krachtens genoemd artikel 73?

3. Bij een bevestigend antwoord op vraag 2: Is artikel 10, lid 1, sub a, van verordening nr. 574/72 onverenigbaar met artikel 51 EEG-Verdrag, in zoverre het iemand een recht ontneemt dat een Lid-Staat hem onafhankelijk van het gemeenschapsrecht heeft toegekend, of in zoverre het hem een dergelijk recht ontneemt zonder dat dit door ander voordeel wordt gecompenseerd?”

Voor een nadere uiteenzetting van de feiten van de zaak, het procesverloop en de bij het Hof ingediende opmerkingen wordt verwezen naar het rapport ter terechtzitting. Deze elementen van het dossier worden hierna slechts weergegeven voor zover dat noodzakelijk is voor de redenering van het Hof.