Hof van Justitie EU 24-02-1987 ECLI:EU:C:1987:98

De eerste vraag

7 In de eerste plaats zij eraan herinnerd, dat verordening nr. 1408/71 van toepassing is op de wetgevingen van de Lid-Staten inzake de sociale zekerheid. Volgens artikel 4, lid 2, vallen niet op bijdragebetaling berustende uitkeringen niet buiten de werkingssfeer van de verordening. Daaruit volgt, dat de financieringswijze van een uitkering van geen belang is voor de kwalificatie ervan als een onder de verordening vallende sociale-zekerheidsuitkering.

8 Voorts moet worden opgemerkt, dat het begrip „uitkering” volgens artikel 1, sub t, van de verordening „verhogingen in verband met aanpassing aan het loonof prijsniveau of aanvullende uitkeringen” omvat. Daarentegen vallen maatregelen van sociale bijstand ingevolge artikel 4, lid 4, buiten de werkingssfeer van de verordening.

9 In zijn arrest van 9 oktober 1974 (zaak 24/74, Biason, Jurispr. 1974, blz. 999, r. o. 9) overwoog het Hof, dat het weliswaar voor de toepassing van de verordening wenselijk kan zijn een duidelijk onderscheid te maken tussen de wettelijke regelingen die respectievelijk onder sociale zekerheid en onder bijstand vallen, maar dat toch de mogelijkheid niet mag worden uitgesloten, dat een nationale wettelijke regeling uit hoofde van haar personele werkingssfeer, doelstellingen en wijze van toepassing tegelijkertijd verwant is met beide categorieën.

10 In casu is dit het geval. Een wettelijke regeling als die waarop de prejudiciële vraag betrekking heeft, heeft in feite een tweevoudige functie: in de eerste plaats waarborgt zij een bestaansminimum aan personen die daaraan behoefte hebben, en in de tweede plaats zorgt zij voor een aanvulling op het inkomen van hen die ontoereikende sociale-zekerheidsuitkeringen ontvangen.

11 Voor zover een dergelijke wetgeving recht geeft op aanvullende uitkeringen ter verhoging van de sociale-zekerheidspensioenen, zonder dat daarbij de individuele behoeften en de persoonlijke situatie in aanmerking worden genomen — hetgeen kenmerkend is voor de bijstand —, behoort zij tot het stelsel van de sociale zekerheid in de zin van verordening nr. 1408/71. Het feit dat een zelfde wet tevens betrekking kan hebben op voordelen die als bijstand kunnen worden gekwalificeerd, doet voor het gemeenschapsrecht niet af aan het wezenlijke sociale-zekerheidskarakter van een uitkering die samenhangt met en van rechtswege het complement is van een invaliditeits-, ouderdoms- of weduwenpensioen.

12 Mitsdien moet op de eerste vraag worden geantwoord, dat artikel 4, lid 4, van verordening nr. 1408/71 aldus moet worden uitgelegd, dat het van de materiële werkingssfeer van die verordening niet uitsluit een door een nationaal solidariteitsfonds betaalde aanvullende uitkering, die wordt gefinancierd uit de belastingopbrengsten en wordt toegekend aan personen die een ouderdoms-, weduwen- of invaliditeitspensioen ontvangen, teneinde hun een minimuminkomen te verzekeren, voor zover de betrokkenen een wettelijk beschermd recht op toekenning van een dergelijke uitkering hebben.

De tweede vraag

13 Artikel 10, lid 1, van verordening nr. 1408/71 bepaalt, dat renten, prestaties en uitkeringen „verkregen” op grond van een wettelijke regeling van een of meer Lid-Staten, niet worden verminderd op grond van het feit dat de rechthebbende op het grondgebied van een andere Lid-Staat woont dan die, op het grondgebied waarvan zich het orgaan bevindt dat deze uitkering verschuldigd is.

14 In zijn arrest van 7 november 1973 (zaak 51/73, Śmieja, Jurispr. 1973, blz. 1213, r. o. 20-21) overwoog het Hof, dat deze bepaling ten doel heeft het vrije verkeer van werknemers te bevorderen door belanghebbenden te beschermen tegen de nadelen die uit de verplaatsing van hun woonplaats van de ene Lid-Staat naar de andere kunnen voortvloeien. Deze doelstelling, aldus het arrest, brengt mee, dat de bescherming zich moet uitstrekken tot een voordeel dat, ofschoon voorzien in het raam van een bijzondere regeling, neerkomt op verhoging van de uitkering.

15 Volgens 's Hofs arrest van 10 juni 1982 (zaak 92/81, Camera, Jurispr. 1982, blz. 2213, r. o. 14) brengt dit beginsel niet alleen mee, dat de belanghebbende, zelfs na zijn woonplaats in een andere Lid-Staat te hebben gevestigd, zijn op grond van de wettelijke regelingen van een of meer Lid-Staten verkregen recht op pensioen, renten en uitkeringen behoudt, maar ook dat dit recht hem niet kan worden ontzegd om de enkele reden dat hij niet woonachtig is op het grondgebied van de staat waar het orgaan dat de uitkering verschuldigd is, zich bevindt.

16 Artikel 10, lid 1, verbiedt de bevoegde organen van de Lid-Staten in algemene bewoordingen om uitkeringen die binnen de werkingssfeer van de verordening vallen, te verminderen, te wijzigen, te schorsen, in te trekken of verbeurd te verklaren op grond van het feit dat de rechthebbende op het grondgebied van een andere Lid-Staat woont. Dit verbod lijdt enkel uitzondering in de gevallen die uitdrukkelijk in de gemeenschapsregeling zijn voorzien.

17 Mitsdien moet op de tweede vraag worden geantwoord, dat artikel 10 van verordening nr. 1408/71 aldus moet worden uitgelegd, dat het ontstaan noch de handhaving van het recht op de in deze bepaling bedoelde uitkeringen en renten kan worden geweigerd op de enkele grond, dat de betrokkene niet woont op het grondgebied van de Lid-Staat waar zich de instelling bevindt die de uitkeringen verschuldigd is.

Kosten

18 De kosten door de Franse regering, de Italiaanse regering en de regering van het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland alsook door de Commissie wegens indiening hunner opmerkingen bij het Hof gemaakt, kunnen niet voor vergoeding in aanmerking komen. Ten aanzien van de partijen in de hoofdgedingen is de procedure als een aldaar gerezen incident te beschouwen, zodat de nationale rechterlijke instantie over de kosten heeft te beslissen.