SCHRIFTELIJKE VRAAG P-2982/01 van Carlos Bautista Ojeda (Verts/ALE) aan de Commissie. Aanwezigheid van alfa-benzopyrenen in olie uit afvallen van olijven.

SCHRIFTELIJKE VRAAG P-2982/01

van Carlos Bautista Ojeda (Verts/ALE) aan de Commissie

(22 oktober 2001)

Betreft: Aanwezigheid van alfa-benzopyrenen in olie uit afvallen van olijven

In verband met de waarschuwing die de Spaanse regering heeft gegeven in verband met het hoge gehalte aan benzopyrenen in olie uit afvallen van olijven, heeft de landbouwcommissaris op 19 juli 2001 aan verschillende media meegedeeld dat Spanje met maatregelen had moeten wachten totdat daarvoor een wetenschappelijke grondslag bestond, en dat in de eerste plaats op basis van wetenschappelijke gegevens moet worden verduidelijkt welk niveau aan residuen toelaatbaar is. De betreffende stof kan ook in een groot aantal andere producten worden aangetroffen.

Anderzijds heeft het wetenschappelijk comité voor de menselijke voeding een verslag uitgebracht over de benzopyreengehaltes in olie uit afvallen van olijven; daarin wordt opgemerkt dat een eenmalige of herhaalde blootstelling aan dergelijke doses koolwaterstoffen (zoals door Spanje gesignaleerd) een gering of matig en niet-kankerverwekkend toxisch effect heeft en dat er een langdurige blootstelling en veel hogere concentraties dan die welke door de Spaanse regering zijn gesignaleerd nodig zijn om eventueel ernstige toxische effecten te bewerkstelligen. Wanneer wordt uitgegaan van de hoogste gemeten niveaus en een gemiddeld verbruik van 15 à 50 gram per persoon, zou de inname van PAK uit de verontreinigde olie ongeveer 500 à 1500 nanogram per kilo lichaamsgewicht en per dag bedragen en dat is veel minder dan de dosis die tot ernstige toxische effecten zou leiden.

Zijn bovengenoemde verklaringen van de landbouwcommissaris juist?

In welke omstandigheden moet het voorzorgbeginsel worden toegepast en moet het netwerk voor vroegtijdige waarschuwing in voedingsmiddelenkwesties in werking worden gesteld?

Antwoord van de heer Fischler namens de Commissie

(23 november 2001)

De controles door de lidstaten die olie uit afvallen van olijven produceren, bevestigen dat de verontreiniging van deze olie met polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's) te wijten is aan het proces waarbij het van de twee-fasenextractie van olijven afkomstige afvalslib (alperujos) bij een hoge temperatuur wordt gedroogd. Deze techniek wordt in Spanje op veel plaatsen toegepast, maar het probleem van de verontreiniging komt ook in alle andere producerende landen voor.

Bij het bezoek van de Commissaris voor Landbouw aan Spanje in juli 2001, toen de Spaanse autoriteiten hun waarschuwing inzake de voedselveiligheid hebben verspreid, zijn de betrokken Commissaris over deze kwestie vragen gesteld. In zijn verklaring heeft hij zijn bezorgdheid uitgesproken over dit probleem, dat het imago van de hele sector aantast en duidelijk maakt dat in Europees verband geharmoniseerde grenswaarden voor contaminanten moeten worden vastgesteld voor alle producten die PAK's kunnen bevatten. Het besluit van de Spaanse regering om het in de gezondheidswetgeving vastgelegde voorzorgsbeginsel toe te passen, lijkt correct, aangezien de in onderzochte stalen aangetroffen hoeveelheden PAK's, wel degelijk op een risico voor de gezondheid van de consumenten duidden.

Na waarschuwingen over Italiaanse olie uit afvallen van olijven hebben ook de Italiaanse autoriteiten voor deze producten maximumgehalten aan PAK's vastgesteld volgens de urgentieprocedure van Richtlijn 98/34/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 juni 1998 betreffende een informatieprocedure op het gebied van normen en technische voorschriften(1). Deze maatregelen zijn goedgekeurd door het Permanent Comité voor de menselijke voeding.

Voor benzo-a-pyreen noch voor andere PAK's in levensmiddelen bestaan op Gemeenschapsniveau geharmoniseerde maximumgehalten. De algemene bepalingen inzake voedselveiligheid van de kaderverordening (Verordening (EEG) nr. 315/93 van de Raad van 8 februari 1993 tot vaststelling van communautaire procedures inzake verontreinigingen in levensmiddelen(2)) zijn echter wel van toepassing, en deze houden in dat levensmiddelen met een gehalte aan een verontreiniging dat toxicologisch onaanvaardbaar is, niet in de handel mogen worden gebracht. In dergelijke gevallen mogen de lidstaten maatregelen treffen om de veiligheid van de consument te beschermen.

Het is verplicht om onaanvaardbaar hoge gehalten aan verontreinigingen te melden door middel van het systeem voor snelle waarschuwingen inzake levensmiddelen, een systeem waarbij de lidstaten, de landen van de Europese Economische Ruimte/Europese Vrijhandelsassociatie (EER-EVA) en de Commissie informatie uitwisselen over levensmiddelen die een risico voor de volksgezondheid van de consument inhouden. In het geval van verontreinigde olie uit afvallen van olijven hebben de lidstaten waarschuwingen verspreid omdat het product een risico voor de volksgezondheid inhield en in meer dan één lidstaat op de markt was.

In juli 2001 heeft het Wetenschappelijk Comité voor de menselijke voeding op het probleem met de verontreinigde olijfolie gereageerd en geconcludeerd dat de vastgestelde PAK-niveaus op korte termijn geen risico voor de volksgezondheid inhouden. Dit betekent dat het af en toe consumeren van het product geen onaanvaardbaar risico voor de volksgezondheid oplevert. Regelmatig gebruik van olie met een dergelijk gehalte aan PAK's moet echter worden vermeden, omdat PAK's carcinogeen zijn. Het Wetenschappelijk Comité voor de menselijke voeding verricht momenteel een evaluatie om het reële risico van PAK's te verduidelijken. Bovendien verzamelen de lidstaten gegevens om de aanwezigheid van deze stoffen in levensmiddelen gezamenlijk te evalueren. Indien nodig zullen daarna communautaire maximumgehaltes voor PAK's, zoals benzo-a-pyreen, worden vastgesteld.

(1) PB L 204 van 21.7.1998.

(2) PB L 37 van 13.2.1993.