Arrest van het Gerecht (Achtste kamer) van 9 december 2014

1. Gerechtelijke procedureAanvoering van nieuwe middelen in de loop van het gedingUitwerking van een vroeger aangevoerd middelOntvankelijkheid (Reglement voor de procesvoering van het Gerecht, art. 44, lid 1, en 48, lid 2) (cf. punten 62, 63)

2. Handelingen van de instellingenMotiveringVerplichtingOmvangBeschikking tot toepassing van de mededingingsregels waarvan zonder de bijlagen kennisgeving is gedaanContext die de betrokkene bekend is, zodat hij de strekking van de hem betreffende maatregel kan begrijpenGeen niet-nakoming van de motiveringsplicht (Art. 15 KS en 36 KS) (cf. punten 66‑71, 92)

3. CommissieCollegialiteitsbeginselDraagwijdteBeschikking tot toepassing van de mededingingsregels waarvan zonder de bijlagen kennisgeving is gedaanSchending van het collegialiteitsbeginselGeenElementen die rechtens genoegzaam zijn uiteengezet in het corpus van de beschikking (Art. 219 EG) (cf. punten 94, 95)

4. Handelingen van de instellingenKeuze van de rechtsgrondslagRegelgeving van de UnieVereisten van duidelijkheid en voorzienbaarheidExpliciete vermelding van de rechtsgrondslagBeschikking van de Commissie waarbij na afloop van het EGKS-Verdrag een inbreuk op artikel 65 KS wordt vastgesteld en de betrokken onderneming wordt bestraftRechtsgrondslag gevormd door de artikelen 7, lid 1, en 23, lid 2, van verordening nr. 1/2003 (Art. 65, lid 1, KS; verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 7, lid 1, en 23, lid 2) (cf. punten 105, 109)

5. MededingingsregelingenMededingingsregelingen die ratione materiae en ratione temporis aan het rechtsstelsel van het EGKS-Verdrag zijn onderworpenAflopen van het EGKS-VerdragVoortzetting van het stelsel van vrije mededinging onder het EG-VerdragHandhaving van toezicht door de Commissie op grond van verordening nr. 1/2003 (Art. 65, lid 1, KS; verordening nr. 1/2003 van de Raad) (cf. punten 110‑125)

6. Handelingen van de instellingenToepassing ratione temporisProcedureregelsRegels van materieel rechtOnderscheidAflopen van het EGKS-VerdragBeschikking tot toepassing van de mededingingsregels die na afloop daarvan is gegeven en feiten van daarvóór betreftRechtszekerheids- en vertrouwensbeginselRechtssituaties die zijn verworven voor het aflopen van het EGKS-VerdragOnderworpenheid aan de rechtsregeling van het EGKS-Verdrag (Art. 65, lid 1, KS; Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, art. 49, lid 1) (cf. punten 127, 128, 130‑132)

7. MededingingRegels van de UnieInbreukenToerekeningOndernemingBegripEconomische eenheid (Art. 65, lid 1, KS) (cf. punten 141‑144)

8. MededingingRegels van de UnieInbreukenToerekeningRechtspersoon die de onderneming exploiteerde ten tijde van de inbreukUitzonderingenOverdracht van de activiteit van een vennootschap die niet ophoudt te bestaan, op een andere vennootschap van dezelfde groepToerekening aan de rechtspersoon die de exploitatie voortzetVoorwaarden (Art. 65, lid 1, KS) (cf. punten 145‑150)

9. MededingingsregelingenOvereenkomsten tussen ondernemingenAantasting van de mededinging in de zin van artikel 65 KSBeoordelingscriteriaMededingingsbeperkend doelVaststelling toereikend (Art. 65, lid 1, KS) (cf. punten 159, 160, 171, 220)

10. MededingingsregelingenComplexe inbreuk met de kenmerken van een overeenkomst en de kenmerken van een onderling afgestemde feitelijke gedragingEén enkele kwalificatie als overeenkomst en/of onderling afgestemde feitelijke gedraging ToelaatbaarheidGevolgen voor de motiveringsplicht (Art. 15 KS en 65, lid 1, KS) (cf. punten 165‑169, 176)

11. MededingingsregelingenOnderling afgestemde feitelijke gedragingenBegripCoördinatie en samenwerking in strijd met de verplichting van elke onderneming om het marktgedrag zelfstandig te bepalenUitwisseling van informatie onder concurrentenVermoeden van gebruik van de informatie om het marktgedrag te bepalenGeen mededingingsbeperkende gevolgen op de marktGeen invloed (Art. 65, lid 1, KS) (cf. punten 172‑175, 187, 190)

12. Handelingen van de instellingenMotiveringVerplichtingOmvangBesluit tot vaststelling van een inbreuk op de mededingingsregelsMededingingsregelingen die zich tot het gehele grondgebied van een lidstaat uitstrekken en de handel tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedenGeen tegenstrijdige motivering (Art. 15 KS) (cf. punten 202, 214‑216)

13. MededingingsregelingenDeelneming aan vergaderingen die ertoe strekken de mededinging te verstorenOmstandigheid die, bij gebreke van distantiëring van de genomen beslissingen, de conclusie wettigt dat sprake is van deelneming aan de daaruit voortvloeiende mededingingsregelingPublieke distantiëringRestrictieve uitlegging (Art. 65, lid 1, KS) (cf. punten 220, 223, 258)

14. EGKSPrijzenPrijslijstenPublicatieplichtVerenigbaarheid met het verbod van mededingingsregelingen (Art. 60 KS en 65, lid 1, KS) (cf. punten 228‑230)

15. MededingingAdministratieve procedureBeginsel van behoorlijk bestuurVereiste van onpartijdigheidGevolgen voor de beoordeling van de bewijzen (Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, art. 41; verordening nr. 1/2003 van de Raad, overweging 37) (cf. punten 244‑247)

16. MededingingAdministratieve procedureBeschikking van de Commissie waarbij een inbreuk wordt vastgesteldWijze van bewijsleveringBewijsstukkenBeoordeling van de bewijswaarde van een documentCriteriaGeen paraaf en geen handtekeningGeen invloed (Art. 65 KS) (cf. punt 263)

17. MededingingAdministratieve procedureEerbiediging van de rechten van de verdedigingToegang tot dossierOmvangWeigering document mee te delenGevolgenNoodzaak om met betrekking tot de op de betrokken onderneming rustende bewijslast een onderscheid te maken tussen belastende en ontlastende stukken (cf. punten 269‑273)

18. MededingingAdministratieve procedureEerbiediging van de rechten van de verdedigingDraagwijdte van beginselNietigverklaring van een eerste beschikking van de Commissie tot vaststelling van een inbreukVaststelling van een nieuwe beschikking op een andere rechtsgrondslag en op basis van de vroegere voorbereidende handelingenToelaatbaarheidVerplichting om een nieuwe mededeling van punten van bezwaar op te stellenGeen (Art. 65, leden 1, 4 en 5, KS) (cf. punten 278‑283)

19. MededingingAdministratieve procedureRechten van de verdedigingMededeling van punten van bezwaar waarin melding wordt gemaakt van een niet-bijgevoegd documentGeen schending van de rechten van verdediging in geval van toegang tot dat document vóór het verstrijken van de gestelde antwoordtermijn (cf. punten 292‑294)

20. MededingingAdministratieve procedureVerificatiebevoegdheden van de CommissieOmvangNemen van kopieën van documenten op de zetel van de ondernemingen waarop het besluit tot verificatie betrekking heeftDocumenten betreffende andere vennootschappenDaaronder begrepenSchending van de rechten van de verdedigingGeen (Art. 47 KS; beschikking 379/84 van de Commissie, art. 1, lid 1) (cf. punten 298‑302)

21. MededingingGeldboetenBedragVaststellingMaximumbedragBerekeningOmzet die in aanmerking moet worden genomenGecumuleerde omzet van alle vennootschappen die een als onderneming handelende economische entiteit vormen (Verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2) (cf. punten 318, 320)

22. MededingingGeldboetenBedragVaststellingAfschrikkende werkingInaanmerkingneming van de omvang en de totale middelen van de bestrafte onderneming (Verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2) (cf. punt 319)

23. Gerechtelijke procedureInleidend verzoekschriftVormvereistenVaststelling van het voorwerp van het geschilSummiere uiteenzetting van de aangevoerde middelenVergelijkbare vereisten voor de ter ondersteuning van een middel aangevoerde argumenten (Reglement voor de procesvoering van het Gerecht, art. 44, lid 1) (cf. punten 322, 323)

24. MededingingGeldboetenBeoordeling op basis van het individuele gedrag van de ondernemingInvloed van het ontbreken van een sanctie jegens een andere marktdeelnemerGeen (Art. 65 KS; verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23) (cf. punt 324)

25. MededingingGeldboetenBedragVaststellingCriteriaZwaarte van de inbreukOntbreken van dwingende of uitputtende lijst van criteria (Verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 98/C 9/03 van de Commissie, punt 1 A) (cf. punt 329)

26. MededingingGeldboetenBedragVaststellingIngewikkelde economische beoordelingBeoordelingsmarge van de CommissieRechterlijke toetsingWettigheidscontroleOmvang (Verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 98/C 9/03 van de Commissie, punten 1 A en 1 B) (cf. punt 329, 339‑341)

27. MededingingGeldboetenRichtsnoeren voor de berekening van geldboetenRechtskarakterIndicatieve gedragsregel waarbij de Commissie zelf haar beoordelingsbevoegdheid beperktVerplichting tot eerbiediging van het gelijkheids-, vertrouwens- en rechtszekerheidsbeginsel (Mededeling 98/C 9/03 van de Commissie) (cf. punten 331‑333)

28. MededingingGeldboetenBedragVaststellingCriteriaZwaarte van de inbreukKwalificatie van een inbreuk als zeer zwaarDoorslaggevende rol van het criterium betreffende de aard van de inbreukCriterium betreffende de omvang van de markt van de betrokken producten niet zelfstandigKwalificatie van een inbreuk als zeer zwaar hoewel beperkt tot het grondgebied van een enkele lidstaatToelaatbaarheid (Verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 98/C 9/03 van de Commissie, punt 1 A) (cf. punten 344, 353)

29. MededingingGeldboetenBedragVaststellingIndeling van de betrokken ondernemingen in categorieën met een specifiek uitgangsbedragToelaatbaarheidVoorwaardenGeen schending van het gelijkheids- en evenredigheidsbeginselNoodzaak om de omzet van de betrokken ondernemingen in aanmerking te nemen en de evenredigheid van de geldboeten met deze omzet te verzekerenGeen (Verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 98/C 9/03 van de Commissie, punt 1 A) (cf. punten 360‑369)

30. MededingingGeldboetenBedragVaststellingCriteriaDuur van de inbreukRichtsnoeren voor de berekening van geldboetenBeoordeling van de duur van een enkele voortdurende inbreukInaanmerkingneming van de totale duur van alle bestanddelen van de inbreuk (Verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 98/C 9/03 van de Commissie, punt 1 B) (cf. punten 374, 377‑381)

31. MededingingGeldboetenBedragVaststellingNiet-oplegging of vermindering van de geldboete in ruil voor de medewerking van de betrokken ondernemingNoodzaak van een gedraging die de vaststelling van de inbreuk door de Commissie heeft vergemakkelijktInformatie betreffende handelingen die niet kunnen leiden tot geldboeten uit hoofde van verordening nr. 1/2003Ontoereikendheid van de enkele bereidheid tot medewerkingBeoordeling van de mate van medewerking van elke onderneming die aan de mededingingsregeling heeft deelgenomenEerbiediging van het gelijkheidsbeginsel (Verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 96/C 207/04 van de Commissie, punt D, lid 2) (cf. punten 389, 401‑403, 407‑410, 414‑416)

32. MededingingGeldboetenBedragVaststellingNiet-oplegging of vermindering van de geldboete in ruil voor de medewerking van de betrokken ondernemingNoodzaak van een gedraging die de vaststelling van de inbreuk door de Commissie heeft vergemakkelijktBewijslast (Verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 96/C 207/04 van de Commissie) (cf. punt 405)

33. Beroep tot nietigverklaringProcesbelangBeroep tegen een beschikking die zonder inhoudelijke wijziging bijlagen voegt bij een bestaande beschikkingBeroep dat de insteller ervan geen voordeel kan opleverenNiet-ontvankelijkheid (Art. 263, vierde alinea, VWEU) (cf. punten 431‑434)

Voorwerp

In de zaken T‑489/09 en T‑490/09 verzoeken tot nietigverklaring van beschikking C (2009) 7492 definitief van de Commissie van 30 september 2009 betreffende een procedure op grond van artikel 65 KS (zaak COMP/37.956 – Betonstaal, nieuwe beschikking) en, subsidiair, verzoeken tot verlaging van het bedrag van de aan verzoeksters opgelegde geldboete, en in zaak T‑56/10 verzoek tot nietigverklaring van besluit C (2009) 9912 definitief van de Commissie van 8 december 2009 houdende wijziging van beschikking C (2009) 7492 definitief

Dictum

1) De zaken T‑489/09, T‑490/09 en T‑56/10 worden gevoegd voor het onderhavige arrest.

2) De beroepen worden verworpen.

3) In zaak T‑489/09 wordt Leali SpA verwezen in de kosten.

4) In zaak T‑490/09 wordt Acciaierie e Ferriere Leali Luigi SpA verwezen in de kosten.

5) In zaak T‑56/10 worden Leali en Acciaierie e Ferriere Leali Luigi verwezen in de kosten.