Hof van Justitie EU 13-10-1992 ECLI:EU:C:1992:384

Het middel: schending van het beginsel van de relatieve stabiliteit van de visserijactiviteiten

Verzoeker stelt dat de Raad met de vaststelling van de bestreden verordeningen, die hem van de verdeling uitsluiten, het in artikel 4, lid 1, van verordening nr. 170/83 neergelegde beginsel van de relatieve stabiliteit van de visserijactiviteiten onjuist heeft toegepast, voor zover hij geen rekening heeft gehouden met zijn gerechtvaardigde aanspraken op buiten de Gemeenschap beschikbare vangstmogelijkheden die aan de Gemeenschap in haar geheel zijn toegewezen.

Tot staving van zijn stelling voert verzoeker in hoofdzaak twee argumenten aan.

Ten eerste betoogt verzoeker, dat de herzieningsclausule in artikel 4, lid 2, van verordening nr. 170/83 niet de enige manier is om de in 1983 vastgestelde verdeelsleutel aan nieuwe omstandigheden aan te passen. De Raad zelf heeft in een bij de vaststelling van verordening nr. 170/83 in de notulen opgenomen verklaring erkend, dat zelfs vóór de formele herziening van de verdelingsregeling bij de beoordeling van de relatieve stabiliteit van de aan de Lid-Staten toe te wijzen quota de verschillende omstandigheden in aanmerking moesten worden genomen die een wezenlijke invloed konden hebben op de algemene situatie die de aanvankelijke verdeling heeft bepaald. De toetreding van twee nieuwe Lid-Staten is aan te merken als een wezenlijke wijziging van die situatie, daar de aanvankelijke verdeelsleutel was ontworpen voor tien Lid-Staten, hetgeen niet meer beantwoordt aan de huidige samenstelling van de Gemeenschap. Overigens betekent het stilzwijgen van de Toetredingsakte ter zake, dat bij de toepassing van het beginsel van de relatieve stabiliteit van de visserijactiviteiten rekening moet worden gehouden met de samenstelling van de Gemeenschap.

Ten tweede stelt verzoeker, dat de op grond van de bestreden verordeningen verdeelde quota duidelijk uitgingen boven die welke in de overeenkomst zijn vastgesteld, daar de quota voor kabeljauw van 2 500 ton naar 7 500 ton zijn gestegen, die voor zalm van 40 naar 190 ton en die van haring van 1 500 naar 6 500 ton in 1989 (verordening nr. 4057/89, reeds aangehaald), om in 1990 weer hun vroegere peil te bereiken. Als gevolg van die opmerkelijke verhoging van de vangstmogelijkheden had de Raad verzoeker in de verdeling moeten betrekken en tevens de belangen van de Lid-Staten die reeds meedeelden, moeten beschermen.

Alvorens de aangevoerde argumenten te onderzoeken zij eraan herinnerd dat het Hof in voornoemd arrest van 16 juni 1987 (zaak 46/86, Romkes, Jurispr. 1987, blz. 268) reeds een uitspraak heeft gedaan over de verenigbaarheid van de verdelingen van de quota na de aanvankelijke verdeling van 1983 met het in verordening nr. 170/83 neergelegde vereiste van relatieve stabiliteit van de visserijactiviteiten. In rechtsoverweging 17 van dit arrest heeft het Hof toen verklaard, dat dit vereiste van relatieve stabiliteit inhoudt, dat elke Lid-Staat bij deze verdeling steeds een vast percentage krijgt. Het Hof heeft dienaangaande gepreciseerd, dat uit artikel 4, lid 2, waarin wordt bepaald dat de Raad volgens de procedure van artikel 43 EEG-Verdrag de aanpassingen vaststelt welke nodig zouden kunnen blijken in de verdeling van de bestanden over de Lid-Staten, blijkt, dat de aanvankelijke verdeelsleutel die op grond van artikel 4, lid 1, en op basis van artikel 11 is vastgesteld, blijft gelden zolang niet volgens de voor verordening nr. 170/83 gevolgde procedure een wijzigingsverordening is vastgesteld.

Met betrekking tot het argument, ontleend aan de toetreding van het Koninkrijk Spanje tot de Gemeenschap op 1 januari 1986, moet worden bedacht, dat het enkele feit van de toetreding van een Lid-Staat als zodanig geen rechtsgevolgen teweeg kan brengen, aangezien de toetredingsvoorwaarden in de desbetreffende Akte worden geregeld.

In casu bepaalt artikel 2 van de Toetredingsakte, dat onmiddellijk bij de toetreding de oorspronkelijke Verdragen en de door de instellingen van de Gemeenschappen vóór de toetreding genomen besluiten verbindend zijn voor de nieuwe Lid-Staten en in deze staten toepasselijk zijn onder de voorwaarden die in deze Verdragen en in de Toetredingsakte zelf zijn voorzien.

De Toetredingsakte (artikel 167 betreffende Spanje) regelt ten aanzien van de visserij en in het bijzonder de externe visbestanden de integratie slechts in dier voege, dat het beheer van de voordien door de nieuwe Lid-Staten met derde landen gesloten visserijovereenkomsten door de Gemeenschap wordt overgenomen en de uit die overeenkomsten voortvloeiende rechten en verplichtingen voorlopig worden gehandhaafd totdat de Raad de passende besluiten vaststelt voor het handhaven van de uit die overeenkomsten voortvloeiende visserijactiviteiten.

Zo gezien moet overeenkomstig artikel 2 van de Toetredingsakte het acquis communautaire, in het bijzonder het beginsel van de relatieve stabiliteit, zoals dat is vastgesteld bij verordening nr. 170/83 en uitgelegd door het Hof, worden toegepast. Deze verordening is overigens niet gewijzigd, behoudens de technische aanpassing van het aantal stemmen in de procedure van artikel 14, lid 2 (bijlage I, punt XV, van de Toetredingsakte).

Derhalve dient dit argument te worden afgewezen.

Al raakt de Toetredingsakte niet aan de bestaande situatie op het gebied van de verdeling van de externe visbestanden, terwijl dat wel mogelijk was geweest, dat doet niet af aan het feit, dat het Koninkrijk Spanje sinds de toetreding in dezelfde situatie verkeert als de Lid-Staten die niet in de aanvankelijke verdeling hebben meegedeeld.

Hieruit volgt, dat deze Lid-Staat mag meedelen in de verdeling van nieuwe vangstmogelijkheden die eventueel beschikbaar zijn op grond van na de toetreding met derde landen gesloten overeenkomsten betreffende visbestanden die nog moeten worden verdeeld; verder kan bij de eventuele herziening van het stelsel ingevolge artikel 4, lid 2, van verordening nr. 170/83 die staat op dezelfde wijze als de overige Lid-Staten zijn aanspraken doen gelden.

Met betrekking tot het middel, ontleend aan de opmerkelijke verhoging van de vangstmogelijkheden in de wateren van Zweden, blijkt uit het dossier, dat deze verhoging in 1989 volgde op de uitbreiding van de Zweedse jurisdictie betreffende de visserij in de Oostzee; deze uitbreiding vloeide voort uit de overeenkomst tussen dit land en de Sovjet-Unie betreffende de „witte zone”, die voordien deel uitmaakte van de internationale wateren. Het overleg tussen de Gemeenschap en Zweden in het kader van hun visserijovereenkomst had tot resultaat dat de Gemeenschap in die zone extra vangstmogelijkheden kreeg toegewezen voor de betrokken soorten vissen, te weten kabeljauw en zalm.

Zoals de Raad onweersproken heeft opgemerkt, bestond voor de kabeljauwvangsten in de voormalige „witte zone” een communautaire TAC, die over de Lid-Staten was verdeeld volgens de oorspronkelijke verdeelsleutel, zodat als gevolg van de uitbreiding van de visserij zone van Zweden tot de „witte zone” in feite enkel een TAC die vroeger onder de autonome communautaire regeling viel, behoefde te worden overgedragen naar de bij de visserij overeenkomst met Zweden vastgestelde regeling. Voor de zalmvangsten gold vóór de overeenkomst tussen de Sovjet-Unie en Zweden geen enkele beperking, zodat de extra hoeveelheden die door Zweden zijn toegekend na de uitbreiding van zijn visserijzone tot die wateren, zijn verdeeld met inachtneming van de visserijactiviteiten van de Lid-Staten met betrekking tot dit bestand op het tijdstip dat de beperkingen werden opgelegd.

Gelet op deze omstandigheden moet worden geoordeeld, dat de Raad het beginsel van de relatieve stabiliteit van de visserijactiviteiten, zoals het Hof het heeft uitgelegd, niet heeft miskend, aangezien voor kabeljauw een geringere hoeveelheid moest worden verdeeld, vergeleken met de vroegere algemene situatie, waarop de traditionele verdeling reeds was toegepast; voor zalm wordt niet betwist, dat het nieuwe quotum voor het eerst werd verdeeld op basis van de traditionele visserijactiviteiten.

Met betrekking tot de haring betwist verzoeker enkel de bij verordening nr. 4057/89 vastgestelde verdeling van een extra quotum van 5 000 ton, voor zover die verhoging voor de Raad aanleiding had moeten zijn om hem te laten meedelen.

In verband hiermee zij opgemerkt, dat volgens artikel 2, lid 2, van verordening nr. 170/83 de maatregelen tot beperking van de vangsten betrekking hebben op soorten of groepen soorten; verder moet volgens artikel 4, lid 1, van deze verordening elke Lid-Staat een relatieve stabiliteit worden gewaarborgd „met betrekking tot elk van de betrokken bestanden”, dat wil zeggen voor de vissen van een bepaalde soort die zich in een gegeven geografische zone bevinden. Het staat buiten kijf, dat het onmogelijk is om de omvang van die bestanden die voornamelijk ten gevolge van de biologische ontwikkeling van de soorten van het ene jaar tot het andere kunnen toenemen of dalen, nauwkeurig te berekenen. Daarom heeft het Hof in voornoemd arrest Romkes gepreciseerd, dat de relatieve stabiliteit van de visserijactiviteiten inhoudt, dat elke Lid-Staat bij deze verdeling steeds een vast percentage krijgt en dus niet dat een vaste hoeveelheid vis wordt gewaarborgd.

In die omstandigheden kan het beginsel van de relatieve stabiliteit van de visserijactiviteiten niet aldus worden uitgelegd, dat het de Raad telkens tot een nieuwe verdeling verplicht, wanneer wordt vastgesteld dat een bepaald bestand is toegenomen en dat bestand reeds in de aanvankelijke verdeling was meegerekend. Overigens bevat de visserijovereenkomst met Groenland, zoals de advocaat-generaal terecht heeft opgemerkt, een aantal bepalingen die slechts gerechtvaardigd zijn uit hoofde van het onzekere karakter van de kwantitatieve voorzieningen met betrekking tot een bepaald bestand.

Daar dit tweede argument bijgevolg niet kan worden aanvaard, moet het middel betreffende de schending van het beginsel van de relatieve stabiliteit van de visserijactiviteiten in zijn geheel worden afgewezen.

Het middel: schending van het beginsel van non-discriminatie

Verzoeker stelt, dat de Raad, door de bestreden verordening vast te stellen zonder hem in de verdeelsleutel te betrekken, het non-discriminatiebeginsel, neergelegd in artikel 7 EEG-Verdrag, heeft geschonden.

Deze discriminatie zou in de eerste plaats voortvloeien uit het feit dat enerzijds de Spaanse vloot ingevolge artikel 162 van de Toetredingsakte tot en met 31 december 1995 geen toegang heeft tot de Noordzee, terwijl anderzijds de Commissie sinds 1989 Zweden aanzienlijke concessies heeft gedaan door het nieuwe quota in de Noordzee toe te kennen, in ruil voor de voortzetting van de visserijactiviteiten van de vaartuigen van bepaalde Lid-Staten in de voormalige „witte zone” van de Oostzee; de discriminatie zou in de tweede plaats een gevolg zijn van het feit dat verzoeker, ofschoon hij na zijn toetreding de bevoegdheid om met derde landen visserijovereenkomsten te sluiten aan de Gemeenschap is kwijtgeraakt, uitgesloten blijft van de vangstmogelijkheden die de Gemeenschap verkrijgt door zelf die overeenkomsten met derde landen te sluiten.

Gelet op de verklaringen van verzoeker is het aangevoerde middel gebaseerd op de vooronderstelling dat de Raad bij de vaststelling van de bestreden verordeningen vergelijkbare situaties verschillend heeft behandeld.

Blijkens hetgeen hiervoor is verklaard met betrekking tot de Toetredingsakte, verkeert verzoeker in een situatie die niet vergelijkbaar is met die van de Lid-Staten die al in aanmerking zijn genomen bij de in 1983 vastgestelde verdeling, daar die Akte op de genoemde wijze de integratie van de nieuwe Lid-Staten in het gemeenschappelijk visserijbeleid, in het bijzonder met betrekking tot de reeds bij de toetreding beschikbare en verdeelde externe visbestanden, heeft vastgelegd.

Zo gezien kan de omstandigheid, dat de Raad in de onderhavige zaak niet heeft gehandeld zoals verzoeker het had gewenst, niet als een discriminerende houding jegens hem worden beschouwd. Dit zou anders zijn, indien de bestreden verordeningen nieuwe vangstmogelijkheden hadden verdeeld betreffende nog niet toegankelijke bestanden, die de Gemeenschap op grond van na de toetreding met derde landen gesloten overeenkomsten heeft gekregen en die derhalve bij de toetreding nog niet waren verdeeld. Dit is in casu niet het geval.

Het middel betreffende de schending van het non-discriminatiebeginsel moet derhalve ook worden afgewezen.

Uit voorgaande overwegingen volgt, dat het beroep in zijn geheel moet worden verworpen.

Kosten

Volgens artikel 69, lid 2, van het Reglement voor de procesvoering moet de in het ongelijk gestelde partij in de kosten worden verwezen. Aangezien het Koninkrijk Spanje in het ongelijk is gesteld, moet het in de kosten worden verwezen. Ingevolge artikel 69, lid 4, zullen de Commissie en de interveniërende Lid-Staten hun eigen kosten dragen.