Hof van Justitie EU 18-12-1997 ECLI:EU:C:1997:635

De bestreden beschikking

Bij de bestreden beschikking verwierp het Gerecht het beroep op grond van artikel 114 van zijn Reglement voor de procesvoering, op grond waarvan het, indien een partij daarom verzoekt, uitspraak kan doen over de niet-ontvankelijkheid zonder daarbij op de zaak ten gronde in te gaan en, eventueel, zonder mondelinge behandeling.

In de eerste plaats overwoog het Gerecht, dat bij gebreke van enige aanvraag op basis waarvan de bestreden verordening zou zijn vastgesteld, het uitgesloten was deze zaak op één lijn te stellen met de situatie in het door verzoekers ingeroepen arrest van 13 mei 1971 (gevoegde zaken 41/70, 42/70, 43/70 en 44/70, International Fruit Company e. a., Jurispr. 1971, blz. 411), waarin het Hof oordeelde, dat de bestreden bepaling niet van algemene strekking was, maar moest worden beschouwd als een bundel individuele beschikkingen, die ieder de rechtspositie van de aanvragers beïnvloedde (r. o. 25 en 26).

Het Gerecht oordeelde daarentegen, dat de bestreden verordening een algemene strekking had, daar haar toepassing voortvloeide uit een objectieve situatie en zij rechtsgevolgen teweegbracht voor in algemene en abstracte termen omschreven categorieën van personen. Dienaangaande merkte het op, dat het feit dat geen specifieke landbouwomrekeningskoers was vastgesteld voor verkopen van suikerbieten in het betrokken verkoopseizoen door in de drie nieuwe Lid-Staten gevestigde telers, in de bestreden verordening op objectieve en uniforme wijze werd gerechtvaardigd, zonder dat rekening werd gehouden met de specifieke situatie van bepaalde telers in die landen (r. o. 27).

Het feit dat de Commissie in theorie het aantal en de identiteit van de betrokken marktdeelnemers kon kennen en de omstandigheid dat de monetaire situatie in Zweden instabieler was geweest dan in Oostenrijk en Finland, volstonden volgens het Gerecht niet om het regelgevend karakter van de bestreden handeling aan te tasten, zolang vaststaat dat haar toepassing voortvloeit uit een objectief bepaalde situatie (r. o. 28 en 29).

In de tweede plaats herinnerde het Gerecht eraan, dat volgens vaste rechtspraak van het Hof (arresten Hof van 16 mei 1991, zaak C-358/89, Extramet Industrie, Jurispr. 1991, blz. I-2501, en 18 mei 1994, zaak C-309/89, Codorniu, Jurispr. 1994, blz. I-1853), ook indien de verordening een algemene en abstracte maatregel blijkt te zijn, haar normatief karakter niet uitsluit, dat zij sommige van de betrokken marktdeelnemers individueel kan raken, in het bijzonder wanneer de Commissie verplicht is rekening te houden met de gevolgen die de door haar voorgenomen handeling voor de situatie van bepaalde particulieren kan hebben (r. o. 31).

Het Gerecht merkte echter op, dat partijen niet hadden gesproken van een dergelijke op de Commissie rustende verplichting ten aanzien van de tweede verzoeker, Henrikson, en dat een dergelijke verplichting evenmin uit een onderzoek van de toepasselijke voorschriften bleek (r. o. 32).

Het Gerecht concludeerde hieruit, dat Henrikson niet kon worden geacht in zijn rechtspositie te worden geraakt uit hoofde van een feitelijke situatie, welke hem ten opzichte van ieder ander karakteriseert en dat hij slechts werd geraakt in zijn objectieve hoedanigheid van teler in de suikersector, juist zoals iedere andere teler in die sector (r. o. 34).

In de derde plaats herinnerde het Gerecht met betrekking tot het door Sveriges Betodlares Centralförening ingestelde beroep eraan, dat de behartiging van de algemene en collectieve belangen van een groep justitiabelen niet volstaat om de ontvankelijkheid vast te stellen van een beroep tot nietigverklaring, ingesteld door een vereniging, die niet ontvankelijk is om een dergelijk beroep in te stellen, wanneer haar leden dat individueel ook niet kunnen (r. o. 35).

Het Gerecht oordeelde, dat in casu niet was aangetoond, dat sommige leden van de verzoekende vereniging individueel door de bestreden verordening werden geraakt, aangezien in de memories geen andere producent dan Henrikson werd genoemd (r. o. 36).

Het Gerecht concludeerde hieruit, dat het door de verzoekende vereniging ingestelde beroep eveneens niet-ontvankelijk moest worden geacht (r. o. 37).

Onder deze omstandigheden verklaarde het Gerecht het beroep in zijn geheel niet-ontvankelijk en besliste het, dat geen uitspraak behoefde te worden gedaan over het door het Koninkrijk Zweden ingediende verzoek tot tussenkomst ter ondersteuning van de conclusies van de Commissie (r. o. 39 en 40).

De door partijen aangevoerde middelen

Tot staving van hun conclusies tot nietigverklaring van de bestreden beschikking voeren rekwiranten vijf middelen aan.

In de eerste plaats verwijten zij het Gerecht te hebben geoordeeld, dat de bestreden verordening, anders dan de situatie in het arrest International Fruit Company, reeds aangehaald, geen bundel van individuele beschikking vormde. Huns inziens had de vaststelling van een landbouwomrekeningskoers voor Zweedse bietentelers automatisch moeten geschieden, zonder dat dit gevraagd moest worden, aangezien de Commissie op de hoogte was van de verwachtingen die de producenten hierover koesterden en de bestreden verordening juist tot doel had, de koersen Lid-Staat voor Lid-Staat vast te stellen, zodat elk van de te nemen beslissingen slechts een beperkt aantal marktdeelnemers kon raken, en de Commissie bovendien op de hoogte was geweest van de bijzondere monetaire situatie in Zweden.

In de tweede plaats verwijten rekwiranten het Gerecht, dat het geen juiste toepassing heeft gegeven aan de rechtspraak, dat het normatief karakter van een handeling niet uitsluit, dat deze sommige van de betrokken marktdeelnemers individueel kan raken. Volgens hen volstond het concrete gevolg van de monetaire devaluaties in Zweden om hun situatie te onderscheiden van die van marktdeelnemers van andere Lid-Staten.

In de derde plaats betwisten rekwiranten, en zij verwijzen hierbij met name naar artikel 137 van de Toetredingsakte en naar diverse bepalingen van de communautaire regeling van de suikermarkt, de conclusie van het Gerecht, dat de Commissie in casu niet verplicht was rekening te houden met de gevolgen die de door haar voorgenomen handeling kon hebben voor de situatie van bepaalde particulieren, namelijk de Zweedse suikerbietentelers.

In de vierde plaats zijn rekwiranten van mening, dat het Gerecht het beroep zoals dat door de eerste rekwirante in haar hoedanigheid van beroepsvereniging was ingediend, in tegenstelling tot zijn vroegere rechtspraak, ten onrechte niet-ontvankelijk heeft verklaard. Huns inziens vloeit de ontvankelijkheid van het beroep van deze vereniging zowel voort uit het feit dat zij alle Zweedse suikerbietentelers vertegenwoordigt als uit het feit dat zij namens hen met de verwerker van suikerbieten in Zweden onderhandelt.

Ten slotte betogen rekwiranten, dat het Gerecht, door hun beroep niet-ontvankelijk te verklaren, hun in feite elk middel van beroep tegen de bestreden verordening heeft ontnomen, aangezien de prejudiciële procedure van artikel 177 EG-Verdrag in casu ondenkbaar is. Een dergelijke situatie zou in strijd zijn met de fundamentele beginselen van het gemeenschapsrecht, volgens welke handelingen van de Commissie onderworpen zijn aan het rechterlijk toezicht van het Hof of het Gerecht.

In haar memorie van antwoord heeft de Commissie geconcludeerd tot afwijzing van de hogere voorziening, op grond van kennelijke niet-ontvankelijkheid en kennelijke ongegrondheid in de zin van artikel 119 van het Reglement voor de procesvoering van het Hof, alsmede tot verwijzing van rekwiranten in de kosten.

De Commissie betwist om te beginnen de ontvankelijkheid van de hogere voorziening, omdat deze berust op bepaalde stukken die na afloop van de beroepstermijn zijn ingediend alsmede op nieuwe feiten en argumenten die voor het Gerecht niet zijn aangevoerd. Voorts beperkt de hogere voorziening zich niet, anders dan in artikel 51 van 's Hofs Statuut-EG voorgeschreven, tot rechtsvragen.

Ten gronde sluit de Commissie zich volledig bij de rechtsoverwegingen van de bestreden beschikking aan.

Met betrekking tot het eerste middel stelt zij met name, dat het betoog van rekwiranten een fundamentele fout bevat, namelijk dat het er geen rekening mee houdt, dat de bestreden verordening hoe dan ook geen specifieke landbouwomrekeningskoers kon voorzien voor overeenkomsten die vóór de toetreding van de nieuwe Lid-Staten waren gesloten en uitgevoerd.

Wat het tweede middel betreft, betoogt zij dat de bestreden verordening geen enkel gevolg voor de Zweedse suikerbietentelers heeft, en dat de gevolgen waarover rekwiranten zich beklagen voortvloeien uit het klaarblijkelijk gebrekkige karakter van de vóór de toetreding gesloten contracten en van het ontbreken in de nationale wettelijke regeling van een interessante omrekeningskoers.

Aangaande het derde middel is de Commissie van mening, dat geen van de door rekwiranten aangevoerde bepalingen de stelling aannemelijk maakt, dat zij een bijzondere verplichting ten opzichte van de Zweedse suikerbietentelers zou hebben gehad.

Wat het vierde middel betreft, stelt de Commissie zich op het standpunt, dat aangezien het door Henrikson ingestelde beroep niet-ontvankelijk was verklaard, het Gerecht het door de verzoekende vereniging ingestelde beroep ook niet-ontvankelijk diende te verklaren.

Ten slotte merkt de Commissie op, dat het laatst aangevoerde argument over het recht van beroep geen middel van hogere voorziening in de zin van 's Hofs Statuut-EG vormt en dat het overigens niet als zodanig is gepresenteerd. Deze argumenten missen hoe dan ook iedere grondslag, aangezien de mogelijkheid van een rechterlijke toetsing aanwezig is, hetzij in het kader van het nationale geding door middel van de prejudiciële procedure van artikel 177 van het Verdrag, hetzij op verzoek van de Lid-Staten en de gemeenschapsinstellingen krachtens de artikelen 173 en 175 EG-Verdrag, hetzij op verzoek van een ieder die schade heeft geleden krachtens artikel 215 van het Verdrag.

Beoordeling door het Hof

Op grond van artikel 119 van zijn Reglement voor de procesvoering kan het Hof, wanneer de hogere voorziening kennelijk niet-ontvankelijk of kennelijk ongegrond is, deze op ieder moment bij met redenen omklede beschikking afwijzen.

Kosten

Op grond van artikel 69, lid 2, van het Reglement voor de procesvoering, dat ingevolge artikel 118 ook van toepassing is op de hogere voorziening, wordt de in het ongelijk gestelde partij in de kosten verwezen, indien dit is gevorderd. Daar rekwiranten in het ongelijk zijn gesteld, moeten zij in de kosten worden verwezen.