Arrest van het Gerecht (Vierde kamer – uitgebreid) van 18 september 2024

Vijfde middel: niet-nakoming van de motiveringsplicht

34 Verzoekster voert aan dat de door de Raad in de bijlage bij besluit 2022/881 aangevoerde gronden enkel de criteria bevatten die zijn toegepast om de plaatsing op de lijst te rechtvaardigen en geenszins aangeven op welke manier zij het Loekasjenko-regime steunt, profijt trekt van dit regime of verantwoordelijk is voor de onderdrukking van het maatschappelijk middenveld in Belarus. Uit de rechtspraak volgt dat een dergelijke verklaring, zonder gegevens ter onderbouwing ervan, niet kan worden beschouwd als een afdoende motivering van de Raad.

35 De Raad, ondersteund door de Republiek Letland, betwist dat betoog.

36 Volgens vaste rechtspraak dient de verplichting om een bezwarende handeling te motiveren, wat een logisch uitvloeisel is van het beginsel van eerbiediging van de rechten van de verdediging, er enerzijds toe de betrokkene voldoende gegevens te verschaffen om na te gaan of de handeling gegrond is dan wel een gebrek vertoont op grond waarvan de geldigheid voor de Unierechter kan worden betwist, en anderzijds die rechter in staat te stellen de rechtmatigheid van die handeling te toetsen (zie arrest van 23 september 2014, Ipatau/Raad, T‑646/11, niet gepubliceerd, EU:T:2014:800, punt 92 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

37 De door artikel 296 VWEU vereiste motivering moet de redenering van de instelling die de handeling heeft verricht duidelijk en ondubbelzinnig tot uitdrukking doen komen, opdat de belanghebbende de rechtvaardigingsgronden van de genomen maatregelen kan kennen en de bevoegde rechter zijn toezicht kan uitoefenen (zie arrest van 23 september 2014, Ipatau/Raad, T‑646/11, niet gepubliceerd, EU:T:2014:800, punt 93 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

38 De motivering van een handeling van de Raad waarbij een beperkende maatregel wordt opgelegd, dient niet alleen aan te geven op welke rechtsgrondslag die maatregel berust, maar ook de specifieke en concrete redenen waarom de Raad in de uitoefening van zijn discretionaire beoordelingsbevoegdheid meent dat een dergelijke maatregel moet worden vastgesteld ten aanzien van de betrokkene (zie arrest van 24 mei 2023, Lyubetskaya/Raad, T‑556/21, niet gepubliceerd, EU:T:2023:283, punt 19 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

39 De door artikel 296 VWEU vereiste motivering moet evenwel beantwoorden aan de aard van de betrokken handeling en aan de context waarin zij is vastgesteld. De aan de motivering te stellen eisen moeten worden beoordeeld aan de hand van de omstandigheden van het geval, waarbij met name rekening moet worden gehouden met de inhoud van de handeling, de aard van de redengeving en het belang dat de adressaten of andere personen die door de handeling worden geraakt in de zin van artikel 263, vierde alinea, VWEU bij een toelichting kunnen hebben. Het is niet noodzakelijk dat alle relevante feitelijke en juridische omstandigheden in de motivering worden gespecificeerd, aangezien er bij de vraag of de motivering van een handeling aan de vereisten voldoet niet alleen acht moet worden geslagen op de bewoordingen ervan, maar ook op de context en op het geheel van de rechtsregels die de betrokken materie beheersen (zie arrest van 23 september 2014, Ipatau/Raad, T‑646/11, niet gepubliceerd, EU:T:2014:800, punt 95 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

40 Een bezwarende handeling is met name voldoende gemotiveerd wanneer zij tot stand is gekomen in een context die de betrokkene bekend is, zodat deze de strekking van de jegens hem genomen maatregel kan begrijpen (zie arrest van 23 september 2014, Ipatau/Raad, T‑646/11, niet gepubliceerd, EU:T:2014:800, punt 96 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

41 Dienaangaande verwijzen de formuleringen „trekt […] profijt van en steunt het [Loekasjenko-regime]” en „repressie van het maatschappelijk middenveld” in die motivering uitdrukkelijk naar de in de punten 5 en 6 hierboven genoemde litigieuze plaatsingscriteria, waaruit blijkt dat personen, entiteiten of lichamen waarvan is vastgesteld dat zij van het regime van Loekasjenko profiteren of het steunen, of die verantwoordelijk zijn voor ernstige mensenrechtenschendingen of voor de onderdrukking van het maatschappelijk middenveld en de democratische oppositie, of wier activiteiten anderszins de democratie en de rechtsstaat in Belarus ernstig ondermijnen, op de betrokken lijsten moeten worden geplaatst. Verzoekster kon dus gemakkelijk begrijpen op welke criteria haar plaatsing op de betrokken lijsten berustte.

42 Zoals blijkt uit de in punt 13 hierboven in herinnering gebrachte uiteenzetting van de gronden voor verzoeksters plaatsing op de betrokken lijsten, is zij op die lijsten geplaatst omdat zij een staatsbedrijf is en een van de grootste potasproducenten ter wereld die instaat voor 20 % van de wereldwijde potasuitvoer. Als zodanig is het bedrijf een belangrijke bron van inkomsten en buitenlandse valuta voor het regime van Loekasjenko, die het omschreef als „een nationale parel om trots op te zijn, een pijler van de Belarussische uitvoer”. Verzoekster trekt aldus profijt van en steunt het Loekasjenko-regime. Bovendien werden de werknemers van het bedrijf die in de nasleep van de frauduleuze presidentsverkiezingen van augustus 2020 in Belarus deelnamen aan stakingen en vreedzame demonstraties, geïntimideerd en ontslagen door het management. President Loekasjenko dreigde er persoonlijk mee de stakers te vervangen door mijnwerkers uit Oekraïne. In de oorspronkelijke handelingen wordt derhalve aangegeven om welke „specifieke en concrete redenen” in de zin van de in punt 38 hierboven aangehaalde rechtspraak verzoekster wordt geacht verantwoordelijk te zijn voor de onderdrukking van het maatschappelijk middenveld in Belarus en het Loekasjenko-regime te steunen, namelijk de redenen waarom de beperkende maatregelen jegens verzoekster zijn vastgesteld.

43 Gelet op de voorgaande overwegingen moet dan ook tot de slotsom worden gekomen dat de oorspronkelijke handelingen rechtens genoegzaam zijn gemotiveerd en moet het vijfde middel ongegrond worden verklaard.

Vijfde onderdeel van het eerste middel: schending van het rechtszekerheidsbeginsel

44 Verzoekster betoogt dat de verwijzing naar het legaliteitsvereiste van artikel 52, lid 1, van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie veronderstelt dat de rechtsregels nauwkeurig en voorzienbaar zijn. De toepasselijke criteria op basis waarvan zij op de betrokken lijsten is geplaatst, zijn echter niet duidelijk geformuleerd. Meer bepaald de volgende bewoordingen zijn niet duidelijk: „Loekasjenko-regime”, „steun”, „profijt trekken”, „maatschappelijk middenveld” en „repressie”.

45 De Raad, ondersteund door het Koninkrijk België en de Republiek Letland, betwist dat betoog.

46 Dienaangaande zij eraan herinnerd dat de criteria om op de betrokken lijsten geplaatst te worden zijn gericht op „personen, entiteiten of lichamen die verantwoordelijk zijn voor ernstige mensenrechtenschendingen of de onderdrukking van het maatschappelijk middenveld” en die „van het regime van president Loekasjenko profiteren of het steunen”; die criteria zijn neergelegd in artikel 4, lid 1, onder a) en b), van besluit 2012/642. Verzoeksters stelling ziet dus hoofdzakelijk op die bepaling van besluit 2012/642.

47 In dit verband kan uit de rechtspraak worden afgeleid dat een exceptie van onwettigheid impliciet is opgeworpen, aangezien uit het verzoekschrift voldoende duidelijk naar voren komt dat verzoekster een dergelijke grief heeft willen formuleren [zie in die zin arresten van 15 september 2016, Yanukovych/Raad, T‑346/14, EU:T:2016:497, punt 56 ; 15 september 2016, Yanukovych/Raad, T‑348/14, EU:T:2016:508, punt 57 , en  22 september 2021, Al-Imam/Raad, T‑203/20, EU:T:2021:605, punt 39 (niet gepubliceerd)].

48 Uit de analyse van het verzoekschrift, met name punt 104 ervan, volgt dat verzoekster, zonder dat zij formeel een exceptie van onwettigheid op grond van artikel 277 VWEU opwerpt, in het kader van de conclusies tot nietigverklaring van de oorspronkelijke handelingen aanvoert dat voornoemde criteria van artikel 4, lid 1, onder a) en b), van besluit 2012/642 onwettig zijn.

49 Dienaangaande zij eraan herinnerd dat volgens vaste rechtspraak het rechtszekerheidsbeginsel, dat een algemeen beginsel van het Unierecht is, met name vereist dat de gevolgen van rechtsregels duidelijk, nauwkeurig en voorzienbaar zijn, in het bijzonder wanneer die regels nadelig kunnen werken voor particulieren en ondernemingen. Een sanctie, zelfs van niet-strafrechtelijke aard, kan slechts worden opgelegd indien daarvoor een duidelijke en eenduidige rechtsgrondslag bestaat. Het rechtszekerheidsbeginsel houdt met name in dat iedere Unieregeling, in het bijzonder wanneer daarbij sancties worden opgelegd of op grond daarvan sancties kunnen worden opgelegd, duidelijk en nauwkeurig is, zodat de betrokken personen ondubbelzinnig de daaruit voortvloeiende rechten en verplichtingen kunnen kennen en dienovereenkomstig hun voorzieningen kunnen treffen. Dit vereiste van een duidelijke en nauwkeurige rechtsgrondslag is ook verankerd op het gebied van beperkende maatregelen (zie arrest van 4 september 2015, NIOC e.a./Raad, T‑577/12, niet gepubliceerd, EU:T:2015:596, punten 131 en 132 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

50 Volgens vaste rechtspraak dient bij de uitlegging van een bepaling van het Unierecht niet alleen rekening te worden gehouden met de bewoordingen ervan, maar ook met de context ervan en met de doelstellingen van de regeling waarvan zij deel uitmaakt. Ook de totstandkomingsgeschiedenis van een Unierechtelijke bepaling kan relevante informatie voor de uitlegging ervan verschaffen (zie arrest van 2 september 2021, CRCAM, C‑337/20, EU:C:2021:671, punt 31 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

51 Bovendien moet de Unierechter in het kader van zijn rechterlijke toetsing van beperkende maatregelen de Raad een ruime beoordelingsbevoegdheid toekennen wat de vaststelling van de algemene criteria betreft die bepalen op welke personen de beperkende maatregelen kunnen worden toegepast (arrest van 13 september 2018, Vnesheconombank/Raad, T‑737/14, niet gepubliceerd, EU:T:2018:543, punt 94 ).

52 Vage begrippen in een bepaling brengen niet noodzakelijkerwijs een schending van de fundamentele vrijheden met zich en het feit dat een wet een beoordelingsmarge toekent, is op zich niet in strijd met het vereiste van voorzienbaarheid, mits de omvang en de wijze van uitoefening van een dergelijke bevoegdheid, gelet op het betrokken legitieme doel, voldoende duidelijk zijn omschreven om de persoon een passende bescherming te bieden tegen willekeur. Bovendien staat het vereiste van voorzienbaarheid dat hoort bij het legaliteitsbeginsel ter zake van straffen, dat zelf vereist dat de wet de strafbare feiten en de straffen duidelijk omschrijft, er niet aan in de weg dat de wet een beoordelingsbevoegdheid toekent waarvan de omvang en de wijze van uitoefening voldoende duidelijk zijn omschreven. Deze in de rechtspraak ontwikkelde beginselen zijn ook van toepassing op beperkende maatregelen die, hoewel zij in beginsel niet strekken tot bestraffing van inbreuken maar preventieve maatregelen vormen, de rechten en vrijheden van de betrokkenen zwaar aantasten (zie in die zin arresten van 16 juli 2014, National Iranian Oil Company/Raad, T‑578/12, niet gepubliceerd, EU:T:2014:678, punten 116 en 117 , en  4 september 2015, NIOC e.a./Raad, T‑577/12, niet gepubliceerd, EU:T:2015:596, punten 135 en 136 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

53 Gelet op het voorgaande moet ten eerste worden vastgesteld dat de ruime formulering van de litigieuze criteria waardoor aan de Raad een beoordelingsbevoegdheid wordt toegekend, verenigbaar kan zijn met het evenredigheids- en het rechtszekerheidsbeginsel (zie in die zin arrest van 22 september 2016, Tose’e Ta’avon Bank/Raad, T‑435/14, niet gepubliceerd, EU:T:2016:531, punt 39 ).

54 Ten tweede moet worden opgemerkt dat de betekenis en de draagwijdte van de betrokken begrippen moeten worden bepaald in overeenstemming met de in de omgangstaal gebruikelijke betekenis ervan, met inachtneming van de context waarin zij worden gebruikt en de door de regeling waarvan zij deel uitmaken beoogde doelstellingen, met dien verstande dat de uitlegging van een bepaling van het Unierecht niet ertoe mag leiden dat aan de duidelijke en precieze bewoordingen van die bepaling elk nuttig effect wordt ontnomen (arrest van 18 oktober 2023, MAZ-upravljajusaja kompanija holdinga Belavtomaz/Raad, T‑532/21, niet gepubliceerd, EU:T:2023:656, punt 52 ).

55 Voorts dient eraan te worden herinnerd dat een verordening waarbij beperkende maatregelen worden vastgesteld niet alleen moet worden uitgelegd tegen de achtergrond van het in artikel 215, lid 2, VWEU bedoelde, in het kader van het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid vastgestelde besluit, maar tevens tegen de achtergrond van de historische context waarbinnen de bepalingen door de Unie zijn vastgesteld en waarbij die verordening aansluit. Hetzelfde geldt voor een besluit dat is vastgesteld op het gebied van het gemeenschappelijk buitenlands- en veiligheidsbeleid, dat moet worden uitgelegd met inachtneming van de context waarbinnen het valt (arrest van 18 oktober 2023, MAZ-upravljajusaja kompanija holdinga Belavtomaz/Raad, T‑532/21, niet gepubliceerd, EU:T:2023:656, punt 53 ).

56 Tegen de achtergrond van de in punt 55 hierboven aangehaalde rechtspraak moet worden opgemerkt dat in het kader van de beperkende maatregelen die sinds 2004 jegens Belarus zijn vastgesteld, de criteria van „profijt” van en „steun” aan het Loekasjenko-regime zijn ingevoerd bij artikel 1, leden 1 en 2, van besluit 2012/36/GBVB van de Raad van 23 januari 2012 tot wijziging van besluit 2010/639/GBVB betreffende beperkende maatregelen tegen Belarus (PB 2012, L 19, blz. 31).

57 Uit de overwegingen 3 en 4 van besluit 2012/36 bleek dat, gelet op de ernst van de situatie in Belarus, tegen Belarus aanvullende beperkende maatregelen moesten worden vastgesteld, met name jegens personen en entiteiten die baat hadden bij of steun verleenden aan het beleid van het Loekasjenko-regime, met name personen en entiteiten die financiële of materiële steun aan het regime boden.

58 Artikel 2 van verordening nr. 765/2006 is dienovereenkomstig gewijzigd bij artikel 1 van verordening (EU) nr. 114/2012 van de Raad van 10 februari 2012 tot wijziging van verordening nr. 765/2006 (PB 2012, L 38, blz. 3).

59 Op 1 november 2012 is besluit 2010/639/GBVB van de Raad van 25 oktober 2010 betreffende beperkende maatregelen tegen bepaalde functionarissen van Belarus (PB 2010, L 280, blz. 18) ingetrokken en vervangen door besluit 2012/642.

60 Zoals blijkt uit de overwegingen 1 tot en met 5 en 8 van besluit 2012/642, zijn de beperkende maatregelen tegen Belarus vastgesteld en verlengd wegens de aanhoudende niet-eerbiediging in dat land van de mensenrechten, de democratie en de rechtsstaat en zijn zij daarom met name gericht tegen personen die verantwoordelijk zijn voor fraude en schendingen van de internationale normen voor verkiezingen bij bepaalde verkiezingsprocedures of referendumprocedures in Belarus, alsmede tegen de personen die verantwoordelijk zijn voor de ernstige mensenrechtenschendingen en de onderdrukking van een vreedzame betoging in de nasleep van die procedures.

61 Bovendien zij er in dat verband aan herinnerd dat uit overweging 6 van besluit 2012/642 volgt dat het doel met betrekking tot personen en entiteiten die baat hebben bij het Loekasjenko-regime of dat regime steunen is om maatregelen te treffen tegen alle personen of entiteiten die steun verlenen aan het regime, met name, doch niet uitsluitend, personen en entiteiten die het regime financieel of materieel steunen.

62 Uit het voorgaande volgt dat de Raad, door de vraag of personen of entiteiten profijt trekken van het Loekasjenko-regime en of zij dat regime steunen als criteria te hanteren om de plaatsing van hun naam op de betrokken lijsten te rechtvaardigen, gelet op het aanhoudend karakter en de ernst van de schendingen van de mensenrechten, de democratie en de rechtsstaat, de onderdrukking van het maatschappelijk middenveld en de democratische oppositie in Belarus de druk op dat regime heeft willen vergroten door het aantal personen en entiteiten waarop de beperkende maatregelen kunnen worden toegepast, uit te breiden. Om die reden heeft de Raad voorzien in de mogelijkheid om maatregelen tot bevriezing van tegoeden en economische middelen toe te passen op met name personen en entiteiten die profijt trekken van het Loekasjenko-regime en dit regime steunen, met name, doch niet uitsluitend, personen en entiteiten die het regime financieel steunen (zie in die zin arrest van 18 oktober 2023, MAZ-upravljajusaja kompanija holdinga Belavtomaz/Raad, T‑532/21, niet gepubliceerd, EU:T:2023:656, punt 60 ).

63 Wat de personen, de entiteiten of de lichamen betreft die verantwoordelijk zijn voor ernstige mensenrechtenschendingen of de onderdrukking van het maatschappelijk middenveld en de democratische oppositie, blijkt uit de context waarin de bewoordingen „verantwoordelijk voor de onderdrukking” worden gebruikt, en in het bijzonder uit het gebruik in artikel 4, lid 1, onder a), van besluit 2012/642 en artikel 2, lid 4, van verordening nr. 765/2006 van de formulering „personen, entiteiten of lichamen die verantwoordelijk zijn voor […] de onderdrukking van het maatschappelijk middenveld en de democratische oppositie, of wier activiteiten anderszins de democratie en de rechtsstaat in Belarus ernstig ondermijnen”, dat de regeling dit criterium op algemene wijze heeft willen laten gelden voor iedere persoon, iedere entiteit of ieder lichaam waarvan de activiteiten de democratie en de rechtsstaat in Belarus ernstig ondermijnen. Bovendien blijkt uit het gebruik van de term „anderszins” in het tweede deel van die bepalingen dat de regeling is bedoeld om onderdrukking van het maatschappelijk middenveld en de democratische oppositie te beschouwen als een type activiteit dat de democratie en de rechtsstaat in Belarus ernstig ondermijnt. Ten slotte geeft het gebruik van de term „activiteiten” aan dat met de regeling beoogd wordt om personen, entiteiten of lichamen te raken waarvan de activiteiten de democratie en de rechtsstaat in Belarus ernstig ondermijnen, omdat deze activiteiten bijdragen tot die ondermijning, ongeacht of er dienaangaande al dan niet sprake is van opzet (arrest van 15 februari 2023, Belaeronavigatsia/Raad, T‑536/21, EU:T:2023:66, punt 27 ).

64 Ten derde houden verzoeksters beweringen over de manier waarop de voor de plaatsingscriteria gebruikte formuleringen, te weten in casu de begrippen „Loekasjenko-regime”, „steun”, „profijt trekken”, „maatschappelijk middenveld” en „onderdrukking”, moeten worden opgevat, geen verband met de eerbiediging van het rechtszekerheidsbeginsel, maar met de toepassing van die criteria door de Raad, hetgeen het voorwerp vormt van het tweede middel.

65 De door verzoekster aangevoerde argumenten doen dus niet af aan de wettigheid van de criteria van artikel 4, lid 1, onder a) en b), van besluit 2012/642, die voldoende duidelijk en nauwkeurig zijn. Zij zijn derhalve in overeenstemming met het rechtszekerheidsbeginsel.

66 Het vijfde onderdeel van het eerste middel moet dan ook worden afgewezen.

Tweede middel: onjuiste beoordeling

67 Het tweede middel valt uiteen in twee onderdelen. Met het eerste onderdeel wordt aangevoerd dat niet is aangetoond dat verzoekster profiteert van het Loekasjenko-regime of het steunt. Met het tweede onderdeel wordt aangevoerd dat verzoeksters verantwoordelijkheid voor de onderdrukking van het maatschappelijk middenveld in Belarus niet is aangetoond.

68 Om te beginnen zij opgemerkt dat dit middel aldus moet worden opgevat dat het betrekking heeft op een beoordelingsfout in plaats van op een kennelijke beoordelingsfout. De Raad beschikt namelijk weliswaar over een zekere beoordelingsbevoegdheid om per geval te bepalen of is voldaan aan de juridische criteria waarop de betrokken beperkende maatregelen zijn gebaseerd, doch dit neemt niet weg dat de rechterlijke instanties van de Unie de rechtmatigheid van alle Uniehandelingen in beginsel volledig moeten toetsen (zie arrest van 6 september 2023, Pumpyanskiy/Raad, T‑291/22, niet gepubliceerd, EU:T:2023:499, punt 40 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

69 Voorts zij in herinnering gebracht dat de doeltreffendheid van de rechterlijke toetsing, die wordt gewaarborgd door artikel 47 van het Handvest van de grondrechten, met name vereist dat de Unierechter bij de toetsing van de wettigheid van de redenen die ten grondslag liggen aan het besluit tot plaatsing of handhaving van de naam van een persoon of een entiteit op lijsten van personen op wie beperkende maatregelen van toepassing zijn, zich ervan vergewist dat dit besluit, dat een individuele strekking heeft voor die persoon of entiteit, berust op een voldoende solide feitelijke grondslag. Dit betekent dat de feiten die zijn aangevoerd in de uiteenzetting van de redenen waarop dat besluit steunt, worden gecontroleerd, zodat de rechterlijke toetsing niet enkel een beoordeling van de abstracte waarschijnlijkheid van de aangevoerde redenen inhoudt, maar zich uitstrekt tot de vraag of die redenen, of ten minste één daarvan die op zich toereikend wordt geacht om als grondslag te dienen voor dat besluit, zijn gestaafd (arrest van 13 september 2023, Synesis/Raad, T‑97/21 en T‑215/22, niet gepubliceerd, EU:T:2023:531, punt 35 ).

70 Het staat namelijk aan de bevoegde autoriteit van de Unie om in geval van betwisting aan te tonen dat de tegen de betrokken persoon in aanmerking genomen redenen gegrond zijn, en niet aan laatstbedoelde om het negatief bewijs te leveren dat die redenen ongegrond zijn (zie arrest van 13 september 2023, Synesis/Raad, T‑97/21 en T‑215/22, niet gepubliceerd, EU:T:2023:531, punt 37 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

71 Indien de bevoegde autoriteit van de Unie daarentegen relevante informatie of relevant bewijs verstrekt, moet de Unierechter nagaan of de aangevoerde feiten materieel juist zijn gelet op die informatie en dat bewijs, en de bewijswaarde daarvan beoordelen aan de hand van de omstandigheden van het geval en tegen de achtergrond van de eventuele opmerkingen die met name de betrokken persoon of entiteit daarover heeft ingediend (zie arrest van 13 september 2023, Synesis/Raad, T‑97/21 en T‑215/22, niet gepubliceerd, EU:T:2023:531, punt 38 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

72 Er zij aan herinnerd dat de in punt 13 hierboven in herinnering gebrachte redenen zijn opgegeven om de plaatsing van verzoeksters naam op de betrokken lijsten te rechtvaardigen. Derhalve moet eerst worden onderzocht of de feiten die zijn aangevoerd in de motivering van het besluit om verzoekster op de betrokken lijsten te plaatsen vast staan en, vervolgens, of zij onder artikel 4, lid 1, onder a) en b), van besluit 2012/642 vallen.

Eerste, derde en vierde onderdeel van het eerste middel: schending van respectievelijk de grondrechten, de in de rechtsgrondslagen van de Unie neergelegde doelstellingen en het beginsel dat maatregelen gericht moeten zijn, en het vierde middel: schending van het evenredigheidsbeginsel

135 Met het eerste, het derde en het vierde onderdeel van het eerste middel en het vierde middel, die tezamen moeten worden onderzocht, voert verzoekster in wezen aan dat de oorspronkelijke handelingen niet stroken met het legaliteits- en het evenredigheidsbeginsel doordat zij uiterst nadelige gevolgen teweegbrengen voor verzoeksters grondrechten en die van derden.

136 Met het eerste onderdeel van het eerste middel stelt verzoekster dat de oorspronkelijke handelingen in strijd zijn met het recht op voeding, het recht op leven en het recht op onderwijs, zoals voorzien in talrijke handelingen van internationaal recht, te weten in artikel 11 van het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten, dat op 16 december 1966 is vastgesteld door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties en op 3 januari 1976 in werking is getreden, in artikel 25 van de Universele Verklaring van de rechten van de mens, dat op 10 december 1948 is vastgesteld door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, in de preambule van het Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen, dat op 18 december 1979 is vastgesteld door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties en op 3 september 1981 in werking is getreden (United Nations Treaty Series, deel 1249, nr. I-20378, blz. 13), in artikel 24 van het Verdrag inzake de rechten van het kind, dat op 20 november 1989 is vastgesteld en op 2 september 1990 in werking is getreden (United Nations Treaty Series, deel 1577, blz. 3), in de artikelen 25 en 28 van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap, dat namens de Europese Unie is goedgekeurd bij besluit 2010/48/EG van de Raad van 26 november 2009 (PB 2010, L 23, blz. 35), en in artikel 31 van de Verklaring en het actieprogramma van Wenen, aangenomen op de wereldconferentie over de mensenrechten van 25 juni 1993.

137 De mensenrechten zijn onderling afhankelijk, onscheidbaar en nauw met elkaar verbonden. Dit betekent dat een schending van het recht op voeding de verwezenlijking van andere mensenrechten, met name het recht op gezondheid, onderwijs of leven, en vice versa, in gevaar kan brengen. Wanneer mensen er niet slagen om zich te voeden en het gevaar lopen te sterven van honger, ondervoeding of daarmee verband houdende ziekten, komt met name ook hun recht op leven in het gedrang.

138 Als gevolg van de jegens verzoekster vastgestelde beperkende maatregelen wordt zij belemmerd in haar mogelijkheden om „een maatschappelijk belangrijk product met humanitaire functies” in de handel te brengen.

139 Tot staving van haar betoog wijst verzoekster erop dat haar aandeel op de wereldwijde potasmarkt 20 % bedraagt. Dit product wordt in meer dan 130 landen geleverd. Een aantal landen is sterk of zelfs volledig afhankelijk van de door verzoekster geproduceerde potas.

140 Momenteel is er bovendien geen enkele haven die de haven van Klaipeda (Litouwen) kan vervangen voor de uitvoer van dergelijke hoeveelheden kalimeststoffen uit Belarus.

141 Derhalve zijn de door de Raad aan verzoekster opgelegde beperkende maatregelen wegens de extraterritoriale werking ervan in strijd met de voedingsrechten van miljoenen of zelfs miljarden personen wereldwijd.

142 De Raad kan in het kader van zijn bevoegdheid beperkende maatregelen van tijdelijke aard vaststellen, die een preventief karakter moeten hebben. De jegens verzoekster vastgestelde beperkende maatregelen hebben een bestraffend karakter.

143 Met het derde onderdeel van haar eerste middel betoogt verzoekster dat de oorspronkelijke handelingen in strijd zijn met de doelstellingen van de artikelen 3 en 21 VEU, aangezien zij dramatische gevolgen hebben die niet alleen binnen de Unie, maar ook wereldwijd zullen doorwerken.

144 Met het vierde onderdeel van haar eerste middel stelt verzoekster dat de oorspronkelijke handelingen in strijd zijn met het beginsel dat de maatregelen gericht moeten zijn omdat zij de burgerbevolking niet alleen in Belarus maar overal ter wereld schaden.

145 Met haar vierde middel voert verzoekster aan dat de oorspronkelijke handelingen hebben geleid tot een beperking van haar vrijheid van doorvoer, hetgeen flagrant in strijd is met de internationale normen. Bovendien is ook haar vrijheid van ondernemerschap, een grondrecht dat door het Europese en het internationale recht wordt gewaarborgd, op flagrante wijze geschonden.

146 De oorspronkelijke handelingen hebben verzoekster verhinderd om nog potas over de hele wereld uit te voeren.

147 Verzoekster voegt daaraan toe dat de litigieuze beperkende maatregelen inbreuk maken op de rechten van derden en derhalve onevenredig zijn omdat zij een groot aantal derde landen en hun burgers hebben getroffen.

148 Verzoekster heeft in haar verzoek tot heroverweging aan de Raad andere, minder beperkende maatregelen voorgesteld die als alternatief konden worden beschouwd of waarvoor kon worden gekozen om de gevolgen van de plaatsing op de lijst te verzachten.

149 De Raad, ondersteund door het Koninkrijk België en de Republiek Letland, betwist dat betoog.

150 Vooraf moet worden opgemerkt dat de Raad, zonder formeel de niet-ontvankelijkheid van het vierde middel op te werpen, stelt dat dit middel te vaag en te algemeen is om de draagwijdte van de gestelde schending van het evenredigheidsbeginsel te kunnen achterhalen.

151 Verzoekster gaat niet in op deze stelling van de Raad.

152 Dienaangaande zij eraan herinnerd dat het verzoekschrift, ingevolge artikel 21, eerste alinea, van het Statuut van het Hof van Justitie van de Europese Unie, dat overeenkomstig artikel 53, eerste alinea, van dat Statuut en artikel 76, onder d), van het Reglement voor de procesvoering van toepassing is op de procedure bij het Gerecht, onder meer het voorwerp van het geschil en een summiere uiteenzetting van de aangevoerde middelen dient te bevatten. Blijkens de rechtspraak moet deze uiteenzetting zo duidelijk en nauwkeurig zijn dat de verweerder zijn verweer kan voorbereiden en het Gerecht zijn toezicht kan uitoefenen. Daaruit volgt dat de wezenlijke elementen, feitelijk en rechtens, waarop het beroep is gebaseerd, coherent en begrijpelijk moeten worden weergegeven in de tekst van het verzoekschrift zelf. Het verzoekschrift moet bijgevolg duidelijk laten uitkomen wat het aan het beroep ten grondslag liggende middel inhoudt, zodat de louter abstracte vermelding ervan niet aan de eisen van het Reglement voor de procesvoering voldoet (beschikking van 18 september 2018, eSlovensko/Commissie, T‑664/17, niet gepubliceerd, EU:T:2018:559, punt 29 ).

153 Voorts moet het verzoekschrift volgens de rechtspraak zo worden uitgelegd dat het nuttige werking heeft, door het in zijn geheel te beoordelen (zie in die zin beschikking van 28 juni 2011, Verein Deutsche Sprache/Raad, C‑93/11 P, niet gepubliceerd, EU:C:2011:429, punten 20 en 21 ).

154 In casu moet blijkens de uiteenzetting van de door verzoekster in het kader van het vierde middel aangevoerde argumenten (zie punt 145 hierboven) worden vastgesteld dat het vierde middel, anders dan de Raad betoogt, voldoende duidelijk en nauwkeurig is om verweerder in staat te stellen zijn verweer voor te bereiden en om het Gerecht in staat te stellen zijn toezicht uit te oefenen.

155 De bewering van de Raad als zou het vierde middel onduidelijk zijn, moet derhalve worden afgewezen.

156 Ten gronde zij eraan herinnerd dat het evenredigheidsbeginsel, dat deel uitmaakt van de algemene beginselen van Unierecht en is overgenomen in artikel 5, lid 4, VEU, vereist dat de middelen waarmee een bepaling van Unierecht de door de betrokken regelgeving legitiem nagestreefde doelstellingen beoogt te bereiken, passend zijn en niet verder gaan dan daarvoor noodzakelijk is (arresten van 15 november 2012, Al-Aqsa/Raad en Nederland/Al-Aqsa, C‑539/10 P en C‑550/10 P, EU:C:2012:711, punt 122 , en  1 juni 2022, Prigozhin/Raad, T‑723/20, niet gepubliceerd, EU:T:2022:317, punt 133 ).

157 Met betrekking tot het rechterlijk toezicht op de naleving van het evenredigheidsbeginsel moet worden erkend dat de Uniewetgever over een ruime beoordelingsbevoegdheid beschikt op gebieden waarin van hem politieke, economische en sociale keuzen worden verlangd en waarin hij ingewikkelde beoordelingen moet maken. Aan de rechtmatigheid van een op die gebieden vastgestelde maatregel kan dus slechts worden afgedaan wanneer de maatregel kennelijk ongeschikt is ter bereiking van het door de bevoegde instelling nagestreefde doel (zie in die zin arrest van 30 november 2016, Rotenberg/Raad, T‑720/14, EU:T:2016:689, punt 179 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

158 Wat de door besluit 2012/642 en verordening nr. 765/2006 nagestreefde doelen betreft, moet eraan worden herinnerd dat, volgens artikel 21, lid 2, onder b), VEU, consolidering en ondersteuning van de democratie, de rechtsstaat, de mensenrechten en de beginselen van het internationaal recht op het internationale toneel, behoren tot de doelstellingen van de Unie in het kader van het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB).

159 In casu zijn de beperkende maatregelen tegen Belarus vastgesteld vanwege de ernst van de situatie in Belarus, de aanhoudende mensenrechtenschendingen, de stelselmatige onderdrukking van het maatschappelijk middenveld en de democratische oppositie en de betrokkenheid van Belarus bij de Russische agressie tegen Oekraïne.

160 Dienaangaande kan verzoeksters argument dat de oorspronkelijke handelingen in strijd zijn met de doelstellingen van de artikelen 3 en 21 VEU, niet slagen.

161 Volgens 3, lid 5, VEU „draagt [de Unie] bij tot de vrede, de veiligheid, […] de bescherming van de mensenrechten, […] alsook tot de strikte eerbiediging en ontwikkeling van het internationaal recht, met inbegrip van de inachtneming van de beginselen van het Handvest van de Verenigde Naties”.

162 Uit de artikelen 24 en 29 VEU volgt dat de Raad als algemene regel bevoegd is om met eenparigheid van stemmen het voorwerp te bepalen van de beperkende maatregelen die de Unie op het gebied van het GBVB vaststelt. Gezien de brede strekking van de doelstellingen van het GBVB zoals verwoord in artikel 3, lid 5, VEU en artikel 21 VEU alsmede in de specifieke bepalingen inzake het GBVB, waaronder de artikelen 23 en 24 VEU, beschikt de Raad bij de bepaling van dit voorwerp over een ruime beoordelingsmarge (arrest van 28 maart 2017, Rosneft, C‑72/15, EU:C:2017:236, punt 88 ).

163 Zoals blijkt uit overweging 1 van besluit 2012/642 zijn de beperkende maatregelen tegen Belarus in dit geval vastgesteld wegens het feit dat in dit land de mensenrechten, de democratie en de rechtsstaat nog altijd niet worden geëerbiedigd. Deze maatregelen zijn erop gericht zodanige druk uit te oefenen op het Loekasjenko-regime dat hij een einde maakt aan de mensenrechtenschendingen en de onderdrukking van het maatschappelijk middenveld en de democratische oppositie. Bovendien zijn de oorspronkelijke handelingen, zoals blijkt uit de tweede overweging en de visa ervan, vastgesteld wegens de ernst van de situatie in Belarus en als reactie op de aanhoudende mensenrechtenschendingen en de stelselmatige onderdrukking van het maatschappelijk middenveld en de democratische oppositie. De motivering van de oorspronkelijke handelingen verwijst ook naar de betrokkenheid van Belarus bij de Russische agressie tegen Oekraïne.

164 Vastgesteld moet worden dat de aanpak die erin bestaat de maatregelen te richten tegen personen, entiteiten en lichamen waarvan de handelingen of activiteiten bijdragen tot de onderdrukking van het maatschappelijk middenveld en de democratische oppositie, een logische manier is om het hierboven in punt 61 genoemde doel te verwezenlijken, en in het licht van het beoogde doel in ieder geval niet als onrechtmatig kan worden beschouwd (zie in die zin arrest van 15 februari 2023, Belaeronavigatsia/Raad, T‑536/21, EU:T:2023:66, punt 30 ).

165 Wat de geschiktheid van de oorspronkelijke handelingen betreft, stelt verzoekster om te beginnen dat zij haar hebben verhinderd om nog potas uit te voeren.

166 Dat argument kan niet slagen.

167 Anders dan de sectorale beperkende maatregelen, die in de onderhavige zaak niet ter discussie staan, zien de oorspronkelijke handelingen namelijk niet op het verbod voor de Unie om potas in te voeren. Noch de oorspronkelijke handelingen, noch de sectorale beperkende maatregelen verbieden dus de uitvoer van potas uit Belarus naar derde landen.

168 Bovendien bepalen artikel 2 octies van besluit 2012/642 en artikel 1 octies van verordening 765/2006, die zijn opgenomen bij besluit 2021/1031 en verordening 2021/1030 van 24 juni 2021, uitdrukkelijk dat de aankoop, invoer of overdracht van potasproducten uit Belarus is verboden. Verzoekster stelt derhalve ten onrechte dat de oorspronkelijke handelingen, die na de sectorale beperkende maatregelen zijn vastgesteld en die bestaan in het bevriezen van haar tegoeden, de uitvoer of de overdracht van potas binnen de Unie hebben verhinderd. In antwoord op een vraag ter terechtzitting heeft zij trouwens erkend dat zij reeds in de periode tussen de invoering van de sectorale beperkende maatregelen en de vaststelling van de oorspronkelijke handelingen geen potas naar de Unie kon uitvoeren, noch haar producten via de Unie kon doorvoeren.

169 Voorts voert verzoekster aan dat de vaststelling van de oorspronkelijke handelingen op onevenredige wijze haar vrijheid van ondernemerschap heeft aangetast, de Belarussische maatschappij schade heeft toegebracht en de mondiale voedselzekerheid in gevaar heeft gebracht.

170 Wat ten eerste het argument inzake de mogelijke aantasting van de vrijheid van ondernemerschap en de schade aan de Belarussische maatschappij betreft, voert verzoekster geen specifieke argumenten of bewijzen aan die deze stelling kunnen staven. Derhalve toont zij niet aan dat de oorspronkelijke handelingen haar vrijheid van ondernemerschap op onevenredige wijze hebben aangetast of de Belarussische maatschappij onevenredige schade hebben toegebracht.

171 Wat ten tweede het argument inzake het mogelijke gevaar voor de mondiale voedselzekerheid betreft, noemt verzoekster ter ondersteuning van haar betoog een aantal omstandigheden die haars inziens erop wijzen dat haar plaatsing op de betrokken lijsten een negatieve invloed heeft op de wereldwijde prijzen van kalimeststoffen, hetgeen de voedselcrisis zou kunnen verergeren.

172 In dat verband werpt de Raad, ondersteund door het Koninkrijk België en de Republiek Letland, op dat dit argument niet-ontvankelijk is omdat verzoekster niet heeft aangetoond dat zij een persoonlijk en voldoende rechtstreeks procesbelang heeft. Zij voert namelijk niet de aantasting van haar eigen rechten aan, maar de schending op algemene en abstracte wijze van de mensenrechten van niet nader gespecificeerde groepen van miljoenen personen.

173 In casu moet, los van de vraag of verzoekster er belang bij heeft om zich op de grondrechten van derden te beroepen, worden opgemerkt dat het door verzoekster aangevoerde bewijsmateriaal, zoals de Raad er ter terechtzitting terecht op heeft gewezen, geen betrekking heeft op de oorspronkelijke handelingen, waarbij de bevriezing van tegoeden werd opgelegd, maar hoofdzakelijk verband houdt met de handel in meststoffen, waaronder kalimeststoffen, op de wereldmarkt. Het gaat dus om bewijsmateriaal met betrekking tot de mogelijke gevolgen van de sectorale beperkende maatregelen voor de wereldmarkt van kalimeststoffen, die in de onderhavige zaak niet aan de orde zijn. Bovendien heeft verzoekster in antwoord op een vraag ter terechtzitting niet aangegeven met welke van de door haar bij het dossier gevoegde bewijzen kon worden aangetoond dat de wereldwijde voedselcrisis door de oorspronkelijke handelingen was verergerd.

174 De analyse „Potas: effectbeoordeling inzake voorzieningszekerheid” van april 2022 verwijst rechtstreeks naar de mogelijke gevolgen van de invoering van sectorale beperkende maatregelen.

175 Daarnaast omvat het door verzoekster overgelegde bewijsmateriaal ten eerste onder meer artikelen, rapporten en politieke verklaringen over de gevolgen van de oorlog in Oekraïne voor de wereldwijde voedselcrisis. Ten tweede bevat het algemene informatie over de wereldwijde voedselveiligheid. Ten derde zijn daar artikelen en rapporten over het landbouwbeleid en de op de meststoffenmarkt actieve ondernemingen in opgenomen. Ten vierde omvat het analyses van de markt voor meststoffen en potas.

176 Bijgevolg verwijzen die documenten weliswaar naar de wereldwijde voedselcrisis, maar hebben zij geen betrekking op de gevolgen van de oorspronkelijke handelingen voor die wereldwijde voedselcrisis.

177 Bovendien ziet een aantal van de bewijsstukken die verzoekster aanvoert, op niet-betwiste feiten met betrekking tot haar activiteiten. Zo vertegenwoordigt de uitvoer van potas uit Rusland en Belarus volgens de mededeling van de Commissie van 23 maart 2022 aan het Europees Parlement, de Europese Raad, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s, met als titel „De voedselzekerheid waarborgen en de veerkracht van voedselsystemen versterken” (COM/2022/133 final), 40 % van de wereldhandel ervan. Daarnaast verstrekt verzoekster informatie van mei 2022 over de haar productie en uitvoer voor de jaren 2018 tot en met 2021, waaronder het statistisch rapport van de International Fertilizer Association (IFA) (wereldwijde meststoffenvereniging) van 2021.

178 Gelet op de analyse van het door verzoekster overgelegde bewijsmateriaal en, los van de vraag of zij er belang bij heeft om zich te beroepen op de grondrechten van derden (zie punt 173 hierboven), moet derhalve tot de slotsom worden gekomen dat zij geen elementen heeft aangedragen waaruit blijkt dat de oorspronkelijke handelingen de wereldwijde voedselzekerheid in gevaar brengen.

179 Voorts stelt verzoekster dat de Raad zijn toevlucht had moeten nemen tot de minst belastende maatregel en geeft zij voorbeelden van minder beperkende alternatieve maatregelen die hadden kunnen worden vastgesteld om de gevolgen van de plaatsing op de betrokken lijsten te verzachten. Zij heeft namelijk voorgesteld om voorwaarden vast te stellen waaronder de nationale autoriteiten van de lidstaten aan personen en marktdeelnemers van de Unie vergunningen kunnen verlenen om met betrekking tot de invoer, aankoop, of overdracht van kalimeststoffen en de daarmee verband houdende financiële diensten transacties met haar te kunnen aangaan en daarnaast om voor de levering van die meststoffen aan de Unie quota vast te stellen.

180 Tot staving van haar betoog baseert verzoekster zich op bewijsstukken waaruit blijkt dat voor het vervoer van kalimeststoffen een groot laadvermogen en maritieme toegang is vereist. Zij wijst er in dat verband op dat zij, doordat de oorspronkelijke handelingen haar de toegang tot de haven van Klaipėda ontzeggen, haar producten niet kan uitvoeren, terwijl er andere, minder belastende maatregelen hadden kunnen worden vastgesteld.

181 Om te beginnen moet worden opgemerkt dat dit betoog, zoals blijkt uit punt 167 hierboven, in werkelijkheid niet ziet op de oorspronkelijke handelingen van individuele strekking, maar op de sectorale beperkende maatregelen van algemene strekking, aangezien het verbod om rechtstreeks of indirect potasproducten in te voeren, aan te kopen of over te dragen is opgenomen in laatstgenoemde maatregelen.

182 Hoe dan ook toont dit betoog ten eerste niet aan dat verzoekster helemaal geen producten kan uitvoeren. Het is namelijk niet uitgesloten dat zij haar producten kan vervoeren naar havens van andere landen buiten de Unie.

183 Ten tweede houden de door verzoekster voorgestelde alternatieve maatregelen verband met manieren om kalimeststoffen naar de Unie uit te voeren, zodat daarmee de nagestreefde doelstellingen, namelijk maatregelen treffen tegen personen of entiteiten die het regime steunen, dus met name tegen personen en entiteiten die het Loekasjenko-regime financieel of materieel steunen, niet doeltreffend kunnen worden verwezenlijkt (zie in die zin en naar analogie arrest van 20 september 2023, Mordashov/Raad, T‑248/22, niet gepubliceerd, EU:T:2023:573, punt 165 en aldaar aangehaalde rechtspraak). De Raad heeft zich immers terecht op het standpunt gesteld dat ook de noodzaak om de economische kosten voor Belarus om aan de Russische agressie tegen Oekraïne deel te nemen zodanig te verhogen dat het voor dat laatste land onmogelijk zou worden om daarin te volharden, een belang vormde dat zwaarder woog dan verzoeksters particuliere belangen.

184 Gelet op het voorgaande moeten het vierde middel en het eerste, het derde en het vierde onderdeel van het eerste middel worden afgewezen.

Derde middel: schending van het non-discriminatiebeginsel

185 In de eerste plaats voert verzoekster in wezen aan dat zij anders is behandeld dan vennootschap A, die op het gebied van de potasproductie en -uitvoer nochtans vergelijkbaar is met haar en waartegen beperkende maatregelen hadden moeten worden vastgesteld.

186 Een van de redenen die zijn aangevoerd om beperkende maatregelen op te leggen aan verzoekster is immers het feit dat zij voor de begroting van Belarus een belangrijke bron van inkomsten vormt. Verzoekster en A bevinden zich dus in vergelijkbare situaties. En vergelijkbare situaties, in casu die van de potasproducenten in Rusland en Belarus, moeten op dezelfde wijze worden behandeld.

187 In dat verband voert verzoekster aan dat de besluiten van de Raad geen ernstigere gevolgen mogen hebben voor Belarussen dan voor Russen.

188 In de tweede plaats voert verzoekster in wezen aan dat zij anders is behandeld dan vennootschap B waarvan de naam van de betrokken lijsten is geschrapt op grond dat de beperkende maatregelen ten aanzien van die entiteit het gewenste effect hadden gesorteerd. Dat geldt echter ook voor verzoekster.

189 Verzoekster wordt immers bestraft voor een gedraging die niet alleen rechtmatig is, maar hoe dan ook in maart 2021 is beëindigd, zodat de sanctie meer dan een jaar na het einde van die gedraging is opgelegd.

190 Bovendien vindt de Raad het blijkbaar niet nodig om Europese ondernemingen te bestraffen die werknemers hebben ontslagen die deelnamen aan illegale stakingen.

191 De Raad, ondersteund door het Koninkrijk België en de Republiek Letland, betwist dat betoog.

192 Er zij aan herinnerd dat volgens de rechtspraak het non-discriminatiebeginsel, een fundamenteel rechtsbeginsel, verbiedt dat vergelijkbare situaties verschillend worden behandeld of dat verschillende situaties gelijk worden behandeld, tenzij een dergelijke behandeling objectief gerechtvaardigd is (zie arrest van 31 mei 2018, Kaddour/Raad, T‑461/16, EU:T:2018:316, punt 152 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

193 Wat het door verzoekster aangevoerde verschil in behandeling ten opzichte van vennootschap A betreft, moet samen met de Raad worden opgemerkt dat voor verzoekster andere beperkende maatregelen gelden dan voor de Russische entiteiten.

194 Ten eerste voorzien artikel 4, lid 1, van besluit 2012/642 en artikel 2 van verordening nr. 765/2006 in de bevriezing van alle tegoeden en economische middelen die toebehoren aan personen, entiteiten of lichamen waarvan is vastgesteld dat zij verantwoordelijk zijn voor ernstige mensenrechtenschendingen of de onderdrukking van het maatschappelijk middenveld en de democratische oppositie of wier activiteiten anderszins de democratie of de rechtsstaat in Belarus ernstig ondermijnen, of die toebehoren aan natuurlijke of rechtspersonen, entiteiten of lichamen die banden met hen hebben, of aan rechtspersonen, entiteiten of lichamen die hun eigendom zijn of onder hun zeggenschap staan, alsook in de bevriezing van alle tegoeden en economische middelen die toebehoren aan natuurlijke personen, rechtspersonen, entiteiten of lichamen waarvan is vastgesteld dat zij van het Loekasjenko-regime profiteren of het steunen, of aan rechtspersonen, entiteiten of lichamen die hun eigendom zijn of onder hun zeggenschap staan.

195 Ten tweede moeten volgens artikel 2, lid 1, van besluit 2014/145/GBVB van de Raad van 17 maart 2014 betreffende beperkende maatregelen met betrekking tot acties die de territoriale integriteit, soevereiniteit en onafhankelijkheid van Oekraïne ondermijnen of bedreigen (PB 2014, L 78, blz. 16) alle tegoeden en economische middelen worden bevroren die toebehoren aan, eigendom zijn, in het bezit zijn of onder zeggenschap staan van, ten eerste, natuurlijke personen die verantwoordelijk zijn voor acties die de territoriale integriteit, soevereiniteit en onafhankelijkheid van Oekraïne ondermijnen of bedreigen, en, ten tweede, natuurlijke of rechtspersonen, entiteiten of lichamen die daarbij betrokken zijn, waarvan de lijst is opgenomen in de bijlage bij dat besluit.

196 Verzoekster bevindt zich dus in een andere situatie dan de vennootschap waarnaar zij verwijst, aangezien zijzelf onder een stelsel van beperkende maatregelen valt dat is gebaseerd op andere plaatsingscriteria dan die van het op die vennootschap toepasselijke stelsel van beperkende maatregelen.

197 Ten slotte kan verzoekster, gesteld al dat de Raad jegens andere ondernemingen of andere economische sectoren geen beperkende maatregelen zou hebben vastgesteld, zich niet met succes op deze omstandigheid beroepen aangezien het non-discriminatiebeginsel moet worden verzoend met de ruime beoordelingsmarge waarover de Raad bij de bepaling van het voorwerp van beperkende maatregelen beschikt (zie in die zin arresten van 28 maart 2017, Rosneft, С-72/15, EU:C:2017:236, punt 132 ; 6 maart 2024, BSW – management company of „BMC” holding/Raad, T‑258/22, niet gepubliceerd, EU:T:2024:150, punt 90 , en  6 maart 2024, Mostovdrev/Raad, T‑259/22, niet gepubliceerd, EU:T:2024:151, punt 81 ).

198 Wat het door verzoekster gestelde verschil in behandeling ten opzichte van B betreft, moet worden opgemerkt dat B weliswaar is opgenomen op lijsten die zijn gebaseerd op besluit 2012/642, namelijk de rechtsgrondslag voor verzoeksters plaatsing op de lijst, maar dat de plaatsingscriteria in de twee gevallen verschillend waren. Zo was het criterium om B op te nemen het faciliteren van het illegaal overschrijden van de buitengrenzen van de Unie, een ander criterium dan die voor verzoeksters plaatsing op de betrokken lijsten.

199 Bijgevolg moet worden vastgesteld dat verzoekster zich in een andere situatie bevindt dan B.

200 Er zij aan herinnerd dat beperkende maatregelen bewarend en, per definitie, voorlopig van aard zijn; hun geldigheid hangt altijd af van de vraag of de feitelijke en juridische omstandigheden die tot de vaststelling ervan hebben geleid, blijven voortbestaan, en of voor de verwezenlijking van het nagestreefde doel de handhaving van deze maatregelen vereist is. Hieruit volgt dat het bij de periodieke heroverweging van deze beperkende maatregelen aan de Raad staat om een geactualiseerde beoordeling van de situatie uit te voeren en een balans op te maken van het effect van dergelijke maatregelen, teneinde te bepalen of zij de door de initiële plaatsing van de namen van de betrokken personen en entiteiten op de litigieuze lijst beoogde doelstellingen hebben kunnen verwezenlijken en of met betrekking tot deze personen en entiteiten nog steeds dezelfde conclusie kan worden getrokken (arrest van 12 februari 2020, Amisi Kumba/Raad, T‑163/18, EU:T:2020:57, punten 58 en 59 ).

201 Bovendien moet worden opgemerkt dat de opname van B was gebaseerd op een incidentele activiteit, namelijk het vervoer in Belarus van migranten die voornemens waren illegaal de buitengrenzen van de Unie te overschrijden. Die activiteit is niet herhaald, waardoor die vennootschap van de lijst kon worden geschrapt.

202 Zoals blijkt uit het dossier en het door de Raad overgelegde bewijsmateriaal, vormt de steun die verzoekster aan het Loekasjenko-regime verleent echter een voortdurende activiteit die niet is gestaakt aangezien het gaat om regelmatige afdrachten aan de staatsbegroting.

203 Wat ten derde het door verzoekster gestelde verschil in behandeling ten opzichte van ondernemers uit Unielanden betreft, moet erop worden gewezen dat verzoeksters plaatsing op de betrokken lijsten een specifiek doel had, namelijk het vergroten van de druk op het Loekasjenko-regime, met name in de context van de betrokkenheid van Belarus bij de Russische agressie tegen Oekraïne en de onderdrukking van het maatschappelijk middenveld en de democratische oppositie in Belarus.

204 Ofschoon dit argument niet relevant is in het kader van een zaak betreffende beperkende maatregelen op het gebied van het GBVB, die dus betrekking heeft op het buitenlands beleid van de Unie, moet worden opgemerkt dat de situatie van door werkgevers binnen de Unie ontslagen werknemers op geen enkele wijze kan worden vergeleken met die van de werknemers die door verzoekster zijn ontslagen wegens deelname aan het Loekasjenko-regime.

205 Derhalve moet het derde middel in zijn geheel worden afgewezen.

206 Gelet op een en ander moet het verzoek tot gedeeltelijke nietigverklaring van de oorspronkelijke handelingen worden afgewezen.